Nie od dziś wiadomo, że sposób naszego żywienia wpływa dość znacząco na zdrowie całego organizmu w przyszłości. Jedną z chorób dotykających coraz szerszą liczbę osób w starszym wieku jest Alzheimer. Schorzenie to niestety podstępnie odbiera pamięć krótkotrwałą, pogarszając jakość życia nie tylko chorego, ale także jego bliskich. Szacuje się, że otępienie spotykała w 2015 roku ponad 300 000 osób w Polsce! Liczba ta diametralnie wzrasta, osiągając obecnie niemal 20% wyższy wynik. Dane zatrważają, na szczęście naukowcy nie spoczywają na laurach i szukają sposobów na łagodzenie i przede wszystkim eliminację objawów choroby. Jednym z nich jest zastosowanie specjalnego typu żywienia zwanego dietą MIND.
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera to nieodwracalne, postępujące zaburzenie funkcjonowania mózgu, które ulega przyspieszeniu wraz z wiekiem. Bardzo często zwana jest chorobą zwyrodnieniową i należy do głównych przyczyn demencji. Demencja natomiast cechuje się upośledzeniem pamięci, mowy, zdolności rozwiązywania problemów oraz pozostałych umiejętności poznawczych, wpływających na możliwość samodzielnego funkcjonowania chorego. Dzieje się tak ze względu na występujące uszkodzenia w neuronach – komórkach nerwowych. Odpowiedzialne są one właśnie za funkcje poznawcze. Usterki te, a niekiedy nawet zniszczenia, ostatecznie w chorobie Alzheimera wpływają na inne części składowe mózgu, co uniemożliwia wykonywanie podstawowych czynności (np. chodzenie, połykanie). Pacjenci dotknięci ową przypadłością bardzo często przywiązani są do łóżka i wymagają całodobowej opieki. Mamy tutaj najczęściej do czynienia z trudnościami w zapamiętywaniu ostatnich rozmów, imion spotkanych niedawno osób, a nawet bliskich czy wydarzeń. Dodatkowo pojawiają się trudności w wykonywaniu dobrze znanych zadań, zwiększony niepokój, pobudzenie i zaburzenia snu. Stanowią one wczesne objawy kliniczne, mogące służyć do rozpoznania patologii.
Późniejsze symptomy są poważniejsze i stanowią najczęściej: zaburzenia komunikacji, dezorientacja, zmiany w zachowaniu, trudności w mówieniu, chodzeniu czy połykaniu często pojawia się jednocześnie apatia, wycofanie oraz depresja. Choroba ta należy do grupy schorzeń śmiertelnych. Problem ten jest często niesłusznie bagatelizowany. Okazuje się bowiem, że w Stanach zjednoczonych jest ona 6 główną przyczyną śmierci osób starszych! Właśnie z tego względu profilaktyka zaburzeń poznawczych jest tak istotna. Według niektórych szacunków samo opóźnienie wystąpienia demencji o ok. 5 lat skutkuje znacznym obniżeniem kosztów leczenia i przede wszystkim rozpowszechnienie choroby o połowę.
Dieta MIND
Dieta MIND to nic innego jak hybryda diety śródziemnomorskiej oraz DASH, której przypisuje się polepszenie myślenia poznawczego, a także zmniejszeniu ryzyka i ograniczeniu progresji choroby Alzheimera, będącej główną przyczyną demencji. Obie uznawane są za jedne z najzdrowszych i przynoszą niezwykle korzystne efekty w przypadku wielu schorzeń, m.in. otyłości, nadciśnieniu czy nawet demencji. Jej nazwa pochodzi od pierwszych liter oryginalnej anglojęzycznej nazwy Mediterranean-DASH Diet Intervention for Neurodegenerative Delay.
Owa odmiana stylizowana jest na dietę śródziemnomorską oraz DASH, jednak zawiera w sobie pewne modyfikacje. Przede wszystkim podkreśla istotność spożywania takich składników dietetycznych i ich porcji, które sprzyjają neuroprotekcyjnemu działaniu i wpływają na redukcję demencji. Zakłada spożywanie przede wszystkim naturalnej żywności pochodzenia roślinnego, a także w ograniczonych ilościach te pochodzenia zwierzęcego, jak również o wysokiej zawartości tłuszczu. Skupia się wyjątkowo na włączeniu do diety jagód oraz zielonych roślin liściastych, orzechach czy olejach roślinnych.
Dieta MIND – produkty zalecane
- Zielone warzywa liściaste,
- Warzywa,
- Orzechy,
- Jagody,
- Fasola i pozostałe nasiona roślin strączkowych,
- Produkty z pełnego ziarna,
- Ryby,
- Mięso drobiowe,
- Oliwa z oliwek,
- Czerwone wino wytrawne (lampka dziennie).
Dieta MIND produkty niezalecane
- Czerwone mięso,
- Masło i utwardzane margaryny,
- Sery żółte,
- Wyroby cukiernicze oraz słodycze,
- Smażone i gotowe potrawy,
- Fast food.
Dieta MIND – zalecenia
- Spożywanie co najmniej 3 porcji produktów pełnoziarnistych oraz warzyw.
