Otyłość a zajście w ciążę i jej przebieg

Otyłość jest poważnym problemem dzisiejszej cywilizacji. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) uznała otyłość za najczęściej występującą chorobę metaboliczną i światową epidemię XXI wieku. Nadmierna masa ciała stanowi piąty co do częstości czynnik ryzyka zgonów na świecie. Prawie 2,8 mln dorosłych ludzi umiera rocznie w wyniku nadwagi lub otyłości [1]. 

Jakie są najczęstsze konsekwencje nadwagi lub otyłości? 

Wraz ze wzrostem BMI zwiększa się ryzyko wielu chorób. Do głównych z nich należą: 

• choroby układu krążenia (głównie choroby serca i udar), 
• cukrzyca;
• schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego (zwłaszcza choroba zwyrodnieniowa stawów), 
• niektóre nowotwory (w tym endometrium, sutka, jajnika, prostaty, wątroby, pęcherzyka żółciowego, nerek i okrężnicy),  
• zaburzenia płodności u kobiet i mężczyzn [2]. 

Związek między płodnością a stylem życia jest widoczny na wszystkich etapach procesu reprodukcji kobiety. Począwszy od etapu zajścia w ciążę, a skończywszy na powikłaniach porodu i połogu. 

Nadmierna masa ciała może być także przyczyną problemów z płodnością u mężczyzn. Znaczenie mają także zaburzenia hormonalne, które powodują m.in. obniżenie jakości nasienia oraz zaburzenia układu rozrodczego. Nadmierna masa ciała może także obniżać libido. Takie powikłania otyłości jak cukrzyca typu 2 czy miażdżyca prowadzą do zaburzeń erekcji [3]. 

Spis treści:

1. Czy otyłość może utrudniać zajście w ciążę? 
2. Klasyfikacja otyłości 
3. Tkanka tłuszczowa jako narząd wydzielający hormony oraz wpływający na działanie innych hormonów
4. Otyłość a zaburzenia miesiączkowania u kobiet
5. Jaki powinien być prawidłowy przyrost masy ciała kobiety w ciąży 
6. Wpływ otyłości na ryzyko powikłań ciążowych oraz zdrowie dziecka w przyszłości 
7. Otyłość a in vitro
8. Dieta dla płodności 
9. Brak aktywności fizycznej jako czynnik rozwoju otyłości
10. Podsumowanie
11. Wnioski 
12. Najczęstsze pytania
13. Bibliografia

Czy otyłość może utrudniać zajście w ciążę? 

W ostatnich latach można zauważyć znaczny wzrost otyłości na świecie. Wraz ze wzrostem otyłości spada płodność wśród kobiet i mężczyzn. Mechanizm działania otyłości na płodność jest złożony i wieloczynnikowy. Do głównych możemy zaliczyć: czynniki hormonalne, zmiany w owulacji oraz zmiany w cyklu menstruacyjnym.

U otyłych kobiet często występuje również insulinooporność i hiperinsulinemia (stan charakteryzujący się podwyższonym stężeniem insuliny we krwi). Powoduje to zmniejszenie wytwarzania przez wątrobę globuliny wiążącej hormony płciowe. Globulina ta jest białkiem, które wiąże, a następnie transportuje hormony płciowe: m.in. estrogeny (estradiol) i androgeny (testosteron). Zmniejszone wytwarzanie globuliny powoduje wzrost krążących androgenów i estrogenów. Estrogen hamuje uwalnianie hormonu folikulotropowego (FSH) z przysadki mózgowej, ogólnie hamując owulację [4].

Otyłość może wpływać również na oś podwzgórze–przysadka–jajnik. Zmiany hormonalne mogą skutkować brakiem jajeczkowania, obniżoną jakością oocytów i zmniejszoną receptywnością endometrium u otyłych kobiet (czyli gotowość błony śluzowej macicy na przyjęcie i zagnieżdżenie zarodka). Warto zwrócić uwagę, że tkanka tłuszczowa również może wytwarzać hormony, które zakłócają cykl menstruacyjny. Leptyna, która jest wytwarzana przez tkankę tłuszczową powoduje rozregulowanie wydzielania GnRH (gonadotropiny). Jest odpowiedzialna za stymulację gonad (jąder i jajników) do wytwarzania hormonów płciowych [4]. 

