Owoce ugli mają charakterystyczny, niezbyt estetyczny wygląd. Odznaczają się nieregularnym, lekko spłaszczonym i owalnym kształtem. Ich zielono-pomarańczowo-żółta skóra jest szorstka i pokryta plamami oraz guzkami.
Botanicznie są one klasyfikowane jako Citrus reticulata x paradisi, a należą do rodziny Rutaceae. Zostały odkryte na początku XX wieku na Jamajce pod nazwą egzotyczne tangelo. Obecnie uważa się, że ugli jest hybrydą grejpfruta i pomarańczy sewilskiej. Owoc ten obecnie jest uprawiany głównie na Jamajce.
Nazwa też nie jest przypadkowa. Została wybrana w ramach aluzji do wyglądu, ponieważ ugli w tłumaczeniu na polski oznacza po prostu brzydki.
Po przekrojeniu środek ugli przypomina mandarynkę. Jest podzielony na ok. 10 segmentów pokrytych błonkami, dzięki którym cząstki łatwo się od siebie oddzielają. Segmenty są koloru żółto-pomarańczowego i mogą zawierać kilka małych pestek. W konsystencji raczej delikatne oraz wodniste.
Część jadalna owocu ma cytrusowy zapach, natomiast w smaku dominuje słodycz z odrobiną ostrości. Podczas spożywania można wyróżnić nuty ananasa, grejpfruta i pomarańczy.
Ciekawostką jest fakt, że zieleń występujące w skórce owocu nie jest oznaką niedojrzałości. Ugli jest zbierane w momencie, kiedy jest już zdatne do spożycia. Najczęściej sezon na nie trwa od grudnia do marca. [1]
Jakie wartości odżywcze ma ugli fruit?
Owoc ugli zawiera witaminę C, która ma właściwości antyoksydacyjne. Dodatkowo jest źródłem błonnika oraz śladowych ilości wapnia, potasu, witamin z grupy B, witaminy A, E i kwasu foliowego. [1,2]
Tabela 1. Wartość energetyczna oraz zawartość makroskładników w 100 g owocu ugli
| Wartość energetyczna | 37,5 kcal |
| Białko | 0,8 g |
| Tłuszcz | 0 g |
| Węglowodany *Błonnik | 6,7 g 1,6 g |
Źródło: opracowanie własne na podstawie [2]
Właściwości owocu ugli — wpływ na zdrowie
Swoje prozdrowotne właściwości ugli zawdzięcza przede wszystkim obecności antyoksydantów. Szczególnie zwraca się uwagę na flawonole. Są to związki, które mają zdolność indukowania regresji stanu zapalnego między innymi w skórze. Właściwość ta będzie wspierała procesy regeneracji oraz spowalniała proces starzenia. Co więcej, źródła tych związków polecane są w diecie przy schorzeniach związanych ze skórą jak np. łuszczyca, egzema, czy trądzik różowaty. Flawonoidy mają także zdolność do pochłaniania promieniowania UVA i UVB, co dodatkowo wspiera zdrowie skóry. [2,3]
Kolejnym istotnym aspektem jest wpływ antyoksydantów zawartych w ugli na obniżenie ryzyka wystąpienia nowotworów złośliwych.
Kołędkiewicz w swoim badaniu [4] podkreśla, że po spożyciu 50 g owoców cytrusowych (w których grupie znajduje się także opisywany ugli fruit) ryzyko wystąpienia raka jamy ustnej, gardła oraz krtani zmniejsza się o 24%.
Na uwagę zasługują także obecne w owocu pektyny. Należą one do rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego i odkrywają ważną rolę we wspieraniu zdrowia jelit. Regulują perystaltykę jelit poprzez tworzenie żeli i tym samym opóźnianie przechodzenia treści pokarmowej. Dodatkowo pektyny mają zdolność wiązania substancji toksycznych, w tym metali ciężkich, co będzie miało bezpośrednie przełożenie na obniżenie ryzyka wystąpienia chorób jelit. [5]
Jako przykład posłużyć może praca Włodarczyka [6]. Błonnik rozpuszczalny jest rozkładany w okrężnicy do aktywnych metabolitów m.in. SCFA, czyli krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które mają plejotropowy wpływ na zdrowie i homeostazę organizmu człowieka. [5,6]
We wspomnianej publikacji autor wskazuje na związek zwiększonego spożycia tej grupy związków z m.in. utrzymaniem integralności bariery jelitowej, obniżeniem poziomu cholesterolu i glukozy we krwi, zmniejszeniem stresu oksydacyjnego oraz stymulacją motoryki jelita. SCFA zostały powiązane z ochroną przed wystąpieniem NChZJ oraz raka jelita grubego. [6]
Owoc ugli w diecie
Owoc ugli będzie pożądanym składnikiem jadłospisu ze względu na wyżej opisane korzyści zdrowotne płynące z jego spożywania.
