Mirabelki. Jakie właściwości i wartości odżywcze mają te owoce?

Mirabelki to charakterystyczna odmiana śliwek, którą niemal każdy z nas kojarzy z dzieciństwa. Spotykane są przy wiejskich drogach i polach. Dla wielu osób mirabelki to owocowy smak dzieciństwa. Niedojrzałe są kwaśne, a dojrzałe owoce mają miękki i soczysty miąższ, który jest niezwykle słodki. Nasze babcie korzystały z ich cudownego smaku i używały je do rozmaitych przetworów. [1]

Spis treści:

1. Historia
2. Odmiany
3. Wartości odżywcze
4. Właściwości prozdrowotne
5. Toksyczne pestki
6. Zastosowanie w kosmetyce
7. Przepis na puree z mirabelek
8. Przepis na nalewkę z mirabelek
9. Podsumowanie
10. Bibliografia

Historia mirabelek 

Mirabelki zostały sprowadzone do Europy w XIII wieku. Francuski hrabia René-le-Bon rozpoczął na terenie Lotaryngii uprawę mirabelek przywiezionych z Azji. Ten delikatny i smaczny owoc stał się prawdziwym przysmakiem we francuskiej kuchni. Zbiory mirabelki zaczynają się w połowie sierpnia. W mieście Metz urządza się z tego powodu coroczną ucztę. Metz to północne miasto Lotaryngii, które słynie z produkcji mirabelek. Owoce mirabelki z tego rejonu są mniejsze od innych i mają delikatną, czerwono-żółtą skórkę. [2]

Odmiany mirabelek

W Polsce mirabelki upowszechniły się kilkaset lat temu. Nasze babcie i prababcie wykorzystywały je do przygotowywania domowych kompotów i konfitur. Aktualnie najczęściej spotykane odmiany w naszym kraju to mirabelka z Nancy i mirabelka Flotowa.

Mirabelka z Nancy

Mirabelka z Nancy to odmiana samopylna, a jej owoce są złoto-żółte. Miąższ jest słodko-kwaśny, smaczny i soczysty. 

Mirabelka Flotowa

Mirabelka Flotowa to drzewo, które wcześnie owocuje. Jest odporne na mróz i wytwarza mniejsze owoce niż mirabelka z Nancy. Miąższ jest żółty, słodki i bardzo aromatyczny. Ta odmiana wykorzystywana jest do produkcji dżemów i jogurtów. [3]

Wartości odżywcze mirabelek

Ile kalorii mają mirabelki?

100 gramów mirabelek to 46 kilokalorii

Składniki odżywcze

W 100 gramach mirabelek znajdziemy następujące wartości odżywcze:

• 0,21 mg witaminy A, co stanowi 11,5% zalecanego dziennego spożycia (RDI)
• 9,5 mg witaminy C, co stanowi nieco ponad 10% RDI
• 11,5 g węglowodanów, z czego 9,9 g naturalnych cukrów
• 0,3 g tłuszczu, bez cholesterolu
• 0,7 g białka
• 1,4 g błonnika pokarmowego [4]

Jakie właściwości mają owoce mirabelek?

Żółte odmiany mirabelki są bogate w beta-karoten. Jest to silny naturalny przeciwutleniacz, który chroni nas przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym. Wolne rodniki to szkodliwe cząsteczki tlenu, które powodują uszkodzenia komórek. Owoce zawierają również przeciwutleniacze, takie jak zeaksantyna i flawonoidy. Przyczyniają się one do obniżenia poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi. [1]

Odmiany o kolorze czerwonym są źródłem antocyjanów, które wywierają działania ochronne przed nowotworami i chorobami przewlekłymi. [5] Jedzenie mirabelek przynosi korzyści dla układu krążenia, metabolizmu i pamięci. [6,7]

Właściwości przeciwutleniające

Witaminy C, E i A, które występują w mirabelkach, mają właściwości przeciwutleniające. Dzięki temu spożywanie ich spowalnia procesy starzenia i zmniejsza stany zapalne w organizmie. [8]

Działanie na układ pokarmowy 

Mirabelki zawierają w składzie sorbitol, czyli alkohol, który wykazuje działanie przeczyszczające. Sorbitol możemy spotkać również w soku z jabłek, owocach jarzębiny lub suszonych śliwkach. Znajduje zastosowanie w produkcji gum do żucia, czy dżemów. Warto więc sięgnąć po mirabelki w przypadku problemów z zaparciami. Dodatkowo obecność błonnika wspiera prawidłową pracę układu pokarmowego. [9]

