Sprawozdanie z konferencji „Insulinooporność – wyzwanie interdyscyplinarne”

Dnia 26 września 2020 roku miała miejsce IV konferencja zorganizowana przez Fundację Insulinooporność, której hasło przewodnie brzmiało „Insulinooporność – wyzwanie interdyscyplinarne”. Podczas IV edycji insulinooporność ukazano z wielu perspektyw, stąd też w gronie prelegentów ukazali się specjaliści różnych dziedzin m.in.: endokrynolodzy, obesitolodzy, specjaliści z zakresu ginekologii jak i psychiatrii.

Ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną, konferencja odbyła się w niekonwencjonalnej formie poprzez transmisję online.

I część konferencji

Inauguracja wydarzenia należała do prezes i twórcy Fundacji, a mianowicie Pani Dominiki Musiałowskiej. Podczas wstępu podkreślono, jak wielu aspektów życia dotyczy omawiane schorzenie oraz jak ważne w związku z tym jest zaangażowanie kompleksowej kadry medycznej w procesie leczenia.

W tematykę insulinooporności wprowadziła lekarz endokrynolog dr hab. Agnieszka Zawiejska. Tytułem wstępu poruszona została patofizjologia choroby oraz jej związek z funkcjonowaniem układu endokrynologicznego. Istotne znaczenie miało ujęcie insulinooporności jako ważnego czynnika pronowotworowego.

Poruszono także aspekt rosnącego odsetka kobiet w wieku rozrodczym, posiadających czynniki ryzyka zespołu metabolicznego oraz insulinooporności, których obecność skutkuje zmniejszeniem płodności oraz zwiększeniem ryzyka wystąpienia powikłań położniczych jak i zdrowotnych wśród matek oraz potomstwa.

W populacji tych kobiet nałożenie się nierozpoznanego wcześniej zespołu metabolicznego (w tzw. niemym stadium) oraz niezdiagnozowanej insulinooporności, w połączeniu z naturalnymi mechanizmami adaptacyjnymi, występującymi w przebiegu ciąży, mogą prowadzić do nasilonej insulinooporności w ciąży, której manifestacją jest cukrzyca ciążowa.

Ostatnim z zagadnień było ujęcie insulinooporności jako mechanizmu regulującego gospodarkę cukrową, występującego wskutek nieracjonalnego odchudzania, głodówki czy anoreksji.

Kolejnym prelegentem był obesitolog prof. Paweł Bogdański, który rozpoczął wykład od przybliżenia aktualnych danych epidemiologicznych, dotyczących występowania otyłości, z których wynika, że nadwaga i otyłość urosła do rangi epidemii, natomiast Polska przoduje w odsetku chorych na otyłość. Nadwaga, otyłość oraz wiscelarna tkanka tłuszczowa odgrywa istotną rolę w patomechanizmie wystąpienia insulinooporności.

Następnym ważnym punktem było podkreślenie otyłości, klasyfikowanej jako choroby (2020 ICD-10-CM Diagnosis Code E66.9) oraz uświadomienie pacjenta, iż jest CHORY NA OTYŁOŚĆ. Profesor podkreślił także rolę dysbiozy jelitowej jako czynnika predysponującego do wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej.

Następna wypowiedź, należała do prof. dr hab. Mariusz Wylężoła, specjalizującego się w chirurgii bariatrycznej. Specjalista podkreślił istotę wykonywania regularnej aktywności fizycznej oraz zastosowania leków anoreksygenicznych wśród pacjentów chorujących na otyłość, bowiem wśród pacjentów należących do tej grupy częstym problemem jest zaburzenie odczuwania głodu i sytości.

Ostatnim wystąpieniem części pierwszej było spojrzenie na insulinooporność okiem kardiologa, gdzie głos zabrał prof. dr hab. Artur Mamcarz. Lekarz zaprezentował ciekawy mechanizm adaptacyjny, który pojawił się w USA wraz ze wzrostem odsetka osób cierpiących na nadwagę oraz otyłość, a mianowicie – zwiększenie się rozmiaru talerza obiadowego oraz porcji sprzedawanego pożywienia, szczególnie żywności typu fast-food.

Wspomniano także o istotności zaleceń, zawartych w nowych wytycznych ‘2020 European Society of Cardiology Guidelines on sports cardiology and exercises in patients with cardiovascular diseases’’, a szczególnie traktowania aktywności fizycznej jako leku oraz trudności w promocji aktywności pośród pacjentów z nadwagą i otyłością.

II część konferencji

Nawiązując do tematyki podejścia interdyscyplinarnego, po dużej dawce wiedzy z zakresu fizjologii oraz patofizjologii, nadszedł czas na ujęcie insulinooporności od strony ludzkiej psychiki.

W części tej wypowiedziała się lekarz psychiatra dr Maja Herman z Kliniki Psychiatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dr Herman zaznaczyła rolę psychiatry jako osoby leczącej pacjenta cierpiącego na insulinooporność, przeżywającego kryzys psychiczny, spowodowany psychosomatycznym charakterem choroby.

Ukazany został również ciąg przyczynowo-skutkowy, prowadzący do depresji w przebiegu insulinooporności, który przedstawia się następująco: insulinooporność wywołuje stres, wyzwalający kortyzol, który powoduje zmianę transkrypcji RNA, prowadzącą do atrofii komórek w hipokampie, czego skutkiem jest wystąpienie depresji. Poruszony został również temat wszystkich leków, mających powinowactwo do OUN jako psychotropowych (np.: aviomarin, czy leki przeciwbólowe).

Kolejny wykład zatytułowano ,,Insulinooporność okiem diabetologa’’, gdzie swoje stanowisko zajęła dr hab. Aleksandra Uruska.

Wystąpienie zostało podzielone na 3 części:

• Patogeneza cukrzycy
• Terapia cukrzycy
• Rokowanie cukrzycy

Insulinooporność przedstawiona została jako stan przedcukrzycowy, mający udowodniony wpływ na przebieg cukrzycy. Stan ten wywiera negatywny wpływ na wyrównanie metaboliczne, natomiast złe wyrównanie metaboliczne nasila insulinooporność, przez co powstaje zjawisko błędnego koła.

Diabetolog podkreśliła rolę farmakoterapii w prewencji wahań glikemii oraz w procesie dążenia do wyrównania metabolicznego, gdzie najlepsze rokowania okazała się mieć metformina. Pozytywnym akcentem było wyróżnienie modyfikowalnych czynników ryzyka, których wczesne wyrównanie, może zredukować ryzyko zachorowania na insulinooporność. Mianowicie są to: palenie tytoniu, wyrównanie metaboliczne (wahania glikemii, wysokie glikemie), utrzymanie masy ciała w prawidłowych wartościach BMI, regularna aktywność fizyczna oraz utrzymywanie odpowiedniego wysycenia organizmu witaminą D.

Serię wykładów zakończyła ciekawa wypowiedź prof. dr hab. Ewy Wender-Ożegowskiej, prowadzącej na co dzień praktykę ginekologiczną. Profesor ukazała stan spadku wrażliwości insulinowej jako fizjologicznego na pewnych etapach życia kobiety, bądź w przebiegu niektórych chorób. Insulinooporność nasila się u pacjentek z PCOS, podczas menopauzy, zależnie od faz cyklu miesiączkowego oraz w ciąży.