- Obecność każdego dnia kieliszka wytrawnego wina czerwonego.
- Jedz orzechy w formie przekąski 5-6 razy w tygodniu.
- Fasolę oraz inne nasiona roślin strączkowych spożywaj co drugi dzień.
- Drób, ryby oraz jagody zaleca się jeść co najmniej raz w tygodniu.
- Ograniczenie masła do porcji mniejszej niż łyżka dziennie oraz sera i produktów smażonych, a także fast food do mniej niż porcji tygodniowo.
Dieta MIND – korzyści lecznicze w chorobie Alzheimera
Po wielokrotnych badaniach różnych grup osób stwierdzono, iż dieta MIND należy do jednych z najskuteczniejszych racji pokarmowych w leczeniu i łagodzeniu objawów choroby Alzheimera. Odnotowano zmniejszony odsetek występowania zaburzeń poznawczych. Dodatkowo udowodniono, iż regularne przestrzeganie jej zasad może wywołać efekt ochronny i zapobiec rozwojowi choroby. U osób badanych dieta ta obniżyła ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera aż o 53% u osób ściśle przestrzegających diety oraz o ok. 35% u tych, którym zdarzały się odstępstwa od diety.
Efekty oceniane były niezależnie od innych zachowań związanych ze stylem życia czy jednostkami pobocznymi. Poza tym badacze dowiedli, iż nawet niewielkie wprowadzenie zmian w kierunku diety MIND skutkować może znacznymi korzyściami w owej przypadłości. Wyższa skuteczność tej diety od jej poprzedników okazać się może wynikiem m.in. nacisków na spożycie jagód, orzechów oraz fasoli, co skutkuje spowolnionym spadkiem aspektów poznawczych.
Według niektórych doniesień skuteczna być ona może także w niwelowaniu zagrożenia wystąpienia depresji. Choroba ta równie często dotyka osoby starsze i nierzadko pogarsza ich aktualny stan zdrowia, w tym pogłębia istniejące schorzenia. Poza tym jest to schorzenie często współistniejące przy okazji występowania omawianej choroby i nierzadko skutkuje jej progresją.
🔎 Przeglądy badań wskazują, że dieta MIND jest obiecującym podejściem do ochrony funkcji mózgu podczas starzenia [8]. Silniejsze dowody znajdujemy w przypadku ochrony przed demencją i poprawą ogólnej kondycji poznawczej. Dowody na inne korzyści dla układu nerwowego są ograniczone i mieszane [8]. W szczególności naukowcy zwracają uwagę na potrzebę większej ilości badań wśród osób spoza USA, ponieważ dostępne wyniki w tych krajach dają mieszane rezultaty [9].
Podsumowanie
Podsumowując, jakość życia jest niezwykle ważna dla zdrowia całego organizmu, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Jak dobrze wiemy niezwykle ważne są skuteczne zalecenia dietetyczne, gdyż cechują się one daleko idącymi konsekwencjami dla zdrowia publicznego, a także rosnącego obciążenia demencją w populacjach zaliczanych do starzejących się. Dlatego właśnie warto skierować się ku diecie MIND jako skutecznej w walce z postępującą chorobą Alzheimera. Udowodniono, iż jej dokładne przestrzeganie nie tylko łagodzi objawy czy wspomaga leczenie owego schorzenia, ale przede wszystkim działa profilaktycznie zapobiegając jego rozwojowi.
Literatura
- Alzheimer’s Association: “2016 Alzheimer’s disease facts and figures.”, Alzheimers Dement., 2016.
- Berendsen AM., Kang JH., Feskens EJM., et al.: “Association of Long-Term Adherence to the MIND Diet with Cognitive Function and Cognitive Decline in American Women.”, J Nutr Health Aging., 2018.
- Fresan U., Bes-Rastrollo M., Segovia-Siapco G., et al.: “Does the MIND diet decrease depression risk? A comparison with Mediterranean diet in the SUN cohort.”, Eur J Nutr., 2018.
- Marcason W.: “What Are the Components to the MIND Diet?”, Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 2015, 115(10)/1744.
- Morris MC., Tangney CC., Wang Y., et al.: “MIND diet associated with reduced incidence of Alzheimer’s disease.”, Alzheimers Dement., 2015.
- Morris MC., Tangney CC., et al.: “MIND diet slows cognitive decline with aging.”, Alzheimers Dement., 2015.
- Szczudlik A., Barcikowska-Kotowicz M., Gabryelewicz T., et al.: „Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera w Polsce. Raport RPO.”, Polskie Towarzystwo Alzheimerowskie, Warszawa, 2016.
- van Soest APM, Beers S, van de Rest O, de Groot LCPGM. The MIND diet for the ageing brain: a systematic review. Adv Nutr. 2024 Feb 2:100184. doi: 10.1016/j.advnut.2024.100184. Epub ahead of print. PMID: 38311314.
- https://nutrition.org/can-the-mind-diet-prevent-cognitive-decline-and-dementia/
- Data pierwotnej publikacji: 26.07.2018
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 26.04.2024