Świetnie się sprawdzi przy komponowaniu diety redukcyjnej, z uwagi na niską kaloryczność oraz zawartość błonnika, który wpłynie na uczucie sytości, nie zmniejszając deficytu kalorycznego.
Fakt ten pośrednio będzie wpływał na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób takich jak nowotwory, choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, czy zaburzenia gospodarki lipidowej, które korelują z nadmierną masą ciała.
Błonnik zawarty w opisywanym cytrusie będzie także zmniejszał indeks glikemiczny posiłków, co pomoże w urozmaiceniu i dostosowaniu diety do osób borykających się z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. [7]
Czy istnieją przeciwwskazania do spożywania owocu ugli?
Zważając na fakt, że owoc ten jest hybrydą grejpfruta i pomarańczy, szczególną uwagę na porę jego spożycia powinny zwrócić osoby zażywające leki przeciwarytmiczne, niektóre antybiotyki, leki immunosupresyjne oraz glikokortykosteroidy (GKS).
Działanie wyżej wymienionych leków może zostać zmienione przez zawarte w ugli związki. [8]
Podsumowanie
Ugli fruit jest bogaty w wiele wartościowych składników odżywczych, dlatego zdecydowanie nie warto skreślać ze względu na wygląd. Mimo braku powszechnej dostępności — warto go spróbować, gdy nadarzy się okazja. Możemy go znaleźć w sklepach z egzotyczną żywnością oraz sezonowo w niektórych supermarketach.
Mimo dużej ilości informacji na temat przeciwutleniaczy i błonnika zawartego w tym owocu większość badań bierze pod uwagę całą grupę cytrusów. Dla lepszego poznania właściwości ugli potrzebne są badania, które będą się skupiały konkretnie na nim.
Możemy go spożywać samodzielnie, jak i w formie składnika np. sałatki. Co ciekawe, wyhodowano także owoce takie same jak ugli, tylko w mniejszym rozmiarze — Ugly Baby [9]
Przykładowy przepis z wykorzystaniem opisywanego owocu:
Składniki:
- 1 owoc ugli
- 0,5 czerwonej cebuli
- 0,5 awokado
- 1 ogórek gruntowy
- 50 g pestek granatu
- 1 garść roszponki
Składniki na sos:
- 1 łyżeczka miodu
- 1 łyżka oliwy z oliwek
- przyprawy: papryka słodka, sól, pieprz
Sposób przygotowania:
- ugli, cebulę, awokado i ogórka myjemy oraz obieramy i kroimy na mniejsze części
- roszponkę myjemy, a granat obieramy i wyciągamy pestki,
- sos: mieszamy miód z oliwą i dodajemy przyprawy,
- łączymy wszystkie składniki.
Takie danie dostarczy 408 kcal, 6 g białka, 22 g tłuszczu, 42 g węglowodanów przyswajalnych oraz 10 g błonnika.
Bibliografia:
- UGLI® Fruit Information and Facts (specialtyproduce.com)
- Ugli owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze ugli (ekologia.pl)
- Nowak Anna, Zielonka Joanna, Turek Marcelina, Klimowicz Adam: Wpływ
przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces fotostarzenia się skóry,
Postępy Fitoterapii, vol. R. 15, no. 2, 2014, pp. 94-99 - Wpływ sposobu żywienia na wznowę chorób nowotworowych | Kałędkiewicz | Forum Medycyny Rodzinnej (viamedica.pl)
- Dietoprofilaktyka_raka_jelita_grubego.pdf
- [Widok Rola krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w nieswoistych chorobach zapalnych jelit i raku jelita grubego. (ptbioch.edu.pl)
- https://www.termedia.pl/Otylosc-i-nadwaga-8211-epidemia-XXI-wieku,8,9902,0,0.html
- Czy_można_popijać_leki_sokiem_grejp.pdf
- Informacje o owocach UGLI®, przepisy i fakty – Warzywa I Owoce (foodofmyaffection.com)
