Witamina B8. Inozytol, co to za substancja?

Inozytol jest potocznie nazywany witaminą B8. W praktyce nie jest jednak witaminą, ponieważ może być syntetyzowany w organizmie. [1] Związek ten jest przedstawicielem alkoholi polihydroksylowych, pochodną heksahydroksylową cykloheksanu i wchodzi w skład między innymi lecytyny, która bierze udział w procesach związanych między innymi z metabolizmem lipidów i prawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. [2]

Wpływ inozytolu na organizm

Układ nerwowy

Inozytol związany jest z procesem tworzenia przekaźników sygnałów nerwowych – serotoniny i dopaminy. Serotonina nazywana jest potocznie hormonem szczęścia, ponieważ jej odpowiednia ilość wpływa między innymi na pozytywny nastrój oraz spokojny sen.

Badania pokazują, że inozytol może mieć terapeutyczny wpływ w przebiegu chorób, takich jak: depresja, ataki paniki oraz zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Wymaga to jednak dalszych badań, ponieważ wyniki dotychczasowych nie są jednoznaczne. [3].

Depresja

Depresja jest poważnym zaburzeniem. Ogólnie rozumiana jest jako zespół zaburzeń nastroju. Typowe są uczucie bezradności, beznadziejności, ogólnie obniżony nastrój, drażliwość czy utrata zadowolenia. [4]. Przeprowadzono badania polegające na podawaniu suplementów inozytolu, osobom z zaburzeniami psychicznymi. W jednym z nich, wykazano, że przyjmowanie codziennie przez cztery tygodnie 12 g inozytolu u osób cierpiących na depresję, łagodzi jej objawy [5]. Jednak na podstawie innego badania, nie udało się wykazać istotnych korzyści w leczeniu depresji [6]. Nie można więc jednoznacznie stwierdzić pozytywnego aspektu inozytolu w leczeniu depresji, powinno się przeprowadzić dalsze badania.

Napady paniki

Napady paniki to epizody pojawiającego się intensywnego lęku lub silnego dyskomfortu. Pojawiają się nagle i z reguły trwają od kilku do kilkudziesięciu minut. Często towarzyszą im przyspieszone bicie serca, drżenie, pocenie się, trudności w oddychaniu czy zawroty głowy. Poza wymienionymi mogą wystąpić jeszcze inne nieprzyjemne objawy [7].  W badaniu, w którym wzięły udział osoby cierpiące na występowanie ataków paniki, wykazano korzystny wpływ przyjmowania inozytolu. Osoby przyjmujące inozytol w ilości 18 g dziennie przez miesiąc, miały zmniejszoną częstotliwość występowania epizodów choroby w porównaniu z osobami przyjmującymi leki farmakologiczne. [8]

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Inozytol może być też szansą na leczenie osób cierpiących na zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Wykazano, że podawanie dzieciom codziennie przez okres 12 tygodni kombinacji złożonej z 3g kwasów tłuszczowych omega-3 oraz 2 g inozytolu zmniejsza objawy manii i depresji. [9] Popularnym lekiem stosowanym w leczeniu zaburzeń dwubiegunowych jest lit, który może powodować łuszczycę – jedno z najbardziej popularnych zaburzeń dermatologicznych. Badania pokazują, że przyjmowanie 3-6 g inozytolu dziennie, może zmniejszać objawy łuszczycy. [10]

Zwiększa wrażliwość organizmu na insulinę

Insulinooporność jest zaburzeniem metabolicznym, w którym komórki organizmu nie reagują na insulinę. Przez to, że organizm nie reaguje na insulinę, zwiększa się poziom cukru we krwi. Ten stan w konsekwencji może prowadzić do rozwoju cukrzycy. [15]. Inozytol wchodzi w skład cząsteczki glikanu, która wpływa na działanie insuliny.

U osób przyjmujących suplementację inozytolu odnotowano poprawę poziomu cukru we krwi. Ma to istotne znaczenie w prewencji oraz zapobieganiu rozwoju cukrzycy w zespole metabolicznym. [11]. Inozytol może także zapobiegać cukrzycy ciążowej, jeżeli połączenie 4 g mioinozytolu i 400 mg kwasu foliowego jest przyjmowane przez cały okres ciąży. [12].

Prowadzone są także badania nad jego wpływem na cukrzycę typu drugiego. Wstępne wyniki sugerują, że codziennie pobierany 1 g inozytolu razem z 400 mg kwasu foliowego może poprawić wartości cukru we krwi, zmniejszając insulinooporność u osób z nadwagą lub otyłością. [13].