Klasyfikacja otyłości 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje nadwagę i otyłość za pomocą wskaźnika masy ciała (BMI – body mass index). Osoba z BMI 25-29 jest klasyfikowana jako osoba z nadwagą, a osoba z BMI powyżej 30 jako otyła. Dokładna klasyfikacja BMI zamieszczona jest poniżej. 

Tabela 1. Klasyfikacja wskaźnika masy ciała (BMI). BMI = masa ciała (kg)/wzrost (m2)

BMI	Klasyfikacja
<18,5	Niedowaga
18,5–24,9	Prawidłowa masa ciała
25-29,9	Nadwaga
30-34,9	Otyłość I stopnia
35-39,9	Otyłość II stopnia
>40	Otyłość III stopnia

Kolejnym sposobem na określenie typu otyłości oraz rozmieszczenie tkanki tłuszczowej jest wskaźnik WHR (Waist to Hip Ratio). Jest to stosunek obwodu talii do obwodu bioder.  WHR określa dwa podstawowe typy sylwetki (typ „jabłka” lub  typ „gruszki”), czyli inaczej otyłość brzuszna lub pośladkowo – udowa. Otyłość brzuszna, zwana także otyłością centralną, wiąże się z wieloma zaburzeniami, w tym chorobami układu krążenia i cukrzycą, a także niepłodnością. Otyłość brzuszną definiuje się jako stosunek talii do bioder (WHR) powyżej 0,90 dla mężczyzn i powyżej 0,85 dla kobiet. Szczególnie niebezpieczna jest otyłość typu brzusznego. Wykazuje ona współzależność z insulinoopornością, hiperinsulinemią. Hamuje ona wydzielanie hormonów przysadki i hormonu wzrostu, a także przyczynia się do wzrostu konwersji androgenów do estrogenów. Otyłość może zmniejszać wydzielanie hormonu wzrostu nawet o 25%. Dużą rolę odgrywa tu tkanka tłuszczowa, a szczególnie jej funkcja endokrynna. Oprócz magazynowania energii wpływa także na uwalnianie i funkcjonowanie wielu hormonów [5]. 

Tkanka tłuszczowa jako narząd wydzielniczy 

Otyłość definiuje się jako stan patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Tkanka tłuszczowa jest nie tylko „rezerwuarem” energii, ale także aktywnym narządem endokrynnym wpływającym na wydzielanie i działanie różnych hormonów. Poszczególne hormony wytwarzane przez tkankę tłuszczową, przyspieszając dojrzewanie płciowe oraz upośledzając owulację i implantację zarodka, wpływają na wrażliwość insulinową i funkcje rozrodcze.

Grelina zmniejsza stężenia LH i testosteronu, stymuluje prolaktynę i upośledza rozwój zarodka. Glukozozależny peptyd insulinotropowy (GIP) spowalnia uwalnianie FSH. Natomiast glukagonopodobny peptyd 1 (GLP-1) przyspiesza wydzielanie hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnRH) i LH. Peptyd YY (PYY, peptide YY), z kolei, zwiększa uwalnianie LH i FSH [6].

Tabela 2. Wpływ hormonów wytwarzanych przez tkankę tłuszczową na wrażliwość na insulinę i funkcje rozrodcze [7]. 

IL-6 (interleukin 6) — interleukina 6; TNF-a (tumor necrosis factor-a) — czynnik martwicy nowotworów a; PAI-1 (plasminogen activator inhibitor type 1) — inhibitor aktywatora plazminogenu typu 1.

Otyłość przyczynia się również do zaburzenia płodności u mężczyzn. Zbadano również iż nadwaga u mężczyzn powoduje spadek jakości i ilości nasienia. Dokonano analizy nasienia młodych mężczyzn bez problemów zdrowotnych. Wykazała, że ejakulat osób z BMI przekraczającym 25 kg/m2 charakteryzował się mniejszą objętością. Natomiast u mężczyzn w zaawansowanym stadium otyłości, stwierdzono znaczną redukcję liczby plemników. Znaczenie ma także hormon anty-Mullerowski (AMH), który bierze udział w procesach parakrynnych. U osób z otyłością proces ten jest zmieniony ze względu na zmniejszone stężenie AMH, co upośledza rozwój pęcherzyków i produkcję estradiolu. Ilość AMH jest ściśle regulowana przez inne hormony tkanki tłuszczowej, co można zauważyć na Rycinie 1 [8]. 

