Cebule mają działanie prozdrowotne, w tym przeciwnowotworowe, które przypisuje się zawartym w niej składnikom t.j.: przeciwutleniaczom, antocyjanom oraz kwercetynie. Antocyjany to naturalne barwniki roślinne, ich zawartość w cebuli możemy wywnioskować po jej kolorze. Największą ich zawartością charakteryzuje się czerwona cebula, natomiast biała cebula zawiera ich znacznie mniej (Xin-Xin, 2021).
W przepisach często podaje się jako składnik po prostu cebulę, jednak czy zastanawialiście się może, którą odmianę wybrać, aby idealnie pasowała, bądź miała najwięcej właściwości prozdrowotnych? Najczęściej sięga się wtedy po białą bądź żółtą cebulę. Jednak czy jest to najlepszy wybór? Z tego artykułu dowiesz się, jakie są różnice między białą a czerwoną cebulą, do których potraw będą idealnie pasować, poznasz także ich właściwości prozdrowotne (Green, 2021).
Wartości odżywcze białej i czerwonej cebuli
| Na 100 g | Biała cebula | Czerwona cebula |
| Woda | 91,3 g | 88,6 g |
| Energia | 36 kcal | 44 kcal |
| Białko | 0,89 g | 0,94 g |
| Tłuszcze | 0,13 g | 0,1 g |
| Węglowodany | 7,68 g | 9,93 g |
| Błonnik | 1,2 g | 2,2 g |
| Cukry | 5,76 g | 5,76 g |
| Sacharoza | 0,59 g | 1,68 g |
| Glukoza | 2,63 g | 2,29 g |
| Fruktoza | 2,52 g | 1,79 g |
| Laktoza | <0,25 g | <0,15 g |
| Maltoza | <0,29 g | <0,15 g |
| Galaktoza | 0,03 g | —– |
| Wapń | 21 mg | 17 mg |
| Żelazo | 0,15 mg | 0,24 mg |
| Magnez | 9,3 mg | 11,4 mg |
| Fosfor | 29 mg | 41 mg |
| Potas | 141 mg | 197 mg |
| Sód | 2 mg | 1 mg |
| Cynk | 0,12 mg | 0,17 mg |
| Miedź | 0,047 mg | 0,058 mg |
| Mangan | 0,099 mg | 0,119 mg |
| Selen | <2,5 µg | 0,5 µg |
| Jod | —- | <10 µg |
| Witamina C | —- | 8,1 mg |
| Biotyna | —- | <0,004 µg |
(FoodData Central, n.d.).
Cebula czerwona zawiera nieznacznie więcej kilokalorii w porównaniu z białą, charakteryzuje się także większą zawartością błonnika i składników mineralnych. Biała cebula natomiast zawiera mniej kilokalorii i więcej wapnia (FoodData Central, n.d.).
Różnice w ilości antyoksydantów
Cebula ma wiele właściwości prozdrowotnych, może obniżać ryzyko wystąpienia różnych chorób. Jest dobrym źródłem składników mineralnych i antyoksydantów takich jak: flawonoidy, kwasy fenolowe oraz antocyjany. Związki kwercetyny są głównymi flawonoidami cebuli. Kwercetyna zapewnia wiele korzyści dla zdrowia. Działa jako przeciwutleniacz i środek chelatujący, hamuje także wzrost komórek nowotworowych w badaniach in vitro. Cebula ma wysoką zawartość związków kwercetyny i jest sugerowana jako żywność zapobiegająca chorobie niedokrwiennej serca. Antocyjany odpowiadają za kolor czerwonej cebuli. Znajduje się w niej co najmniej 25 różnych antocyjanów, które są źródłem aktywności przeciwutleniającej. Antocyjany stanowią około 10% całkowitej zawartości flawonoidów w czerwonej cebuli. Biała cebula zawiera mniej flawonoidów w porównaniu z czerwoną (Lee et al., 2015).
Związki bioaktywne
Cebule zawierają różnorodne związki organiczne, w tym organiczne związki siarki, związki fenolowe, polisacharydy i saponiny. Zawartość związków bioaktywnych różni się w zależności od odmiany cebuli. Najwięcej antocyjanów i flawonoli ma czerwona cebula, następnie żółta cebula, a najmniej biała cebula. Związki fenolowe, polisacharydy i olejki eteryczne cebuli mają silne działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Związki zawierające siarkę, a także związki fenolowe, takie jak kwercetyna, mają właściwości przeciwutleniające, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne i immunomodulujące (Xin-Xin, 2021).