Cholesterol

Witamina B8 pomaga w utrzymaniu prawidłowych wartości lipidogramu. W badaniach zaobserwowano, że terapia inozytolem wpływa na poprawę wartości lipidogramu: zmniejszenie wartości frakcji cholesterolu LDL, zwiększenie HDL oraz zmniejszenie poziomu trójglicerydów. Tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. [14].

PCOS

Inozytol wspomaga leczenie zespołu policystycznych jajników (PCOS). Przyczyna tej choroby nie jest znana. Mówi się, że PCOS może być związany z wieloma różnymi czynnikami współdziałającymi ze sobą. To schorzenie rozpoznaje się tylko wtedy, gdy występują dwa z trzech kryteriów rozpoznawczych, a mianowicie: brak lub rzadkie owulacje, nadmierne wydzielanie androgenów (hiperandrogenizm) oraz torbielowate jajniki.

Muszą zostać także wykluczone inne przyczyny niż PCOS. Jest najczęstszą przyczyną niepłodności u kobiet. Dość często w przebiegu tej choroby może dochodzić do zaburzeń metabolicznych gospodarki węglowodanowej i tłuszczowej oraz do otyłości. W efekcie skutkuje to wysokim poziomem cukru we krwi, nieprawidłowymi wartościami lipidogramu czy nadmiernym przyrostem masy ciała. [15].

Inozytol ma udokumentowany pozytywny wpływ na zmniejszenie objawów choroby. Wraz z kwasem foliowym wpływa na obniżenie poziomu trój glicerydów we krwi, poprawia wrażliwość na insulinę oraz może w niewielkim stopniu obniżać ciśnienie krwi. [16]. Poprawia wzajemny stosunek hormonów płciowych względem siebie i przyczynia się do przywrócenia owulacji. Te ostatnie są szczególnie istotne dla kobiet, które chciałyby zajść w ciążę i cieszyć się potomstwem.

W jednym z badań, dzięki terapii inozytolem u 88% pacjentek przywrócono co najmniej jeden cykl miesiączkowy, z czego aż 72% pacjentek utrzymało prawidłową aktywność owulacyjną podczas obserwacji. Warto jeszcze wspomnieć, że 40% pacjentek zaszło w ciążę. Efekty te uzyskano przy spożywaniu dziennej dawki mioinozytolu w połączeniu z kwasem foliowym w ilości 2g przez okres sześciu miesięcy. [17].

W innymi badaniu poddano ocenie między innymi: wskaźnik owulacji i ciąży oraz zmiany wartości wskaźnika masy ciała (BMI). Wskaźnik owulacji jest niższy w porównaniu z poprzednim badaniem, ponieważ wynosi 61,7%. Jeżeli chodzi o ciąże to wyniki są porównywalne. Okazuje się, że inozytol jeszcze  dodatkowo przyczynia się do obniżenia wskaźnika masy ciała. [18]

Niedobór witaminy B8 i źródła w żywności

Objawy niedoboru u człowieka nie są znane. Inozytol występuje dość powszechnie w żywności dostarczanej z dietą, część jest syntetyzowana przez nasz organizm, a część jest syntetyzowana przez mikroflorę przewodu pokarmowego. U zwierząt niedobór tego związku powodował między innymi: zaburzenia w przemianie tłuszczów czy upośledzenie owłosienia. Zapotrzebowanie na inozytol nie jest szczegółowo określone i szacuje się, że wynosi około 1 g. Produkty bogate w inozytol to przede wszystkim świeże owoce i warzywa, fasola, ziarna oraz orzechy. [19]

Zapotrzebowanie organizmu

Suplementacja – czy jest potrzebna?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, inozytol występuje powszechnie w produktach spożywczych, dlatego jego dodatkowa suplementacja bez konkretnych wskazań nie jest konieczna. Może jednak przynieść szereg korzyści w leczeniu niektórych chorób. Planowaną suplementację należy skonsultować z lekarzem. Większość ludzi dobrze toleruje wysokie dawki inozytolu, Spożywanie dawki 12 g lub wyższej może powodować łagodne skutki uboczne, takie jak: mdłości, gazy, bóle oraz zawroty głowy, uczucie zmęczenia czy trudności z zasypianiem. [20]

Podsumowanie

Inozytol jest substancją niezbędną szczególnie dlatego, że wchodzi w skład lecytyny oraz cząsteczki glukanu i oprócz tego spełnia jeszcze szereg ważnych ról w organizmie. Wiele badań wskazuje korzyści leczenia inozytolem w różnych jednostkach chorobowych. Wpływ inozytolu w przebiegu chorób nie jest jeszcze tak dobrze poznany i wymaga kontynuacji badań. Szczególnie korzystny wydaje się być w leczeniu zespołu policystycznych jajników oraz zespole metabolicznym.