Rycina 1. Oddziaływanie hormonu anty-Mulerowski AMH na hormony tkanki tłuszczowej. 

Otyłość a zaburzenia miesiączkowania u kobiet

Zaburzenia miesiączkowania u otyłych kobiet są zjawiskiem powszechnym i występują znamiennie częściej w porównaniu do kobiet z prawidłową masą ciała. Pojawiają się one pod różnorodnymi postaciami. Biorąc pod uwagę częstość występowania krwawienia, obserwuje się u nich rzadkie miesiączki (oligomenorrhoea), brak miesiączki (amenorrhoea) oraz nieregularne miesiączki. Ponadto mogą występować u nich obfite krwawienia (polymenorrhoea), a także plamienia śródmiesięczne. Mechanizmy powstawania wymienianych zaburzeń mają podłoże hormonalne. Odpowiedzialne za te nieprawidłowości są insulina, androgeny, SHBG (jest to białko wiążące hormony płciowe) oraz estrogeny [16]. 

Jak już wspomniano tkanka tłuszczowa oprócz funkcji magazynowania energii w postaci triglicerydów i estrów cholesterolu, bierze również udział w wielu procesach endokrynnych, wytwarzając białka (adypokiny), które kontrolują mechanizmy łaknienia, regulują wartość ciśnienia tętniczego krwi, układu krzepnięcia i fibrynolizy, a także wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Wydzielanie zbyt dużych ilości niektórych adypokin powoduje liczne zaburzenia metabolityczne ustroju [17]. 

Konsekwencją patologicznych zmian metabolicznych i endokrynologicznych jest obniżenie potencjału reprodukcyjnego w prokreacyjnym okresie życia kobiet wcześniej miesiączkujących i owulujących prawidłowo. Nadmierna masa ciała i otyłość może więc powodować: nieregularne cykle miesiączkowe, podnosi znacząco ryzyko niepłodności [17]. 

Jaki powinien być prawidłowy przyrost masy ciała kobiety w ciąży

W grupie otyłych kobiet przyrost masy ciała w przebiegu całej ciąży nie powinien przekraczać 7 kg. U ciężarnych z BMI >40kg/m2 zalecana jest redukcja masy ciała. Szczególnie efektywne w  zapobieganiu nadmiernemu przyrostowi masy ciała w ciąży, jest połączenie diety z nawet bardzo umiarkowanym, ale regularnym wysiłkiem fizycznym. Zalecenia dotyczące przyrostu masy ciała są zróżnicowane i zależą od wskaźnika masy ciała u kobiety przed zapłodnieniem. Im niższy BMI przed poczęciem, tym większy powinien być wzrost masy ciała w trakcie ciąży. U otyłych kobiet przyrost masy ciała jest mniejszy.

Badania wskazują, iż niski przyrost masy ciała u  otyłych w  ciąży zmniejsza ryzyko cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, porodu drogą cięcia cesarskiego oraz nadmiernej urodzeniowej masy ciała noworodka. Istnieją jednak dane, że zbyt niski przyrost masy ciała jest związany z częstszym występowaniem hipotrofii płodu i porodu przedwczesnego [9]. 