Korzyści zdrowotne
Cebula jest bogata w związki siarki i flawonoidy. Tradycyjnie była stosowana w leczeniu astmy, kaszlu, wysokiego ciśnienia krwi i innych dolegliwości. W ostatnich latach badano aktywność biologiczną cebuli m.in. przeciwzapalną, przeciwutleniającą, przeciwnowotworową, przeciwcukrzycową, immunoprotekcyjną, kardioprotekcyjną itp. Korzyści zdrowotne przypisuje się zawartych w niej bioaktywnym składnikom tj. związki fenolowe i siarkoorganiczne, polisacharydy i saponiny (Wang H., 2021).
- Wpływ na układ sercowo-naczyniowy – dyslipidemia jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju, jak i progresji chorób układu krążenia. W badaniach wykazano korzystny wpływ cebuli w kontrolowaniu dyslipidemii. Cebula może poprawiać poziomy cholesterolu HDL, LDL i TC w osoczu. Kontrolowanie poziomu lipidów we krwi może skutecznie zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (Wang H., 2021).
- Znaczenie w profilaktyce nowotworowej – badania epidemiologiczne wykazały przeciwnowotworowe działanie cebuli, zwłaszcza przed nowotworami żołądka i jelit. Badania te podkreślają działanie związków zawierających siarkę. Wpływają one na wiele procesów fizjologicznych. Zmniejszają i modyfikują ryzyko nowotworów (Wang H., 2021).
- Wpływ na mikrobiom jelitowy – cebula zawiera fruktooligosacharydy, które są prebiotykami i stanowią pożywkę dla bakterii jelitowych. Stymulują wzrost mikroflory jelitowej i poprawiają trawienie (Dr. Adem, 2023).
- Cebula może mieć także zastosowanie w walce ze stresem oksydacyjnym, dzięki przeciwutleniaczom, które neutralizują wolne rodniki, dzięki czemu może zapobiegać chorobom wywołanym stresem oksydacyjnym (Barode, 2023).
Zastosowanie kulinarne i dietetyczne różnych rodzajów cebuli – różnice w smaku
Cebule: żółta, biała i czerwona różnią się od siebie nie tylko zawartością składników odżywczych, ale także smakiem.
Żółta cebula uważana jest za uniwersalną i jest najczęściej stosowana w kuchni. Charakteryzuje się równowagą smaku cierpkiego i słodkiego. Żółta cebula staje się słodsza podczas gotowania.
Biała cebula natomiast ma zwykle ostrzejszy i bardziej wyrazisty smak w porównaniu z żółtą. Po podgrzaniu z innymi składnikami dania nie jest już tak mocno wyczuwalna i doskonale łączy się z innymi produktami. Żółta i biała cebula nadają się do przygotowywania zup, gulaszy, sosów, jajecznic czy farszu na pierogi i różnego rodzaju potrawek. Surowa biała cebula może być idealnym dodatkiem do kanapek z warzywami, sałatek itp.
Czerwona cebula jest podobna w smaku do żółtej. Najczęściej dodaje się ją do sałatek, sals, kanapek warzywnych i twarożków. Ze względu na łagodny smak może nadawać się do wielu innych potraw. Kolor czerwonej cebuli wypłukuje się podczas gotowania, wraz z niektórymi składnikami odżywczymi (Christensen, 2022).
Przeciwwskazania
Nadmierne spożycie cebuli może prowadzić do niepożądanych skutków, m.in. objawów żołądkowo-jelitowych. Objawy te mogą obejmować bóle brzucha, problemy trawienne, nudności, wymioty i wzdęcia. Zaobserwowano także, że przy spożywaniu cebuli w dużych ilościach u niektórych osób może wystąpić alergia bądź nietolerancja pokarmowa. Badania sugerują, że pewne związki zawarte w cebuli takie jak fruktany, poliole i siarka, spożywane w dużych ilościach mogą wywołać refluks żołądkowy (Sharma, 2023).
Cebula nie jest zalecanym produktem żywnościowym przy zespole jelita drażliwego. Żywność nie jest uważana za przyczynę IBS, ale może wywoływać i zaostrzać jej objawy. Dlatego metodą leczenia tej przypadłości opartą na dowodach naukowych jest dieta low FODMAP. FODMAP to niestrawne i wolno wchłaniane węglowodany krótkołańcuchowe takie jak: fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole. Cebula to produkt o wysokiej zawartości FODMAP może wywołać bądź pogorszyć objawy IBS. Dlatego osoby cierpiące na tę przypadłość powinny unikać cebuli w swojej diecie (Mba, 2021).
