Guanabana (Graviola). Właściwości prozdrowotne i wartości odżywcze
Moda na zdrowe odżywianie nie przemija. Coraz więcej osób poszukuje ciekawych i innowacyjnych produktów, które może wprowadzić do swojej codziennej diety. Guanabana — owoc niewielkiego drzewa z Ameryki Środkowej, dzięki swoim wyjątkowym właściwościom budzi zainteresowanie naukowców. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy owoc może wspierać leczenie raka, cukrzycy lub nadciśnienia — to artykuł dla Ciebie.
Niejasne nazewnictwo
Owoc guanabana figuruje w sieci pod kilkoma różnymi nazwami. Możemy spotkać się zarówno z tą botaniczną (Annona muricata), jak i z kilkoma zwyczajowymi. Roślina ta, uprawiana jest w różnych regionach i w różnych częściach świata dominują inne terminy. Na brazylijskim targu powinniśmy szukać owocu guyabano. W krajach hiszpańskojęzycznych natomiast najczęściej spotykaną nazwą jest właśnie guanabana. Inne określenia tego owocu to graviola, soursop czy wreszcie po polsku — flaszowiec miękkociernisty.
Skąd pochodzi guanabana?
Sama roślina pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Środkowej. Znaleźć także w Ameryce Południowej, czy nawet Azji i Afryce.
Wygląd i smak
Tworzy niewielkie, wiecznie zielone drzewka. Owoce są sporych rozmiarów, dorastają do 35 cm długości. Kolczasta skórka upodabnia guanabanę do dżakfruta lub duriana. Miąższ tej rośliny przypomina jasny kremowy budyń. Na jego tle wyraźnie odznaczają się duże, błyszczące, czarne pestki.
Smak samego owocu porównywany jest do truskawki zmieszanej z ananasem. Jadalny jest tylko miąższ — skórka może być nie tylko trudna do spożycia, ale nawet toksyczna.
Wartości odżywcze
Przyjrzyjmy się zatem wartości odżywczej guanabany. [1] Tak jak w przypadku wielu owoców, większość jej masy (ponad 80%) stanowi woda. Oprócz tego znajdziemy w niej niewielką ilość białka i tłuszczów. To, co cenne, to spora porcja witamin (przede wszystkim C i witamin z grupy B). Dostarczy nam również niezbędnych mikroelementów, takich jak żelazo, wapń, magnez czy potas.
Właściwości zdrowotne
Tym, co najbardziej fascynuje naukowców, są jednak niezwykłe właściwości zdrowotne guanabany.
Badacze od dawna obserwowali użycie owoców guanabany w medycynie ludowej mieszkańców Ameryki Środkowej czy Afryki. [2] Najczęściej przypisywano jej działanie obniżające ciśnienie, a także pozytywny wpływ na przebieg cukrzycy typu 2. Jako że cukrzyca zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia, te jednostki chorobowe są ze sobą silnie powiązane. W obliczu takich doniesień naukowcy postanowili przetestować właściwości owocu w warunkach laboratoryjnych.
Słodkie lekarstwo na cukrzycę?
Częstotliwość występowania cukrzycy typu 2 stale rośnie. Skłania nas do poszukiwań nowych preparatów pomocnych w jej leczeniu i profilaktyce. Aby sprawdzić potencjał leczniczy guanabany, naukowcy uzyskali ekstrakty z nasion, skórek, oraz miąższu owocni. [2] Następnie w warunkach in vitro badali ich wpływ na kluczowe enzymy biorące udział w gospodarce cukrowej organizmu. Enzymami tymi są alfa-amylaza i alfa-glukozydaza. Oba wpływają na poziom cukru we krwi. Ich działanie polega na rozkładaniu dużych cząsteczek węglowodanowych. Należą do nich na przykład skrobia, czy inne wielocukry, które trawione są do monosacharydu — glukozy. Efektem tego jest podwyższenie jej stężenia w surowicy.
W badaniu wykazano, że szczególnie ekstrakt z owocni, wykazuje działanie hamujące aktywność amylazy i glukozydazy. Daje to nadzieję na wykorzystanie guanabany w terapii cukrzycy typu 2. Musimy jednak pamiętać, że badania in vitro, nie dają pełnego obrazu działania danej substancji. Aby ostatecznie potwierdzić pozytywne działanie guanabany w terapii tej jednostki chorobowej, potrzebne są badania kliniczne z udziałem ludzi.