Obniżenie poziomu glukozy we krwi

Mirabelki przyspieszają przechodzenie treści pokarmowej do jelita cienkiego, podrażniając jego błonę śluzową. Dzięki temu mogą zmniejszać i spowalniać ilość glukozy wchłanianej w jelitach. To sprawia, że po spożyciu mirabelek poziom cukru we krwi podnosi się wolniej. Jest to szczególne ważne dla osób, chorych na cukrzycę lub zagrożonych jej występowaniem. [10]

Przeciwdziałanie depresji 

W składzie mirabelek możemy znaleźć kwas chlorogenowy, znany inaczej jako CGA. Jest to antyoksydant powszechnie występujący w tkankach roślinnych. Najczęściej spotykany jest w zielonej kawie, czyli w ziarnach kawy przed ich wypaleniem. W czasie obróbki termicznej związek ulega rozkładowi, więc nie spotkamy go w przetworzonej kawie, która trafia na sklepowe półki. Kwas można jeszcze spotkać w nasionach kakaowca, surowych ziemniakach, herbacie (w tym yerba mate). [11]

Badania wykazały, że kwas chlorogenowy zawarty w mirabelkach wpływa na neurony. Chroni układ nerwowy i nie dopuszcza do wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera lub depresji. [12]

Mirabelki jako bomba witaminowa

Owoce mirabelki są bogate w witaminę C, przez co wzmacnia odporność, chroniąc przed infekcjami dróg oddechowych. Witamina C pobudza produkcję białych krwinek i działa jako naturalny antyoksydant. [13]

Zawartość witaminy A wpływa korzystnie na nasz wzrok, dobry stan skóry i odporność. [14]

Toksyczne pestki mirabelki

Jedzenie mirabelek wraz z pestkami nie jest dobrym pomysłem. Połykanie i rozgryzanie pestek może wywołać mechaniczną niedrożność jelit. Mogą dokuczać nam wtedy m.in. biegunka, nudności, wymioty i bóle brzucha. Dodatkowo rozgryzanie pestek może uszkadzać nasze zęby.

Popularnym sposobem wykorzystania pestek z mirabelek jest przygotowanie nalewki, tzw. „pestkówki”. Niestety pestki mirabelek zawierają amigdalinę, którą ludzki organizm metabolizuje do cyjanku. Cyjanek to jedna z najsilniejszych trucizn, dlatego zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie przygotowanie nalewki z wydrążonych owoców. [15]

Mirabelki stosowane w kosmetyce

Regularne spożywanie mirabelek wpływa na uelastycznienie i poprawę kondycji naszej skóry. Hamuje rozwój wolnych rodników, które wpływają na powstawanie zmarszczek. Z tego powodu owoc ten można spotkać w wielu kosmetykach przeznaczonych dla dojrzałej cery. [16]

Przepis na puree z mirabelek

Puree z mirabelek jest prosty do wykonania. Robi się go błyskawicznie i stanowi uniwersalny dodatek do deserów czy ciast.

Składniki:

• 500 g owoców
• kilka łyżek wody

Sposób przygotowania:

Owoce podlać kilkoma łyżkami wody i podgrzewać na mały ogniu, aż zaczną się rozpadać. Gotować przez ok. 5 minut, a następnie przetrzeć przez sito. 

Z podanej gramatury wychodzi ok. 300g puree. [17]

Przepis na nalewkę z mirabelek

Nalewka z mirabelek doskonale nadaje się na aperitiff. Urzeka delikatnym smakiem owoców, słodyczą miodu i lekkim aromatem lipy.

