Kwas alfa-liponowy (ALA). Działanie i suplementacja

Wzrost markerów prozapalnych i stres oksydacyjny w tkance tłuszczowej to dwa czynniki, które związane są z rozwojem zespołu metabolicznego. Przewlekłe zapalenie może powodować rozwinięcie się z cukrzycy typu 2, miażdżycy, dysfunkcji śródbłonka oraz zwapnienia naczyń.  W stanie zapalnym dochodzi do wzrostu IL-6 i TNF-alfa, które przyczyniają się do rozwoju zmian miażdżycowych i aktywacji białka C-reaktywnego w wątrobie. Wzrost CRP skojarzony jest z chorobami sercowo- naczyniowymi i cukrzycą.

Przeciwutleniacze mają pozytywny wpływ na odporność i stan odżywienia pacjentów z zespołem metabolicznym.  Kwas alfa-liponowy (ALA) przyczynia się do spadku markerów stanu zapalnego.

Czym jest kwas alfa-liponowy (ALA)?

Kwas ALA jest to kwas tiooktanowy produkowany w wątrobie z kwasu oktanowego, rozpuszczalny w wodzie i tłuszczach.  Może być redukowany do DHLA, który ma silniejsze działanie przeciwutleniające.

Występuje naturalnie w organizmie, ale także w produktach spożywczych takich jak: szpinak, brokuły, pomidor, groszek, brukselka i ziemniaki.

Działanie kwasu ALA

Kwas alfa-liponowy wykazuje zdolność do:

•  chelatowania toksycznych metali, tworząc trwałe kompleksy,
• zapobiegania oksydacji kwasu askorbinowego, katalizowanego przez miedź i hamowania peroksydacji lipidów katalizowanego przez ten sam pierwiastek,
• zwiększania poziomu glutationu wewnątrz komórki. Glutation to silny przeciwutleniacz zdolny do zapobiegania uszkodzeniom i urazom spowodowanym działaniem stresu oksydacyjnego. Neutralizuje woln rodniki i reguluje cykl oksydacji azotu. Bierze udział w syntezie i naprawie DNA, syntezie białek, transporcie aminokwasów i aktywacji enzymów.
• przywracania endogennych przeciwutleniaczy, czyli powoduje ich regeneracje m.in.glutationu, witaminy C i E,
• obniżania poziomu glukozy u pacjentów w stanie cukrzycowym,
• ochrony komórek nerwowych u pacjentów z chorobą Alzheimera i polineuropatią cukrzycową,
• ,,wymiatania” wolnych rodników.

Badano wpływ kwasu alfa- liponowego na markery stanu zapalnego:

• Jedno z badań pokazało, że suplementacja kwasem ALA w dawce 800mg/dobę przez 4 miesiące powodowało spadek CRP i TNF-alfa.
• Suplementacja kwasem alfa-liponowym korzystnie wpływa na obniżenie markerów stanu zapalnego u osób z chorobą nowotworową, zespołem metabolicznym i innymi chorobami.
• Suplementacja przez 10 tygodni u pacjentek z nadwagą spowodowało spadek ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i zapalnych.
• Suplementacja ALA przez 8 tygodni nie wpłynęło na poziom IL-8 i TNF-alfa u pacjentów hemodializowanych.

ALA, a wpływ na ciśnienie tętnicze

Wykazano, że kwas alfa-liponowy zwiększa produkcję tlenku azotu, poprawiając funkcję śródbłonka.

Badano wpływ suplementacji ALA na spadek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. W  badaniu zaobserwowano, że dawka 600mg dziennie przez 12 tygodni spowodowała spadek ciśnienia u pacjentów z chronicznym uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Inne badanie przeprowadzone na pacjentach z cukrzycą typu 2, suplementujących 300mg ALA przez 8 tygodni, spowodowało również spadek ciśnienia tętniczego. Jednak są to tylko dwa badania potwierdzające pozytywny wpływ na nadciśnienie. Inne badania nie wykazywały żadnego wpływu, dlatego potrzebna są dalsze badania.

ALA a powikłania cukrzycowe

Zainteresowano się wpływem ALA na zdrowie  pacjentów z polineuropatią cukrzycową.