Przechowywanie cebuli i zakup
Wybierając cebulę w sklepie, warto sięgać po taką, która ciężko leży w dłoni i jest twarda. Miękkie cebule, które przed obraniem mają ostry zapach, są już najprawdopodobniej stare, a więc lepiej ich unikać. Przechowywanie cebuli w lodówce w plastikowym woreczku może przyśpieszyć jej psucie się. Dlatego nieobraną cebulę najlepiej przechowywać w chłodnym, suchym i zaciemnionym miejscu. Warto sięgać po różne rodzaje cebul, aby uzyskać różnorodność w diecie (Dowiedz Się, 2016).
Podsumowanie
Cebula czerwona różni się od białej nie tylko smakiem, ale także zawartością substancji bioaktywnych. Czerwona cebula zawiera więcej antocyjanów i flawonoli. Natomiast biała cebula charakteryzuje się ostrzejszym i bardziej wyrazistym smakiem. Wszystkie rodzaje cebuli mają silne działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Jednak badania wskazują na to, że czerwona cebula ma najsilniejsze działanie przeciwnowotworowo właśnie dzięki wyższej zawartości kwercetyny i antocyjanów. Ze względu na składniki bioaktywne najlepiej spożywać cebulą białą, jak i czerwoną na surowo. Warto eksperymentować z różnymi rodzajami cebuli w kuchni, w celu wzbogacania i urozmaicenia swojej diety, ale także poprawy smakowitości dań.
Najczęstsze pytania
Tak. Posiada antocyjany, które nadają jej kolor. Antocyjany to przeciwutleniacze, które mogą obniżać ryzyko niektórych chorób i nowotworów.
Można, jednak należy mieć na uwadze, że czerwona cebula różni się nieco smakiem od białej, ma nieco łagodniejszy i delikatnie słodki posmak.
Biała cebula ma grubszą, mocniejszą skórkę i posiada więcej wody. W smaku jest zazwyczaj ostrzejsza od żółtej.
Najłagodniejsza jest czerwona cebula.
Najbogatsza w składniki odżywcze jest czerwona cebula, tym samym jest też uważana za najzdrowszą.
Tak można ją smażyć, jednak jeśli, sięgamy po nią ze względu na jej właściwości zdrowotne, najlepiej jeść ją na surowo.
Bibliografia
- Lee, E. J., Patil, B. S., & Yoo, K. (2015). Antioxidants of 15 onions with white, yellow, and red colors and their relationship with pungency, anthocyanin, and quercetin. LWT, 63(1), 108–114. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2015.03.028
- Wang Huang, Gang Tang, Linyu Zhang, Jie Tao, Zhengpiang Wie. (2021). Effect of onion on blood lipid profile: A meta‐analysis of randomized controlled trials. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8269690/
- Barode, S. (2023, November 28). White onion: Uses, benefits, side effects by Dr. Smita Barode. PharmEasy Blog. https://pharmeasy.in/blog/ayurveda-uses-benefits-side-effects-of-white-onion/#Potential_Uses_of_White_Onion_for_Overall_Health
- Xin-Xin Zhao, Fang- Jun Lin, Hang Li, Hua-Bin Li, Ding-Tao Wu, Fang Geng, Wei Ma, Yu Wang, Bao-He Miao, Ren-You Gan. (2021). Recent Advances in Bioactive Compounds, Health Functions, and Safety Concerns of Onion (Allium cepa L.). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8339303/
- Cebula – rodzaje i zastosowania. (2021, December 13). Akademia Smaku. https://akademiasmaku.pl/artykul/cebula-rodzaje-i-zastosowania,275
- Mba, A. L. B. (2021, July 19). Do onions have any downsides or side effects? Healthline. https://www.healthline.com/nutrition/disadvantages-of-onion#The-bottom-line
- Sharma, B. (2023, March 18). 14 side effects of eating too many onions. Good Health All. https://goodhealthall.com/side-effect-of-eating-too-many-onions/
- Green, S. F. (2021, November 2). This is the healthiest type of onion (No, they’re not all the same). Women’s Health. https://www.womenshealthmag.com/food/a19948137/red-onions-vs-white-onions/
- Delany, A., & Jampel, S. (2021, May 17). All the Types of Onions, and What They’re Best For. Bon Appétit. https://www.bonappetit.com/story/types-of-onions-what-theyre-best-for
- Dr. Adem Günes & Dr. Abdulla El-Hossami. (2023). Red Onions Help in Fighting Cancer. https://veritalife.com/blog/diet-nutrition/red-onions-help-in-fighting-cancer-the-study-uncovers/
- FoodData Central. (n.d.). https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/790577/nutrients
- FoodData Central. (n.d.). https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1104962/nutrients
