Zaburzenia opróżniania żołądka
Gastropareza jest to zaburzone (opóźnione) opróżnianie żołądka. Polega na zwolnieniu lub zatrzymaniu przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Choroba występuje kiedy, nerw błędny jest niszczony i nie funkcjonuje prawidłowo lub kiedy przestaje funkcjonować przez co mięśnie żołądka i jelit nie pracują normalnie. Powoduje to, że przechodzenie pokarmu przez układ pokarmowy jest zwolnione lub zatrzymane. Gastropareza może być spowodowana: przyczynami idiopatycznymi, cukrzycą, chorobami układu nerwowego (Parkinson, stwardnienie rozsiane), chorobą wrzodową, niedoczynnością tarczycy, jadłowstrętem psychicznym, bulimią. Może być również następstwem zabiegów chirurgicznych. Częściej chorują kobiety.
Objawy kliniczne zaburzeń opróżniania żołądka to:
- refluks, zgaga,
- zaburzenia łaknienia,
- nudności,
- wymioty niestrawionym pokarmem,
- ból w nadbrzuszu,
- wzdęcia,
- odbijanie,
- szybkie uczucie sytości,
- utrata wagi
Konsekwencją gastroparezy może być powstawanie bezoarów. Są to rzekome kamienie jelitowe powstające na skutek zbijania się pokarmu w jednolitą masę. Bezoary mogą blokować przejście treści pokarmowej z żołądka do jelit. Do skutków gastroparezy należą także: niewyrównany poziom cukru we krwi, nadmierny wzrost bakterii, na skutek zwiększonej fermentacji pokarmu oraz niedożywienie.
Zalecenia dietetyczne w przypadku zaburzeń opróżniania żołądka:
1. Należy spożywać 4-6 małych posiłków dziennie.
2. Unikać tłustych potraw, ponieważ tłuszcz zwalnia procesy trawienne.
3. Unikać produktów bogatych w błonnik (otręby, pomarańcze (białe części), jagody, jabłka, fasolka szparagowa, kiszona kapusta, brukselka itd.). Opóźniają one trawienie, a z nietrawionych części mogą powstawać bezoary.
4. Należy dokładnie przeżuwać pokarm i unikać produktów, których spożycie stwarza ryzyko niedokładnego pogryzienia np. kukurydza, popcorn, orzechy, nasiona, brokuły.
5. Pić wodę do posiłków.
6. Zalecane jest chodzenie lub proste siedzenie przez 2 godziny po posiłku. Nie wolno kłaść sie po posiłku!
7. Jeśli nastąpi zaostrzenie objawów należy wprowadzić dietę płynną do czasu poprawy, np. można spożywać miksowane pieczone warzywa i owoce, zupy, itp.
8. Suplementacja witaminami i minerałami jest zalecana jeśli nie są zaspokajane ich dzienne normy spożycia.
Zalecane produkty:
- pieczywo, płatki zbożowe, krakersy
- warzywa gotowane i jeśli to konieczne zmiksowane/starte
- owoce gotowane i jeśli to konieczne zmiksowane/starte
- soki, mleko i jego przetwory jeśli są dobrze tolerowane.
W gastroparazie należy także stosować leczenie farmakologiczne. Jeżeli nie przynosi ono rezultatów i stan pacjenta pogarsza się należy wprowadzić żywienie dojelitowe przez jejunostomię. Opóźnione opróżnianie żołądka wpływa na zmiany stężenia cukru we krwi i utrudnia kontrolę jego poziomu. Dlatego cukrzycy z gastroparezą, stosujący insulinę powinni: przyjmować insulinę po posiłku, badać poziom cukru po posiłku oraz stosować dietę płynną i papkowatą do czasu ustąpienia silnych objawów gastroparezy i ustabilizowania poziomu cukru. Natomiast osoby chore na cukrzycę, które nie przyjmują insuliny powinny stosować się do zaleceń ogólnych.
PIŚMIENNICTWO:
1. „Gastroparesis” http://www.digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gastroparesis/#2
2. „Gastroparesis and Diabetes” http://www.carolinadigestivecare.com/subpage14.html
3. “Dietary and Nutritional Recommendations for Patients with Gastroparesis” http://www.motilitysociety.org