Działanie obniżające ciśnienie
W tym samym badaniu wykazano również obiecujący wpływ ekstraktu z guanabany na enzym kluczowy dla rozwoju nadciśnienia tętniczego. Mechanizmem towarzyszącym w tej przypadłości, jest działanie angiotensyny II. Powoduje ona obkurczenie drobnych naczyń krwionośnych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia w ich wnętrzu. Aby zaszedł ten proces, angiotensyna I musi zostać przekształcona we właśnie angiotensynę II. Za to odpowiada enzym ACE (Angiotensin-I Converting Enzyme). Ekstrakt z każdej części owocu wykazuje działanie hamujące na aktywność ACE.
Działanie hipotensyjne guanabany potwierdza również badanie z 2017 roku. [3] Wszystkie osoby biorące w nim udział, wykazywały podwyższone wartości ciśnienia tętniczego. Uczestników podzielono na dwie części. Grupa badana, przez 3 miesiące otrzymywała stumililitrową porcję soku z guanabany, dwa razy w ciągu doby. Po upływie 12 tygodni grupa ta wykazywała znacząco niższe wartości ciśnienia tętniczego niż grupa kontrolna, której członkowie nie pili soku z guanabany.
Możliwy potencjał przeciwnowotworowy guanabany
Naukowcy pod lupę wzięli także możliwości przeciwnowotworowe owocu. Sprawdzili oni wpływ ekstraktu z liści guanabany, na komórki raka piersi. [4] Zarówno w badaniu in vitro, jak i z wykorzystaniem myszy, udowodnili cytotoksyczne, a więc zabójcze dla komórek rakowych, działanie owocu. Oprócz tego zaobserwowali wzrost stężenia białych krwinek, będących jednym z narzędzi układu immunologicznego.
Co ciekawe, inne badanie dowiodło również, że wyciąg z liści guanabany powoduje apoptozę komórek nowotworu piersi. [5]
Gdzie kupić guanabanę?
Świeży owoc guanabany jest praktycznie nie do zdobycia w Polsce, czy nawet Europie. Aby skorzystać z właściwości leczniczych tego owocu, musimy zdecydować się na inną postać. Na rynku znajdziemy zarówno sok i pulpę z miąższu, jak i suplementy w tabletkach czy proszku. Jeśli zdecydujemy się na formę płynną, musimy pamiętać o dokładnym wstrząśnięciu przed spożyciem.
Działania niepożądane
Tak jak każdy inny suplement diety, tak i preparaty zawierające guanabanę, muszą być stosowane odpowiedzialnie. Nie należy przekraczać dawek określonych na opakowaniu. Kobiety będące w ciąży lub karmiące, przed rozpoczęciem przyjmowania guanabany powinny skonsultować się z lekarzem. Guanabana w nadmiernych ilościach może mieć działanie neurotoksyczne.
Podsumowanie
Badania nad właściwościami prozdrowotnymi guanabany ciągle trwają. Jednak już teraz możemy stwierdzić, że ma szansę okazać się skutecznym elementem wspierającym terapię wielu chorób.
Bibliografia:
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/167761/nutrients
- Adefegha, S. A., Oyeleye, S. I., & Oboh, G. (2015). Distribution of phenolic contents, antidiabetic potentials, antihypertensive properties, and antioxidative effects of soursop (Annona muricata L.) fruit parts in vitro. Biochemistry research international, 2015.
- Alatas, H., Sja’bani, M., Mustofa, M., Mukti, A. G., Bawazier, L. A., Irijanto, F., … & Tomino, Y. (2020). The effects of soursop supplementation on blood pressure, serum uric acid, and kidney function in a prehypertensive population in accordance with the 2017 ACC/AHA guideline. Journal of human hypertension, 34(3), 223-232.
- Syed Najmuddin, S. U. F., Romli, M. F., Hamid, M., Alitheen, N. B., & Nik Abd Rahman, N. M. A. (2016). Anti-cancer effect of Annona Muricata Linn Leaves Crude Extract (AMCE) on breast cancer cell line. BMC Complementary and Alternative Medicine, 16(1).
- Naik, A. V., & Sellappan, K. (2020b). In vitro evaluation of Annona muricata L. (Soursop) leaf methanol extracts on inhibition of tumorigenicity and metastasis of breast cancer cells. Biomarkers, 25(8), 701–710.