Tabela 3. Przyrost masy ciała w ciąży 

BMI przed ciążą (kg/m²)	Przyrost masy ciała w trakcie ciąży (kg)
niedowaga < 18,5	15-18
prawidłowa masa ciała 18,5 – 24,9	11-15
nadwaga 25,0 – 29,9	7-10
otyłość ≥30	do 7
otyłość olbrzymia ≥40	redukcja masy ciała

Wpływ otyłości na ryzyko powikłań ciążowych oraz zdrowie dziecka w przyszłości 

Gdy otyła matka zajdzie w ciążę, jej problemy się nie kończą. Otyłość matki wpływa nie tylko na cały przebieg ciąży i poród, ale także na zdrowie jej dziecka w przyszłości. Otyłość u ciężarnych jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań położniczych, jak: poronienie, cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą i stan przedrzucawkowy, powikłania zakrzepowo-zatorowe, makrosomia płodu, porody operacyjne, krwotok okołoporodowy, obumarcie wewnątrzmaciczne płodu (w drugiej połowie ciąży), wady wrodzone, zwiększona zachorowalność i umieralność noworodków.

W grupie dzieci matek otyłych szczególnie częściej występują wady cewy nerwowej [9]. W jednym z badań (Raatikainen, Heiskanen, Heinonen. 2012) stwierdzono, iż wraz ze wzrostem BMI u matki wzrasta ryzyko zgonu okołoporodowego oraz zgonu płodu. Stwierdzono również znaczny wzrost zachorowalności matek z nadwagą (BMI = 26 do 29 kg/m²) w porównaniu z kobietami otyłymi (BMI ≥ 30 kg/m ²): częstość występowania cukrzycy u matek wzrosła o 87%, nadciśnienia tętniczego o 77%, chorób przewlekłych o 50%, a zapalenia błon płodowych o 29% [13]. 

Otyłość matki przed ciążą wpływa również na zdrowie dziecka po urodzeniu. U dzieci otyłych matek częściej występuje rozszczep kręgosłupa, przepuklina pępkowa, uszkodzenia mózgu i wady serca [14]. Występuje duże ryzyko otyłości u dzieci, których rodzice są otyli. Z badań wynika, że 70% dzieci, których oboje rodzice są otyli, również jest otyłe. Jeżeli oboje rodzice są szczupli, ryzyko otyłości u dziecka wynosi jedynie 10%. Dzieci są bacznymi obserwatorami [15]. 

Tabela 4. Powikłania otyłości podczas trwania ciąży

Otyłość a in vitro

Wysokość masy ciała ma wpływ na powodzenie procedury in vitro. Nie tylko otyłość, ale już nadwaga, czyli BMI powyżej 25 obniża szansę na zajście w ciążę. Wykazano, że przy BMI poniżej 25 odsetek ciąż na cykl wynosił 45,5%, a przy BMI powyżej 25 odsetek ciąż wynosił już 38,3%.

Podczas zabiegu in vitro dochodzi do indukcji owulacji. Jest to procedura szeroko stosowana w leczeniu niepłodności. Polega na kontrolowanej stymulacji jajeczkowania w celu zwiększenia szansy na zapłodnienie lub pozyskania komórek jajowych. Proces ten jest zwykle dłuższy u kobiet otyłych w porównaniu z  kobietami o normalnej wadze. Ponadto do uzyskania pożądanej odpowiedzi wymagane są wyższe dawki gonadotropin (jest to hormon pobudzający gonady do produkcji) oraz dłuższy okres stymulacji. Liczba dojrzałych pęcherzyków jajnikowych również się zmniejsza u kobiet otyłych [4]. 

W przypadku nadwagi i otyłości okresy stymulacji pęcherzyków są bardziej podatne na wydłużenie, z większym prawdopodobieństwem asynchronii pęcherzyków, mniejszą liczbą pobranych oocytów i większym ryzykiem przerwania cyklu. Wraz ze wzrostem BMI u kobiet wzrasta ilość FSH wymagana do wytworzenia odpowiedniej stymulacji, gdyż otyłość jest stanem oporności na środki stosowane do stymulacji superowulacji. Każda jednostka wzrostu BMI zmniejsza prawdopodobieństwo zajścia w ciążę o 2,2% –4,3% [4]. 

Dieta dla płodności 

Właściwa masa ciała zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet oraz korzystnie wpływa na parametry hormonalne i metaboliczne. Zmniejszenie masy ciała może spowodować poprawę profilu hormonalnego, pomóc w przywróceniu prawidłowych cykli owulacyjnych, ułatwić zajście w ciążę oraz umożliwić uniknięcie wielu wynikających z otyłości powikłań ciąży. Wpływ na płodność ma również sposób żywienia oraz stan odżywienia przyszłej mamy. Dlatego, jeśli kobieta planuje zajść w ciążę. warto zadbać o prawidłową dietę, aby wzmocnić organizm. 

