Warzywa na parze dla początkujących. Jakie warzywa, jak gotować?

Odpowiednio dobrana technika przyrządzania posiłków jest kluczem do zachowania wartości odżywczych potraw. Najlepszym wyborem jest gotowanie na parze. Jest to prosty sposób na przyrządzenie dobrego i zdrowego posiłku. Warzywa przyrządzone na parze to świetny dodatek do każdego dania. Z tego artykułu dowiesz się jak gotować na parze. Poznasz zalety, jakie niesie ze sobą wybór takiej obróbki kulinarnej.

Czym jest gotowanie na parze?

Gotowanie to ogrzewanie żywności w temperaturze 100 stopni Celsjusza w wodzie lub parze wodnej. Dochodzi do zmian w produktach, które wynikają z oddziaływania wysokiej temperatury na poszczególne składniki odżywcze. Natomiast gotowanie na parze to proces zbliżony do tradycyjnego gotowania. Jednak istnieje między nimi istotna różnica. Ta technika kulinarna polega na termicznej obróbce produktów pod wpływem parującej wody. Żywność nie jest zanurzona w wodzie, dzięki czemu produkty dostarczają nam więcej witamin i minerałów. [1]

Jakie urządzenia warto wybrać?

Obecnie na rynku mamy duży wybór urządzeń do gotowania na parze. Można przebierać nie tylko w markach, ale i w rodzajach garnków.

• Garnek do gotowania na parze jest to najprostsze urządzenie, bez dużych kosztów. Wystarczy wlać niewielką ilość wody do garnka i nakryć bawełnianą ścierką. Ściereczkę mocno umocować, aby nie zanurzyła się pod ciężarem produktów. Następnie przykryć garnek, aby wytworzona para nie uciekła.
• Parowar jest urządzeniem elektrycznym, kilkupiętrowym składającym się z odpowiednich pojemników.
• Szybkowar służy do gotowania na parze potraw pod zwiększonym ciśnieniem. Podczas gotowania pod szczelnie zamkniętym przykryciem tworzy się para, która nie ma ujścia. Para w garnku krąży i powoduje, że produkty szybciej się gotują
• Chiński parownik bambusowy tak jak nazwa wskazuje, jest wykonany z naturalnego bambusa i złożony z kilku pojemników. Urządzenie musi być umieszczone w woku z wodą. Jest to dobry wybór dla miłośników kuchni azjatyckiej.

Zalety gotowania na parze

Gotowanie na parze wyróżnia się wśród innych technik kulinarnych. Jest to bardzo delikatny sposób gotowania. Żywność nie jest poddawana wysokiej temperaturze. Natomiast podczas smażenia lub pieczenia tracimy więcej cennych witamin. Para pozwala na zachowanie w warzywach wielu aktywnych biologicznie składników.

Witaminy wrażliwe na procesy kulinarne to witamina C i kwas foliowy. Witamina C wykazuje właściwości przeciwutleniające, które wspomagają organizm w neutralizacji wolnych rodników. Ten składnik jest też niezbędny do syntezy kolagenu. Niedobory witaminy C mogą prowadzić do spadku odporności i zwiększenia ryzyka infekcji. Źródłem tej witaminy są przede wszystkim warzywa takie ja papryka, brukselka, natka pietruszki oraz brokuł. Dlatego bardzo ważny jest odpowiedni dobór techniki gotowania.

Według badań najmniejsze straty w porównaniu do innych technik kulinarnych zauważono podczas gotowania na parze. Poza tym ten sposób gotowania nie powoduje powstania niebezpiecznych dla zdrowia związków chemicznych takich jak nitrozaminy. Trzeba pamiętać, aby podczas gotowania temperatura nie przekraczała 100 stopni Celsjusza. Sposób przygotowywania dań na parze sprawia, że potrawy mają większą strawność. Należy podkreślić, że wybór takiej techniki przygotowywania warzyw pozwala na zachowanie ich naturalnego wyglądu. Zachowują one swój kolor, konsystencję oraz zapach. [2,3,5,8]

Kolejność oraz czas gotowania warzyw

Gotowanie warzyw na parze nie wymaga specjalnego przygotowania. Należy warzywa umyć i obrać. Dolną część garnka zalewamy wodą. Na środkowej części znajduje się sitko. Na sitku układamy warzywa i przykrywamy górną część pokrywką. Gotowanie parą jest procesem bardzo szybkim. Jeśli prawidłowo ugotujemy warzywa na parze i nie pozwolimy im dotknąć wrzącej wody, to otrzymamy pełne smaku i aromatu danie.

Ile gotować warzywa na parze ?

To zależy od naszych upodobań. Niektórzy z lubią chrupiące produkty, a inni miękkie. Sposób przygotowania i wielkość warzyw ma duży wpływ jak długo gotować je na parze. Całe warzywa gotuje się dłużej niż pokrojone w kostkę.

Odpowiednia temperatura gotowania

Podczas gotowania na parze temperatura nie powinna przekraczać 100 stopni Celsjusza. Natomiast podczas gotowania w szybkowarze temperatura dochodzi do 120 stopni Celsjusza. Dlatego dania w szybkowarze przygotowują się szybciej niż w innych urządzeniach parowych. [4,6,7]

Jakie warzywa można gotować na parze?

