Depresja- statystyki
Depresja nazywana jest poważnym zaburzeniem psychicznym, który objawia się przede wszystkim obniżeniem nastroju i zmniejszoną, codzienną aktywnością. Czynniki te powodują, że normalne funkcjonowanie i wykonywanie czynności zostaje poważne zachwiane. Depresja nazywana jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku ponieważ według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyka już ponad 350 milionów ludzi na świecie i około 1,5 miliona populacji polskiej. Choroba ta należy do zaburzeń o podłożu wieloczynnikowym i jest szczególnie popularna w krajach wysoko rozwiniętych oraz wśród osób starszych. Znacznie częściej na depresję chorują kobiety niż mężczyźni, a najczęściej diagnozowana jest w wieku 20-40 lat. Pamiętać należy także o osobach, u których depresja nie została jeszcze zdiagnozowana, a już w znacznym stopniu wpłynęła na codzienne funkcjonowanie (Osińska i in., 2017).
Spożycie cukru a uszkodzenia mózgu i ryzyko depresji
Pożywienie jest jednym z czynników, które w znacznym stopniu może zarówno pomóc jak i przeszkadzać w walce z depresją. Badanie (Knuppel i in., 2017) przeprowadzone na ponad 10 000 uczestników (33,1% kobiet i 66,9% mężczyzn) w wieku od 35 do 55 lat analizowało związek pomiędzy spożyciem cukru a występowaniem zaburzeń psychicznych, w tym depresji.
Otyłość a depresja
Wnioski okazały się jednoznaczne. Wyższe spożycie cukru z żywności (słodkie napoje gazowane, słodycze, ciastka, soki owocowe), a tym samym zwiększone ryzyko depresji zauważono u kobiet, które jednocześnie miały mniej niż 50 lat, były wdowami lub po rozwodzie, nie wykonywały żadnej aktywności fizycznej, paliły papierosy i cierpiały na chroniczny niedobór snu. W organizmach osób biorących udział w badaniu stwierdzono wyraźny wzrost wskaźników prozapalnych, które obniżają nastrój. Co więcej, nadmierna konsumpcja cukrów prostych powodowała u uczestników gwałtowny „wyrzut” insuliny, a w konsekwencji hipoglikemia znacznie pogarszała ich samopoczucie. Naukowcy wysnuli również wnioski, które mówią o tym, że samo zjawisko występowania nadwagi lub otyłości w środowisku znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na depresję. Nie zauważono istotnych różnic w zależności od pochodzenia etnicznego osób badanych.
Cukier i uszkodzenia mózgu
Inne badanie (Gomez- Pinilla i in., 2012) również wykazało silną zależność pomiędzy wysokim spożyciem cukru, a uszkodzeniami mózgu i wzrostem zachorowania na depresję. Doświadczenie na szczurach wykazało, że osobniki, które dostawały fruktozę miały problem z opuszczeniem pułapki we właściwy sposób. Co więcej, pokonywały zadaną trasę dwa razy dłużej, niż szczury karmione wodą niesłodzoną. Istotne okazały się także różnice w poziomie stężenia glukozy, trójglicerydów oraz insuliny we krwi zwierząt. Były one wyraźnie wyższe w grupie spożywającej wodę z fruktozą. Po śmierci szczurów zaobserwowano także widoczne różnice w funkcjonowaniu 200 genów w hipokampie (odpowiedzialnego za zapamiętywanie) oraz 700 genów w podwzgórzu (kontrolującym metabolizm). Geny te występują także u ludzi, a więc potwierdzone jest, że ich nieprawidłowe funkcjonowanie może powodować reakcję zapalną organizmu oraz zakłócać pracę układu nerwowego.
Dlaczego najbardziej niebezpieczna okazuje się być fruktoza?
Według licznych badań to właśnie ona najsilniej pobudza apetyt. Młode osoby, którym podano cukier owocowy, po krótkim czasie zachowywały się tak, jakby były głodne i miały ochotę na zjedzenie czegoś słodkiego. Grupa osób po otrzymaniu czystej glukozy czuła się spokojna i najedzona. Zasługą tego była wyraźnie mniejsza aktywność podwzgórza – ośrodka mózgu, który odpowiedzialny jest za procesy metaboliczne (Westover i in., 2002). To dlatego m.in. producenci tak chętnie dodają fruktozę do wielu produktów.
Istnieją doniesienia, które mówią, że to właśnie ona odpowiedzialna jest za epidemię nadwagi i otyłości XXI wieku. Co prawda, cukier ten występują także w owocach i warzywach, lecz nie jest tak groźny jak ten pozyskiwany z taniej kukurydzy, w wyniku czego powstaje syrop glukozowo – fruktozowy. Różnica pomiędzy cukrami wchodzącymi w skład syropu jest znacząca. Glukoza służy jako główne źródło energii dla wielu komórek organizmu. Natomiast fruktoza, w wyniku metabolizmu w wątrobie, w szybkim tempie może doprowadzić do okładania się tkanki tłuszczowej.
Podsumowanie
Nadmierne spożycie cukru z żywności to czynnik, który w głównej mierze przyczynia się do rosnącej liczby osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Dodane cukry, w tym syrop glukozowo – fruktozowy znaleźć możemy w wielu produktach: m.in. płatkach zbożowych, jogurtach owocowych, lodach, a przede wszystkim ciastkach, batonach i słodzonych napojach gazowanych. Powszechna dostępność do tego typu produktów oraz niezbyt zachęcający skład na etykietach produktów to prawdziwe wyzwanie. Światowa Organizacja Zdrowia i Unia Europejska, wciąż pracują nad zmianą przepisów, które miałyby ograniczyć ilość dodawanych do produktów cukrów i innych substancji słodzących.
Bibliografia:
- Osińska i in. (2017). Depresja- choroba cywilizacyjna XXI wieku.
- Knuppel i in. (2017). Sugar intake from sweet food and beverages, common mental disorder and depression prospective findings from the Whitehall II study.
- Westover i in. (2002). A cross- national relationship between sugar consumption and major depression?
- Gomez-Pinilla i in. (2012). Metabolic syndrome’ in the brain: deficiency in omega-3 fatty acid exacerbates dysfunctions in insulin receptor signalling and cognition