Wzorzec żywieniowy zgodny z zaleceniami zawartymi w amerykańskich wytycznych żywieniowych dla Amerykanów, które zalecają wysokie spożycie produktów pełnoziarnistych, jednonienasyconych lub wielonienasyconych olejów, warzyw, owoców i ryb, został powiązany z poprawą płodności u kobiet i wyższa jakość nasienia u mężczyzn [11]. 

Szczególnie korzystnie na organizm przyszłej mamy działa duże spożycie zielonych warzyw i świeżych owoców. Zawierają one kwas foliowy, który sprzyja rozwojowi układu nerwowego u dziecka. Płodności sprzyja także znaczny udział w diecie białka roślinnego. Należy zastąpić część mięsa w jadłospisie, szczególnie czerwonego, roślinami strączkowymi np. soczewicą, ciecierzycą, fasolą, grochem. Kolejnym ważnym składnikiem diety wzmagającej płodność są jednonienasycone kwasy tłuszczowe, których źródłem jest oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy miękkie margaryny do smarowania pieczywa. W diecie przyszłej mamy, nie może również zabraknąć: tłustych ryb morskich, orzechów i nasiona bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. 

Należy unikać żywności wysokoprzetworzonej np. słodzonych płatków śniadaniowych, białego ryżu, białego pieczywa, słodzonych napojów gazowanych, słodyczy i żywności typu fast food. Na płodność negatywnie wpływają także: palenie papierów, alkohol, nadmiar kofeiny w diecie [12]. 

Kobiecie z nadmierną masą ciała, która planuje zajść w ciążę, zaleca się redukcję masy ciała. Preferowaną wartość, jaką powinna osiągnąć zanim zajdzie w ciąże to BMI =  18,5 – 24,9 (kg/m²). Redukcja masy ciała pozwala na zmniejszenie ryzyka powikłań w ciąży. W jednym z badań wykazano, że utrata masy ciała poprawia potencjał rozrodczy u kobiet. U kobiet z nadwagą utrata masy ciała o 10% lub więcej poprawia liczbę poczęć, żywych urodzeń i insulinooporność. Natomiast redukcja masy ciała o 2% –5% była związana z przywróceniem owulacji u kobiet [4]. 

Brak aktywności fizycznej jako czynnik rozwoju otyłości

W wielu badaniach epidemiologicznych potwierdzono wpływ zmniejszonej aktywności fizycznej na rozwój otyłości na świecie. Aktywność fizyczna jest jednym z podstawowych elementów kompleksowego leczenia otyłości.

American College of Obstetricians and Gynecologists zaleca, aby w przypadku braku powikłań medycznych lub położniczych kobiety w ciąży wykonywały codziennie 30 minut lub więcej umiarkowanych ćwiczeń. W czasie ciąży należy unikać aktywności obarczonych dużym ryzykiem upadku lub urazu brzucha, a także aktywności fizycznej na dużych wysokościach. Niewskazane są również górskie sporty zimowe, np. jazda na nartach zarówno ze względu na wysokość, jak również na zwiększone ryzyko upadku. Podobna sytuacja dotyczy nurkowania. Nadmierny wysiłek może występować w takich dyscyplinach jak: jazda konna, gimnastyka atletyczna czy jazda na łyżwach i rolkach- taka aktywność nie jest zalecana kobietom ciężarnym. 

Ze względu na korzyści, kobiety z nadwagą lub otyłością powinny być motywowane do ćwiczeń, zaczynając od lekkich czynności, takich jak chodzenie i powoli wydłużając czas. Sugeruje się, że trzy razy 10 minut dziennie będzie tak samo skuteczne, jak 30 minut na raz [10]. 

Zalecana aktywność fizyczna to przede wszystkim chodzenie oceniane na podstawie liczby wykonywanych przez pacjentkę kroków (np. przy pomocy krokomierza).

