Hashimoto – z czym to się je?

W ostatnich latach coraz więcej kobiet jest diagnozowanych w kierunku choroby Hashimoto. 

Uważa się, że 80% przypadków osób zmagających się z tą chorobą to właśnie one. Szczególnie dotyczy to kobiet w przedziale od 30 do 50 lat, jednak granica ta zaczyna się znacznie przesuwać, czego najlepszym dowodem są coraz młodsze osoby cierpiące na Hashimoto.

Z tego też powodu, powstaje silna potrzebna dowiedzenia się jak właściwie wygląda dieta w tej jednostce chorobowej. Krąży wiele krzywdzących mitów jakoby osoby z Hashimoto musiały stosować diety paleo, bezlaktozowe lub bezlutenowe. Nie jest to jednak do końca prawda.

Jak powinna wyglądać dieta w Hashimoto?

Choroba Hashimoto powiązana jest ze schorzeniami tarczycy, najczęścniej z jej niedoczynnością. Z tego też powodu cierpi metabolizm, który może być spowolniony aż do 30% w stosunku to metabolizmu osoby zdrowej.

Przy takiej wiedzy, dietetycy zgodnie uznają, że dieta musi skupiać się wokół dwóch rzeczy.

Po pierwsze, dieta ma eliminować składniki wywołujące zapalenia, po drugie zaś ma dostarczać składników niezbędnych do wspomagania pracy gruczołu tarczycowego.Zwraca się więc uwagę na regularność posiłków, sugerując ich liczbę w granicach od 4 do 5.W taki sposób nie dokłada się organizmowi stresu, który często jest jednym z czynników, które wywołują Hashimoto.

Zaleca się również dietę opartą na niskim indeksie glikemicznym oraz bazującą na produktach mało przetworzonych i naturalnych.

Jak wygląda rozkład makroskładników?

W hashimoto specjaliści zalecają zastosowanie większego udziału białka w diecie. Jego podaż zwiększa się nawet do 25% całodobowej podaży energii. Dobrym źródłem białek w diecie będą ryby, jaja, mięso oraz owoce morza.

Sugerowane spożycie tłuszczów to 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego, z ograniczeniem tłuszczów nasyconych do 10%. Szczególnie ważne są Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczówe (NNKT), a wśród nich kwasy tłuszczowe omega-3. Mają one działanie przeciwzapalne i poprawiają konwersję tyroksyny do trójjodotyroniny. Dobrym żródłem zaś będą orzechy, ryby, oleje rybne oraz pestki dyni.

Węglowodany natomiast to 45% całkowitej podaży energii, a ich najlepszymi źródłami będą kasze, ryże, amarantus czy quinoa. Zaleca się bazowanie na węglowodanach złożonych i ograniczenie do minimum cukrów prostych. Warto zwrócić uwagę na błonnik, którego podaż w Hashimoto powinna być znacznie zwiększona. Podczas gdy u zdrowego człowieka zapotrzebowanie waha się pomiędzy 20 a 25 gramami dziennie, u osób chorujących na tę chorobę autoimmunologiczną zaleca się nawet do 35 gramów błonnika dziennie.

Co powinno się ograniczać?

Należy uważać na produkty, w których występują substancje wolotwórcze, czyli takie, które wiążą jod, ograniczając jego pobranie przez organizm. Do produktów takich należą między innymi orzechy ziemne, soja, szpinak, kalafior, brokuł czy kapusta. Uważać nie znaczy oczywiście rezygnować, a jedynie nie przesadzać z ilościami. Warto takie produkty ugotować, gdyż liczba substancji wolotwórczych w procesie obróbki termicznej obniża się.

Punktem spornym w diecie u osób dotkniętych Hashimoto jest gluten, a także laktoza. Przyjmuje się, że rzeczywiście choroby autoimmunologiczne lubią działać w grupach i duża część pacjentów z Hashimoto cierpi także na celiakię, czyli nadwrażliwość na gluten.