Składniki:

• 1 kg dojrzałych mirabelek
• 1 szklanka cukru
• 2 szklanki spirytusu
• 1 szklanka miodu lipowego
• 1 szklanka wody

Sposób przygotowania:

1. Mirabelki umyć, wypestkować, wrzucić do słoja i zasypać cukrem.
2. Odstawić na tydzień w słoneczne miejsce, codziennie potrząsać słojem.
3. Następnie zalać spirytusem zmieszanym ze szklanką wody.
4. Odstawić na kolejny tydzień, po czym zlać i wymieszać z miodem.
5. Odstawić na 3–4 miesiące, następnie przefiltrować i zabutelkować. [18]

Podsumowanie

Mirabelki to zapomniany owoc naszego dzieciństwa. Aktualnie ciężko dostać je w supermarkecie, czy w osiedlowym warzywniaku. Nie zmienia to faktu, że są dobrodziejstwem natury, po który chętnie sięgały nasze babcie. Mirabelki są bogate w witaminy, mają szereg prozdrowotnych właściwości.

Bibliografia:

1. Properties and benefits of mirabelles. (b. d.). NatureWord. Pobrano z: https://www.natureword.com/properties-and-benefits-of-mirabelles/
2. Lorraine region of france – food & gastronomy – mirabelles plums. (b. d.). Regions of France. Pobrano z: https://www.regions-of-france.com/regions/lorraine/food-gastronomy/mirabelle-plum
3. Uprawa śliwy domowej – mirabelki. Zasady pielęgnacji, odmiany i zagrożenia – Rynek Rolny. (b. d.). Pobrano z: https://www.rynek-rolny.pl/artykul/uprawa-sliwy-domowej-mirabelki-zasady-pielegnacji-odmiany-i-zagrozenia.html
4. FoodData central. (b. d.). FoodData Central. Povrano z: https://fdc.nal.usda.gov/index.html
5. Zalega J, Szostak-Węgierek DE. Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I: polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy. Problemy Higieny i Epidemiologii. 2013;94(1):41-49.
6. Hribar, U., & Ulrih, N. (2014). The metabolism of anthocyanins. Current Drug Metabolism, 15(1), 3–13.
7. Varadinova, M. G., Docheva-Drenska, D. I., & Boyadjieva, N. I. (2009). Effects of anthocyanins on learning and memory of ovariectomized rats. Menopause, 16(2), 345–349.
8. Bouayed, J., Rammal, H., Dicko, A., Younos, C., & Soulimani, R. (2007). Chlorogenic acid, a polyphenol from Prunus domestica (Mirabelle), with coupled anxiolytic and antioxidant effects. Journal of the Neurological Sciences, 262(1-2), 77–84.
9. Igwe, E. O., & Charlton, K. E. (2016). A systematic review on the health effects of plums (prunus domestica and prunus salicina ). Phytotherapy Research, 30(5), 701–731.
10. Stacewicz-Sapuntzakis, M., Bowen, P. E., Hussain, E. A., Damayanti-Wood, B. I., & Farnsworth, N. R. (2001). Chemical composition and potential health effects of prunes: A functional food? Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 41(4), 251–286.
11. Liang, N., & Kitts, D. (2015). Role of chlorogenic acids in controlling oxidative and inflammatory stress conditions. Nutrients, 8(1), 16.
12. Bouayed, J., Rammal, H., Dicko, A., Younos, C., & Soulimani, R. (2007b). Chlorogenic acid, a polyphenol from Prunus domestica (Mirabelle), with coupled anxiolytic and antioxidant effects. Journal of the Neurological Sciences, 262(1-2), 77–84.
13. Vitamin C. (2003). W The antioxidant vitamins C and E (wyd. 0, s. 6–21). AOCS Publishing.
14. Dietary vitamin A requirements. (1994). W Vitamin A in health and disease (s. 685–689). CRC Press.
15. Savic, I., Nikolic, V., Savic-Gajic, I., Kundakovic, T., Stanojkovic, T., & Najman, S. (2016). Chemical composition and biological activity of the plum seed extract. Advanced Technologies, 5(2), 38–45.
16. Lim, T. K. (2012). Prunus domestica. W Edible medicinal and non-medicinal plants (s. 463–475). Springer Netherlands.
17. Co zrobić z mirabelek. 4 przepisy. (b. d.). candycompany.pl. Pobrano z: http://candycompany.pl/co-zrobic-mirabelek-4-przepisy/
18. Antosik, A. (b. d.). Jak zrobić nalewkę z mirabelek? Podajemy dobry przepis. Przepisy kulinarne i gotowanie – Beszamel.pl. Pobrano z: https://beszamel.se.pl/przepisy/napoje/jak-zrobic-nalewke-z-mirabelek-podajemy-dobry-przepis-re-Gytd-PMFN-MoDu.html