• Liczba kroków <5000 na dobę oceniana jest jako brak aktywności fizycznej,
• 5000-7499 dziennie jako mała aktywność fizyczna,
• powyżej 10000 kroków na dobę jest uznawane za dobrą aktywność fizyczną

Czas prowadzenia ćwiczeń należy zwiększać o 2 minuty tygodniowo, aż do osiągnięcia 40 minut. Wykonywanie ćwiczeń 1-2 razy w tygodniu nie przynosi spodziewanego efektu.
U  kobiet otyłych, które stosują wyłącznie dietę restrykcyjną, niepowiązaną z aktywnością fizyczną dochodzi do niekorzystnego zjawiska obniżenia zawartości nie tylko tkanki tłuszczowej, ale również masy mięśniowej [9]. 

Podsumowanie

Związek między płodnością a stylem życia jest widoczny na wszystkich etapach procesu reprodukcji kobiety. Począwszy od etapu zajścia w ciążę, a skończywszy na powikłaniach porodu i połogu oraz dalszego życia dziecka.

W ostatnich latach możemy zauważyć znaczny wzrost otyłości wśród populacji. Wraz ze wzrostem otyłości maleje płodność u kobiet i mężczyzn. Mechanizm działania otyłości na płodność jest złożony i wieloczynnikowy. Do głównych możemy zaliczyć: czynniki hormonalne, zmiany w owulacji oraz zmiany w cyklu menstruacyjnym. U mężczyzn natomiast otyłość przyczynia się do zaburzenia układu rozrodczego, zaburzenia erekcji i zaburzenia parametrów nasienia.

Warto pamiętać, że tkanka tłuszczowa jest nie tylko „rezerwuarem” energii. Jest ona aktywnym narządem endokrynnym wpływającym na wydzielanie i działanie różnych hormonów. Poszczególne hormony wytwarzane przez tkankę tłuszczową, przyspieszając dojrzewanie płciowe oraz upośledzając owulację i implantację zarodka, wpływają na wrażliwość insulinową i funkcje rozrodcze. Aby zapobiec poważnym powikłaniom np. poronienie, cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą i stan przedrzucawkowy, powikłania zakrzepowo-zatorowe, makrosomia płodu. Należy zredukować masę ciała już przed zajściem w ciążę. Pozwala to na zmniejszenie ryzyka powikłań w ciąży.

W procesie redukcji masy ciała sprzyja dieta dla płodności. Do jej głównych zasad należą: wysokie spożycie produktów pełnoziarnistych, jednonienasyconych lub wielonienasyconych olejów, warzyw, owoców i ryb. Eliminacja cukrów prostych oraz żywności wysokoprzetworzonej. Taka dieta sprzyja poprawie płodności u kobiet i podwyższa jakość nasienia u mężczyzn. 

Wnioski 

• Otyłość jest bardzo niebezpieczną chorobą cywilizacyjną. Może zwiększać ryzyko wielu chorób np.: układu krążenia, cukrzycę, niepłodność oraz schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego.
• Wraz ze wzrostem otyłości spada płodność wśród kobiet i mężczyzn. Mechanizm działania otyłości na płodność jest złożony i wieloczynnikowy. Do głównych możemy zaliczyć: czynniki hormonalne, zmiany w owulacji oraz zmiany w cyklu menstruacyjnym.
• Tkanka tłuszczowa oprócz funkcji magazynowania energii w postaci triglicerydów i estrów cholesterolu bierze również udział w wielu procesach endokrynnych. Poszczególne hormony wytwarzane przez tkankę tłuszczową, przyspieszając dojrzewanie płciowe oraz upośledzając owulację i implantację zarodka. 
• Zaburzenia miesiączkowania u otyłych kobiet są zjawiskiem powszechnym i występują znamiennie częściej w porównaniu do kobiet z prawidłową masą ciała. Pojawiają się one pod różnorodnymi postaciami.
• Otyłość matki wpływa nie tylko na cały przebieg ciąży i poród, ale także na zdrowie jej dziecka w przyszłości. Otyłość u ciężarnych jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań położniczych, jak: poronienie, cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą i stan przedrzucawkowy.
• Zmniejszenie masy ciała może spowodować poprawę profilu hormonalnego, pomóc w przywróceniu prawidłowych cykli owulacyjnych, ułatwić zajście w ciążę oraz umożliwić uniknięcie wielu wynikających z otyłości powikłań ciąży.
• Kobiecie z nadmierną masą ciała, która planuje zajść w ciążę, zaleca się redukcję masy ciała. Preferowaną wartość, jaką powinna osiągnąć zanim zajdzie w ciąże to BMI =  18,5 – 24,9 (kg/m²).
• Ze względu na korzyści, kobiety z nadwagą lub otyłością powinny być motywowane do ćwiczeń, zaczynając od lekkich czynności, takich jak chodzenie i powoli wydłużając czas. Sugeruje się, że trzy razy 10 minut dziennie będzie tak samo skuteczne, jak 30 minut na raz.