• Marchewka
  – Brukselka
  – Brokuł
  – Groszek
  – Kalafior
  – Seler
  – Cukinia
  – Ziemniaki
  – Bataty
  – Buraki

Przykładowy przepis

Dorsz z warzywami na parze

Składniki:

• 150 g filet z dorsza
  – 1 ząbek czosnku
  – 1 szt. papryki
  – 0,5 szt. brokuła
  – 50 g makaronu lub ryżu
  – sok z cytryny
  – sól, pieprz, słodka papryka

Sposób przygotowania:

1. Filet z dorsza nacieramy przeciśniętym przez praskę czosnkiem, skrapiamy sokiem z cytryny. Filet posypujemy szczyptą soli, pieprzu i słodką papryką.
2. Paprykę, brokuł i cebulę kroimy w kostkę. Przyprawiamy po ugotowaniu odrobiną soli i pieprzu.
3, Dorsza i warzywa gotujemy ok. 8-10 min w samowarze.
4. Po ugotowaniu podajemy dorsza z warzywami i ulubionym ryżem lub makaronem. Na koniec posypujemy danie natką pietruszki.

Kilka praktycznych wskazówek jak przygotować dobre warzywa na parze

Mdłe potrawy mogą odstraszyć wielu z nas. Warzywa przygotowane na parze nie będą smakowały tak jak, przygotowane na patelni z olejem. Aby nie zniechęcić się do smaku parowanych jarzyn, warto zaprzyjaźnić się z ziołami. Podniosą one ich walory smakowe. 

– Różnica między gotowaniem tradycyjnym a gotowaniem na parze to strata witamin i innych związków bioaktywnych. Podczas gotowania tradycyjnego wiele z tych składników pozostaje w wodzie.
– Odpowiedni czas gotowania warzyw to ok. 15-20 min. Pozwoli nam to na zachowanie witamin i składników mineralnych.
– Jednym z lepszych i wygodniejszych przyrządzeń do gotowania na parze jest parowar. Parowar pozwala na samodzielne sterowanie poszczególnymi komorami. Nie mamy wtedy problemu z jednoczesnym przyrządzaniem kilku potraw lub składników. Elektryczny parowar jest to bardzo proste w obsłudze urządzenie dla każdego. Odpowiednio zaprogramowany sprzęt nie wymaga naszej obecności. Dzięki czemu nie mamy obaw o przypalenie się potraw.

Jak gotować warzywa w parowarze?

1. Przed umieszczeniem produktów w parowarze należy zagotować wodę.
2. Woda z pojemnika do gotowania nie może się stykać z gotowanymi produktami.
3. Nie należy rozmrażać warzyw przed ugotowaniem.
4. Warto wybierać dobrej jakości i świeże warzywa.
5. Gotowanie warzyw w całości powinno być zbliżone wielkością, żeby ugotowały się w jednym czasie.
6. Warzywa najlepiej posolić po ugotowaniu. Dzięki czemu pozostaną soczyste.
7. Pokrywę parowaru należy szczelnie zamknąć.

Kaloryczność warzyw gotowanych na parze

Warzywa przygotowane na parze są zalecane u osób na diecie łatwostawnej. Również dla borykających się z zespołem jelita drażliwego. Warzywa przygotowane na parze to doskonały wybór dla każdego z nas. Para pozwala zachować w większość składników mineralnych i witamin. Kaloryczność tych produktów również nie zmienia się znacząco w porównaniu do warzyw smażonych. Dodatek oleju użyty podczas smażenia zwiększa wartość kaloryczną surowców.

Podsumowanie

Warzywa gotowane na parze to doskonały dodatek do każdego dania. Mogą być również samodzielnym posiłkiem. Jest to zdrowa alternatywa dla słodkich przekąsek. Warzywa są produktami o wysokich walorach odżywczych, a dzięki regularnemu ich spożyciu możemy zapewnić sobie zdrowie na długie lata.

Bibliografia:

1. Boruch, M., Król, B.(1993). Procesy technologii żywności. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 42-43.
2. Kowalewicz, M., Narwojsz, A., Gilewicz, K., Danowska-Oziewicz, M.(2016). Wpływ sposobu obróbki cieplnej na barwę i cechy organoleptyczne wybranych warzyw. Research papers of wrocław university of economics, 461, 97-104
3. Różańska, D., Regulska-Ilow, B., Ilow R.(2013). Wpływ procesów kulinarnych na zawartość wybranych witamin w żywności cz I. witamina C i foliany. Chem. Toksykol, XLVI, 3,241 249
4. Fabbri, A.D., &. Crosby,G. A. (2016).  A review of the impact of preparation and cooking on the nutritional quality of vegetables and legumes. International Journal of Gastronomy and Food Science, 3, 2-11.
5. Lešková, E., Kubíková, J., Kováčiková, E., Košická, M., Porubská, J., Holčíková, K.(2006). Vitamin losses: Retention during heat treatment and continual changes expressed by mathematical models. J. Food Comp. Anal,19,252-276.
6. Buratti, S., Cappa, C., Benedetti, S., Giovanelli, G. Influence of Cooking Conditions on Nutritional Properties and Sensory Characteristics Interpreted by E-Senses: Case-Study on Selected Vegetables, Multidisciplinary Digital Publishing Institute (MDPI).
7. Lee,S.,Choi,Y.,Jeong, H. S., Lee,J.,& Sung, J.(2018). Effect of different cooking methods on the content of vitamins and true retention in selected vegetables. Food science and biotechnology, 27(2),333-342.
8. Bobrowska- Korczak, B., Wójcik, A., Tokarz, A.(2016). Zawartość witaminy C w warzywach i owocach pochodzących z upraw konwecjonalnych i ekologicznych. Zakład Bromatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 3,225-228.