W jednym z badań pacjenci suplementowali 600mg dziennie ALA przez 4 lata. Wyniki pokazały, że doszło u nich do poprawy stanu zdrowia i zahamowania postępowania neuropatii.

Przyczyną neuropatii cukrzycowej jest hiperglikemia, przyczyniająca się do powstania stresu oksydacyjnego. Suplementacja kwasem alfa-lipnowym u tych pacjentów powoduje:

• Spadek stężenia glukozy na czczo.
• Spadek peroksydacji lipidów.

Wiele badań klinicznych mówi, że doustne lub dożylne podanie ALA:

• Poprawia przewodnictwo nerwowe.
• Zmniejsza objawy neuropatyczne, takie jak: ból,
  pieczenie, parastezje i drętwienie.

W badaniach na zwierzętach, suplementacja ALA:

• Zwiększa wychwyt glukozy w mięśniach szkieletowych.
• Poprawia tolerancję glukozy.
• Pomocna jest w insulinooporności.

ALA a cukrzyca ciężarnych

Wzrost GGT (gammaglutamylotransferaza)  w krążeniu ciężarnych jest niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej. Dodatkowo GGT predysponuje do powstania stresu oksydacyjnego. Suplementacja ALA  w dawce 100mg na dobę, u kobiet z cukrzycą ciążową powoduje spadek stężenia glukozy na czczo, GGT i ALT (aminotransferazyalaninowej).

Suplementacja kwasu alfa-linolowego: dawki

🔎 Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wskazał na brak wystarczających dowodów, aby określić bezpieczną dawkę kwasu alfa-liponowego (ALA) w suplementach diety, co może skutkować postępowaniami regulacyjnymi dotyczącymi tych produktów [6]. Dla dietetyków oznacza to konieczność ostrożności w zalecaniu suplementacji ALA oraz monitorowania nowych danych naukowych w celu oceny jego bezpieczeństwa.

Do tej pory wskazywało się na optymalne dawki w granicach 300-600mg, ale większe wynoszące od 1200-1800mg/d przez krótki czas nie stanowią zagrożenia. Jednak kilka przypadków zgłosiło wystąpienie nudności, pokrzywki oraz swędzenie przy wyższym dawkowaniu. Należy uważać na przyjmowanie ALA u osób z cukrzycą, tak aby nie doszło do hipoglikemii, gdyż kwas alfa- liponowy ma zdolność do obniżania poziomu glukozy we krwi.

Bibiografia:

1. Ambrosi N  Guerrieri D, Caro F, Sanchez F, HaeubleinG, Casadei D, et. al.: Alpha Lipoic Acid: A Therapeutic Strategy that Tend to Limit the Action of Free Radicals in Transplantation, Int J Mol Sci. 2018 Jan4;19(1).
2. Mohammadi V., Dehghani S., AskariG.: Does Alpha‑lipoicAcid Supplement Regulate Blood Pressure? A Systematic Review of Randomized, Double‑blind Placebo‑controlled Clinical Trials, International journal of preventive medicine May 2018 (1):33 · 
3. Akbari M , Ostadmohammadi V , Tabrizi R , Mobini M, Lankarani KB , Moosazadeh M, et. al.: The effects of alpha-lipoic acid supplementationon inflammatory markers among patients with metabolic syndrome and related disorders: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials, Nutr Metab (Lond). 2018 Jun 5;15:39.
4. Tibullo D , Li Volti G, Giallongo C, GrassoS, Tomassoni D, Anfuso CD, et. al.: Biochemical and clinical relevance of alphalipoic acid: antioxidant and anti-inflammatory activity, molecular pathways andtherapeutic potential, Inflamm Res. 2017Nov;66(11):947-959.
5. Hadise Aslfalah , Mehri Jamilian, Fatemeh Rafieiand Ali Khosrowbeygi: Reduction in maternal serum values of glucose andgamma-glutamyltransferase after supplementation with alpha-lipoic acid in women with gestational diabetes mellitus, J Obstet Gynaecol Res.2018 Oct 16.
6. https://food-law.pl/kwas-alfa-liponowy-ala-w-suplementach/

• Data pierwotnej publikacji: 12.12.2018
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 17.11.2024