Najczęstsze pytania

Bibliografia:

1. Obesity and overweight. Fact Sheets No 311. World Health Organization, Updated March 2013; 29.10.2013.
2. World Health Organization (2021) Obesity and overweight. Pobrano z: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight 
3. Cabler S., Agarwal A., Flint M., S. Du Plessis S. (2010) Obesity: modern man’s fertility nemesis. Asian J Androl.;12(4): 480–489.
4. Damian Best and Siladitya Bhattacharya (2015) Obesity and fertility. Hormone Molecular Biology and Clinical Investigation.
5. Bojanowska M., Kostecka M. (2018) DIETA I STYL ŻYCIA JAKO CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PŁODNOŚĆ. Kosmos, problemy nauk biologicznych. (67): 319;425–439. 
6. Hajduk M. (2012) Wpływ masy ciała na płodność u kobiet. y, Obesity and Metabolic Disorders (8):3, 93–97. 
7. Gosman G.G., Katcher H.I., Legro R.S. (2006) Obesity and the role of gut and adipose hormones in female reproduction. Hum.Reprod. 12: 585–601.
8. Wikarek T., Olszanecka-Glinianowicz M., Chudek J., Sikora J., Skałba P., (2011). Hormon anty-Müllerowski a zaburzenia płodności u otyłych kobiet i kobiet z zespołem policystycznych jajników, Ginekol Pol. 82, 205-209
9. Rekomendacje przygotował Zespół, członkowie Sekcji Diabetologii Położniczej i Chorób Metabolicznych PTG (2012). Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego: Opieka położnicza nad ciężarną otyłą. Ginekol Pol. 83, 795-799.
10. Guelinck I., Devlieger R., Beckers K., Vansant G. (2008) Maternal obesity: pregnancy complications, gestational weight gain and nutrition. Obesity reviews. 9 (2):140-150.
11.  US Department of Health and Human Services; US Department of Agriculture.(2015)  2015-2020 Dietary Guidelines for Americans. 8th ed. Washington, DC: US Dept of Health and Human Services. 
12. Wójtowicz M. (Dieta na płodność – porady dla przyszłej mamy. Pobrano z: https://1000dni.pl/planowanie/dieta-na-plodnosc-porady-dla-przyszlej-mamy 
13. Raatikainen K., Heiskanen N., Heinonen S. (2012) Transition from Overweight to Obesity Worsens Pregnancy Outcome in a BMI-dependent Manner. The obesity society (14)1, 165-171. 
14. Watkins M. L., Rasmussen S. A., Honein M. A., Botto L. D.,  Moore C. A. (2003). Maternal obesity and risk for birth defects. Pediatrics. 111(5 Pt 2):1152-8.
15. Instytut Matki i Dziecka. Otyłość u dzieci i młodzieży. Poradnik dla rodziców dzieci w wieku od 4 do 18 lat. 
16. Springwald  A., Matusiak P. Zaburzenia miesiączkowania u otyłych dziewcząt. Forum położnictwa i ginekologii. 
17. Bebelska K. P., Emczyńska E., Gmoch-Gajzlerska E. (2011) OTYŁOŚĆ JAKO CZYNNIK ZABURZAJĄCY PROCESY ROZRODCZE. Nowiny Lekarskie, 80, 6, 499–507.