Witamina K a ryzyko chorób sercowo–naczyniowych na podłożu miażdżycy

Celem badania było określenie zależności pomiędzy spożyciem witaminy K a hospitalizacją z powodu chorób układu krążenia na podłożu miażdżycy. Badanie miało charakter prospektywnego badania kohortowego [7].

Witamina K — kluczowe informacje

Witamina K jest zaliczana do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W żywności występuje w dwóch formach. Pierwszą z nich jest filochinon (witamina K₁). Drugą jest menachinon (witamina K_2­) [1].

Głównymi źródłami filochinonu są zielone warzywa liściaste oraz warzywa z rodziny kapustnych. Wśród innych źródeł wymienia się niektóre nierafinowane oleje np. rzepakowy, czy oliwę z oliwek [1–3].

W menachinon bogate są m.in. sery, jaja i mięso, oraz niektóre zioła. Witamina K₂ jest również syntetyzowana przez bakterie jelitowe [3–5].

Zapotrzebowanie na witaminę K wynosi 55 µg / dobę w przypadku dorosłych kobiet. Mężczyźni cechują się nieco zwiększonym zapotrzebowaniem na ww. witaminę – 65 µg / dobę [2].

Witamina K jest ważna z punktu widzenia metabolizmu wapnia czy krzepnięcia krwi [5]. Ponadto ma właściwości przeciwzapalne [6].

Uczestnicy badania, kryteria włączenia i wyłączenia

W badaniu wzięły udział osoby starsze (Me = 56 lat) zamieszkujące terytorium Danii. Były to osoby bez stwierdzonych chorób sercowo – naczyniowych o podłożu miażdżycowym. Z analizy wyłączono m.in. osoby stosujące leki z grupy antagonistów witaminy K [7].

Przebieg badania

Naukowcy zebrali dane dot. spożycia witaminy K₁ i K₂ od całej grupy (53 372 osób).

Ilości spożywanej witaminy K były szacowane na podstawie kwestionariusza. Uprzednio stwierdzono, że zebrane w ten dane dobrze ilustrują spożycie składników [8].

Badano spożycie różnych artykułów spożywczych w okresie ubiegłego roku. Zawartość witamin była szacowana przy pomocy baz danych [7].

Uczestnicy byli obserwowani przez długi okres (Me= 21 lat). Badano łączną ilość hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca, udaru niedokrwiennego oraz choroby tętnic obwodowych, oraz liczbę hospitalizacji dla każdej z wymienionych chorób osobno [7].

Wyniki badania

Zaobserwowano 8726 hospitalizacji z powodu chorób układu krążenia na podłożu miażdżycy.

• 5290 z powodu choroby niedokrwiennej serca,
• 2913 jako wynik udaru niedokrwiennego i
• 1856 w związku z chorobami tętnic obwodowych [7].

Populacja została podzielona na grupy różniące się spożyciem witaminy K₁ i K₂.

Osoby spożywające największe ilości filochinonu (Me= 192 µg) miały w porównaniu do osób spożywających najmniejsze jego ilości (Me =57 µg):

• O 21% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu chorób układu krążenia ogółem,
• o 14% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca,
• o 17% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu udaru niedokrwiennego ,
• o 34% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu choroby tętnic obwodowych [7].

Osoby spożywające największe ilości menachinonów (Me= 77 µg) miały w porównaniu do osób spożywających najmniejsze jej ilości (Me= 23 µg):

• O 14% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu chorób układu krążenia ogółem,
• o 14% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca,
• o 13% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu udaru niedokrwiennego,
• o 12% mniejsze ryzyko hospitalizacji z powodu choroby tętnic obwodowych [7].

Wnioski

Zaobserwowano odwrotną korelację pomiędzy spożyciem witaminy K a ryzykiem hospitalizacji z powodu chorób układu krążenia o podłożu miażdżycy (ASCVD). Podobna zależność została wykazana zarówno dla witaminy K₁, jak i K­₂.

Podsumowanie

Wyniki badania wskazują na potencjalną korzyść ze spożycia witaminy K w kontekście prewencji chorób układu krążenia. Konieczne jest jednak przeprowadzenie większej ilości badań, aby stwierdzić, które osoby z grupy ryzyka mogą czerpać najwięcej korzyści ze zwiększonego spożycia witaminy K z diety lub jej suplementacji [7].

Bibliografia

1. Basset GJ, Latimer S, Fatihi A, et al. Phylloquinone (Vitamin K1): Occurrence, Biosynthesis and Functions. Mini Rev Med Chem. 2017;17:1028-1038.
2. Jarosz M, Rychlik E, Stoś K, et al. Normy Żywienia Dla Populacji Polski i Ich Zastosowanie.; 2020.
3. Karmanska A, Karwowski B. Rola witaminy K w metabolizmie kości. Bromatol i Chem Toksykol. 2015;48:106-115.
4. Elder SJ, Haytowitz DB, Howe J, et al. Vitamin K contents of meat, dairy, and fast food in the U.S. diet. J Agric Food Chem. 2006;54:463-467.
5. Mladěnka P, Macáková K, Kujovská Krčmová L, et al. Vitamin K – sources, physiological role, kinetics, deficiency, detection, therapeutic use, and toxicity. Nutr Rev. September 2021.
6. Simes DC, Viegas CSB, Araújo N, et al. Vitamin K as a powerful micronutrient in aging and age-related diseases: Pros and cons from clinical studies. Int J Mol Sci. 2019;20.
7. Bellinge JW, Dalgaard F, Murray K, et al. Vitamin k intake and atherosclerotic cardiovascular disease in the danish diet cancer and health study. J Am Heart Assoc. 2021;10.
8. Jønneland AT, Overvad K, Haraldsdóttir J, et al. Validation of a semiquantitative food frequency questionnaire developed in Denmark. Int J Epidemiol. 1991;20:906-912.