Sacharydy i ich podział. Jakie funkcje pełnią w organizmie?

Sacharydy, nazywane są częściej również cukrami. Są to organiczne związki bardzo często spotykane w przyrodzie. Zbudowane są z atomów węgla, wodoru i tlenu. Sacharydy są głównym źródłem energii dla organizmów żywych i pełnią wiele różnych funkcji w organizmie. Przyjrzyjmy im się bliżej.

Podział frakcji błonnika

Błonnik pokarmowy dzieli się na: skrobię oporną, ligniny i polisacharydy nieskrobiowe. Polisacharydy nieskrobiowe dzielą się na: celulozę i polisacharydy niecelulozowe, które dzielą się na nierozpuszczalne w wodzie (hemiceluloza) i rozpuszczalne w wodzie (pektyny, polisacharydy roślin morskich, gumy i kleje roślinne).

Skrobia oporna

Jednym z polisacharydów, który zwiększa przyswajalność związków mineralnych jest skrobia oporna, która należy do nierozpuszczalnej frakcji błonnika. W czasie procesu fermentacji skrobi, przy pomocy mikroflory jelitowej, zostają wytworzone krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Wówczas obniża się pH treści ślepego jelita, co powoduje dalszy rozkład treści pokarmowej. Zwiększa się ilość pierwiastków w formie zdysocjowanej, która jest łatwo przyswajalna.

Hemiceluloza

Kolejnym z nierozpuszczalnych frakcji jest hemiceluloza. Powoduje zmniejszenie dostępności związków mineralnych poprzez jego wydalanie z organizmu. Podobne działanie wykazuje dodatek mączki chleba świętojańskiego, która w swoim składzie ma również nierozpuszczalny błonnik.

Pektyny

Z kolei rozpuszczalne w wodzie pektyny wpływają na zmianę w dostępności związków mineralnych w zależności od stopnia ich estryfikacji. Bowiem wysokoestryfikowane, w których estryfikacji ulega ponad 50% karboksylowych grup reszt galakturonowego kwasu, zmniejszają biodostępność związków mineralnych. A w przypadku niskoestryfikowanych, gdzie jest mniej niż 50 % zestryfikowanych reszt, zmiany w dostępności są nieznaczne.

Celuloza

Do nierozpuszczalnego błonnika należy także celuloza, która zwiększa przyswajalność związków mineralnych. Kolejne frakcje błonnika rozpuszczalnego, tak jak polidekstrozy i hydrolizaty gumy guar posiadają dodatni wpływ na przyswajalność tych pierwiastków.

Inulina

Należące do rozpuszczalnych polisacharydów nieskrobiowych oligosacharydy stymulują wchłanianie związków mineralnych z pożywienia. Przechodzą niemetabolizowane przez cały układ pokarmowy do okrężnicy, gdzie ulegają fermentacji przez bytującą tam mikroflorę jelitową. Związkiem wpływającym pozytywnie na biodostępność związków mineralnych jest inulina, która stymuluje absorpcję wapnia, miedzi, cynku, magnezu i żelaza. Ponadto inulina należy do prebiotyków. Są one nietrawione w przewodzie pokarmowym, a w jelicie grubym następuje hydroliza i fermentacja prebiotyków przez mikroflorę jelitową. W wyniku fermentacji wzrasta ilość krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, m.in.: mlekowego, masłowego, propionowego i octowego. Wymienione kwasy wpływają na obniżenie pH. Następstwem niższego pH jest większa rozpuszczalność związków mineralnych, a tym samym większa ich przyswajalność przez organizm.

Inne właściwości sacharydów

🔎 Polisacharydy dietetyczne wykazują obiecujące mechanizmy działania, takie jak redukcja stresu oksydacyjnego, produkcja neuronalna, regulacja metaboliczna i integralność bariery jelitowej, co sprawia, że ​​mogą stanowić nowatorskie środki terapeutyczne dla chorób układu nerwowego [7].

Bibliografia:

1. Dolińska B., Wożniak D., Ryszka F., 2009, Wchłanianie wapnia w jelitach, Farm. Przegl. Nauk., 10, 35-38.
2. Dybkowska E., Zalewska E., 2015, Właściwości funkcjonalne i technologiczne inuliny i fruktooligosacharydów, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 1, 82-85.
3. Karmańska A., Stańczak A., Karwowski B., 2015, Magnez aktualny stan wiedzy, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL., 4, 677-689.
4. Nowak A., Klimowicz A., Bielecka-Grzela S., Piechota M., 2012, Inulina – cenny składnik żywieniowy, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 1, 62-65.
5. Orzeł D., Bronkowska M., Styczyńska M., Gryszkin A., Biernat J., 2013, Wpływ skrobi opornej RS4 w dietach o zróżnicowanej zawartości białka na absorpcję pozorną wapnia u szczurów WISTAR, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL., 4, 413-420.
6. Różańska D., Regulska-Ilow B., 2011, Żywieniowe czynniki wpływające na biodostępność wapnia i magnezu z diety, Gra możliwości. Studia z historii medycyny i farmacji XIX i XX wieku, 267-289.
7. Guo R, Pang J, Zhao J, Xiao X, Li J, Li J, Wang W, Zhou S, Zhao Y, Zhang Z, Chen H, Yuan T, Wu S, Liu Z. Unveiling the neuroprotective potential of dietary polysaccharides: a systematic review. Front Nutr. 2023 Nov 22;10:1299117. doi: 10.3389/fnut.2023.1299117. PMID: 38075226; PMCID: PMC10702503.

• Data pierwotnej publikacji: 22.02.2018
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 01.01.2024