Zaburzenia opróżniania żołądka
Gastropareza jest to zaburzone (opóźnione) opróżnianie żołądka. Polega na zwolnieniu lub zatrzymaniu przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Choroba występuje kiedy, nerw błędny jest niszczony i nie funkcjonuje prawidłowo lub kiedy przestaje funkcjonować przez co mięśnie żołądka i jelit nie pracują normalnie. Powoduje to, że przechodzenie pokarmu przez układ pokarmowy jest zwolnione lub zatrzymane. Gastropareza może być spowodowana: przyczynami idiopatycznymi, cukrzycą, chorobami układu nerwowego (Parkinson, stwardnienie rozsiane), chorobą wrzodową, niedoczynnością tarczycy, jadłowstrętem psychicznym, bulimią. Może być również następstwem zabiegów chirurgicznych. Częściej chorują kobiety.
- refluks, zgaga,
- zaburzenia łaknienia,
- nudności,
- wymioty niestrawionym pokarmem,
- ból w nadbrzuszu,
- wzdęcia,
- odbijanie,
- szybkie uczucie sytości,
- utrata wagi
Konsekwencją gastroparezy może być powstawanie bezoarów. Są to rzekome kamienie jelitowe powstające na skutek zbijania się pokarmu w jednolitą masę. Bezoary mogą blokować przejście treści pokarmowej z żołądka do jelit. Do skutków gastroparezy należą także: niewyrównany poziom cukru we krwi, nadmierny wzrost bakterii, na skutek zwiększonej fermentacji pokarmu oraz niedożywienie.
Zalecenia dietetyczne w przypadku zaburzeń opróżniania żołądka:
1. Należy spożywać 4-6 małych posiłków dziennie.
2. Unikać tłustych potraw, ponieważ tłuszcz zwalnia procesy trawienne.
3. Unikać produktów bogatych w błonnik (otręby, pomarańcze (białe części), jagody, jabłka, fasolka szparagowa, kiszona kapusta, brukselka itd.). Opóźniają one trawienie, a z nietrawionych części mogą powstawać bezoary.
4. Należy dokładnie przeżuwać pokarm i unikać produktów, których spożycie stwarza ryzyko niedokładnego pogryzienia np. kukurydza, popcorn, orzechy, nasiona, brokuły.
5. Pić wodę do posiłków.
6. Zalecane jest chodzenie lub proste siedzenie przez 2 godziny po posiłku. Nie wolno kłaść sie po posiłku!
7. Jeśli nastąpi zaostrzenie objawów należy wprowadzić dietę płynną do czasu poprawy, np. można spożywać miksowane pieczone warzywa i owoce, zupy, itp.
8. Suplementacja witaminami i minerałami jest zalecana jeśli nie są zaspokajane ich dzienne normy spożycia.
Zalecane produkty:
- pieczywo, płatki zbożowe, krakersy
- warzywa gotowane i jeśli to konieczne zmiksowane/starte
- owoce gotowane i jeśli to konieczne zmiksowane/starte
- soki, mleko i jego przetwory jeśli są dobrze tolerowane.
W gastroparazie należy także stosować leczenie farmakologiczne. Jeżeli nie przynosi ono rezultatów i stan pacjenta pogarsza się należy wprowadzić żywienie dojelitowe przez jejunostomię. Opóźnione opróżnianie żołądka wpływa na zmiany stężenia cukru we krwi i utrudnia kontrolę jego poziomu. Dlatego cukrzycy z gastroparezą, stosujący insulinę powinni: przyjmować insulinę po posiłku, badać poziom cukru po posiłku oraz stosować dietę płynną i papkowatą do czasu ustąpienia silnych objawów gastroparezy i ustabilizowania poziomu cukru. Natomiast osoby chore na cukrzycę, które nie przyjmują insuliny powinny stosować się do zaleceń ogólnych.
PIŚMIENNICTWO:
1. „Gastroparesis” http://www.digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gastroparesis/#2
2. „Gastroparesis and Diabetes” http://www.carolinadigestivecare.com/subpage14.html
3. “Dietary and Nutritional Recommendations for Patients with Gastroparesis” http://www.motilitysociety.org
Magister dietetyki. Absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. www.formadietetyk.pl https://www.facebook.com/formadietetyk/