Bibliografia:

1. Radomski D., Jarząbek-Bielecka G. (2019) Zastosowanie mioinozytolu u młodocianych pacjentek z cechami klinicznymi PCOS. Endokrynol. Ped.18.1.66:37-44.
2. Kączkowski J.(2005) Podstawy biochemii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa
3. Levine J. (1997) Controlled trials of inositol in psychiatry. Eur Neuropsychopharmacol ;7(2):147-55.
4. Hammen C. (2006) Stress generation in depression: Reflections on origins, research, and future directions. Journal of Clinical Psychology; 62:1065–1082.
5. Levine J., Barak Y., Gonzalves M., Szor H., Elizur A., Kofman O., Belmaker R. H. (1995) Double-blind, controlled trial of inositol treatment of depression. Am J Psychiatry; 152(5):792-4.
6. Mukai T., Kishi T., Matsuda Y., Iwata N. (2014) A meta-analysis of inositol for depression and anxiety disorders. Hum Psychopharmacol; 29(1):55-63.
7. Stępień A, chlebowska I.J. (2019) Stany nagłe w psychiatrii. In: Psychiatria: podręcznik akademicki, Wrocław: Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, s.360-373.
8. Palatnik A., Frolov K., Fux M., Benjamin J. (2001) Double-blind, controlled, crossover trial of inositol versus fluvoxamine for the treatment of panic dis order. J Clin Psychopharmacol; 21(3):335-9
9. Wozniak J., Faraone S. V., Chan J., Tarko L., Hernandez M., Davis J., Woodworth K. Y., Biederman J. (2015) A randomized clinical trial of high eicosapentaenoic acid omega-3 fatty acids and inositol as monotherapy and in combination in the treatment of pediatric bipolar spectrum disorders: a pilot study. J Clin Psychiatry; 76(11):1548-55.
10. Allan S. J. R., Kavanagh G. M., Herd R. M., Savin J. A. (2004) The effect of inositol supplements on the psoriasis of patients taking lithium: a randomized, placebo-controlled trial. Br J Dermatol; 150(5):966-9.
11. Benelli E., Ghianda S. D., Cosmo C. D., Tonacchera M. (2016) A Combined Therapy with Myo-Inositol and D-Chiro-Inositol Improves Endocrine Parameters and Insulin Resistance in PCOS Young Overweight Women. Int J Endocrinol; 2016:3204083.
12. D’ Anna R., Scilipoti A., Giordano D., Caruso C., Cannata M. L., Interdonato M. L., Corrado F., Benedetto A. D. (2013) myo-Inositol supplementation and onset of gestational diabetes mellitus in pregnant women with a family history of type 2 diabetes: a prospective, randomized, placebo-controlled study. Diabetes Care; 36(4):854-7.
13. Maurizi A. R., Menduni M., Del Toro R., Kyanvash S., Maggi D., Guglielmi C., Pantano A. L., Defeudis G., Fioriti E., Manfrini S., Pozzilli P. (2017) A pilot study of D-chiro-inositol plus folic acid in overweight patients with type 1 diabetes. Acta Diabetol; 54(4):361-365.
14. Minozzi M., Nordio M., Pajalich R. (2013) The Combined therapy myo-inositol plus D-Chiro-inositol, in a physiological ratio, reduces the cardiovascular risk by improving the lipid profile in PCOS patients. Eur Rev Med Pharmacol Sci;17(4):537-40.
15. American College of Obstetricians and Gynecologists. (2015). Polycystic ovary syndrome. http://www.acog.org/Patients/FAQs/Polycystic-Ovary-Syndrome-PCOS
16. Santamaria A., Giordano D., Corrado F., Pintaudi B., Interdonato M. L., Di Vieste G., Di Benedetto A., D’Anna R. (2012) One-year effects of myo-inositol supplementation in postmenopausal women with metabolic syndrome. Climacteric; 15(5):490-5.
17. Papaleo E., Unfer V., Baillargeon J., De Santis L., Fusi F., Brigante C., Marelli G., Cino I., Redaelli A., Ferrari A. (2007) Myo-inositol in patients with polycystic ovary syndrome: a novel method for ovulation induction. Gynecol Endocrinol; 23(12):700-3.
18. Kamenov Z., Kolarov G., Gateva A., Carlomagno G., Genazzani A. D. (2015) Ovulation induction with myo-inositol alone and in combination with clomiphene citrate in polycystic ovarian syndrome patients with insulin resistance. Gynecol Endocrinol; 31(2):131-5.
19. Clements R. S., Darnell S. (1980) Myo-inositol content of common foods: development of a high-myo-inositol diet. Am J Clin Nutr; 33(9):1954-67.
20. Carlomagno G., Unfer V. (2011). Inositol safety: clinical evidences. Eur Rev Med Pharmacol Sci; 15(8):931-6.