Jeśli celiakia jest stwierdzona, wtedy bezwzględnie powinno się odstawić produkty zawierające gluten, czyli wszystkie zawierające owies, żyto, pszenicę czy jęczmień. Jeśli jednak celiakia nie została stwierdzona, należy polegać na swoim organizmie i sprawdzać, jak się czuje po spożyciu produktów zawierających gluten. Nie ma jednak podstaw do stosowanie diety bezglutenowej profilaktycznie.

Ta sama sytuacja dotyczy laktozy. Podczas gdy u wielu pacjentów zauważa się nietolerancję laktozy, nie jest to regułą, która dotyczyć będzie każdego – ich profilaktyczna eliminacja nie ma żadnych podstaw.

Co z suplementacją?

W przypadku Hashimoto, pojawia się szczególne zapotrzebowanie na jod, selen, żelazo oraz cynk, a także witaminę D i B12.

Jod znajdziemy przede wszystkim w makreli, dorszu, owocach morza, a także wodzie mineralnej i czerwonych mięsach. Jod obowiązkowy jest także dodawany do soli kuchennej w naszym kraju, zatem ryzyko niedoboru jest nikłe. Należy zaznaczyć, że nie zaleca się suplementowania tego związku mineralnego, ze względu na to, że jego nadmiar może zaszkodzić w syntezie hormonów tarczycy.

Selen uczestniczy w przemianie tyroksyny w trójjodotyroninę. Jego brak prowadzi do zmniejszenia poziomu fT3, uszkodzenia tarczycy oraz zmniejszenia przyswajalności jodu. Jego dobrymi źródłami będą skorupiaki i ryby, grzyby oraz orzechy brazylijskie. Selenu również nie powinno się suplementować bez wyraźnych wskazań, gdyż różnica między dawką zalecaną a szkodliwą jest niewielka.

Żelazo jest składnikiem enzymu, który odpowiada za przemianę tyreoglobuliny do tyroksyny i trójjodotyroniny. Szukamy go w czerwonym mięsie, ale także nasionach lnu, pestkach dyni, otrębach pszennych, maku, sezamie czy żółtkach jaja.

Cynk wpływa na właściwe funkcjonowanie tarczycy i najlepszym jego źródłem będą zarodki pszenne i produkty pełnoziarniste.

Witamina D natomiast obniża wartości przeciwciał anty – TPO, a jej niedobór wpływa na wyższy poziom TSH. Ze względu na obszar, na którym żyjemy i to, że dostęp do słońca jest znacznie ograniczony, poleca się suplementację witaminy D. 

Pierwiastki dla tarczycy

Dieta w Hashimoto, może być zróżnicowana i wcale nie musi być bardzo restrykcyjna. Przy zastosowaniu niewielkich zmian opiera się ona głównie na zasadach racjonalnego żywienia.

Bibliografia:

1. Jurczak R.„Istotne składniki odżywcze w diecie osób z chorobą Hashimoto” w „Accta Salutem Scientiae” nr 1/2019, nr 27-41
2. Omeljaniuk W., Dziemianowicz M., Naliwajko S. i wsp. Ocena sposobu żywienia pacjentek z chorobą Hshimoto. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011
3. Janczy A., Małgorzewicz S. „Skuteczność diety redukcyjnej u pacjentek z chorobą Hashimoto”, „Forum Zaburzeń Metabolicznych”, 2015
4. Gier M., Ocena częstości występowania IgG – zależnych nietolerancji pokarmowych u pacjentek z chorbą Hashimoto 2016
5. Jarosz M., Stolińska H., Wolańska D., „Żywienie w niedoczynności tarczycy”, Warszawa 2016
6. Pastusiak K., Michałowks J., Bogdański P., „Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy”, „ Forum Zaburzeń Metabolicznych”, 2017
7. Ratajczak A. E., Moszak M., Grzymisławski M., Zalecenia Żywieniowe w niiedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne”, 2017
8. Zakrzewska E., Zegan M., Michota-Katulska E., Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto, 2015