Liście curry. Przyprawa o właściwościach leczniczych

Rośliny od tysięcy lat wykorzystywane są w leczeniu wielu schorzeń. Do grupy tej należą także liście curry, które cenione są za swój charakterystyczny aromat. Oprócz wyjątkowego zapachu zawierają również liczne substancje biologicznie czynne, którym zawdzięczają właściwości lecznicze. Liście curry od lat służą nie tylko do wzmacniania smaku żywności. Stosowane są także jako lek na czerwonkę, ból nerek czy poranne mdłości. Z uwagi na wiele zastosowań liści curry, zarówno w kuchni, jak i medycynie ludowej, warto bliżej przyjrzeć się tej indyjskiej przyprawie.

Liście curry a przyprawa curry

Powszechnie używanym określeniem rośliny Murraya koenigii jest liść curry. „Curry” pochodzi od tamilskiego słowa Kari, które oznacza „ostry sos”. Choć nazwa ta może kojarzyć się z popularną przyprawą „curry”, to nie należy mylić tych pojęć. Curry w proszku jest mieszanką przypraw, która powstaje przez zmielenie wybranych suszonych przypraw i ziół. Jest to gotowa mieszanka, która zawiera przyprawy, takie jak kolendra, kurkuma, kminek itp. Curry w proszku z reguły nie zawiera liści curry.

Czym są liście curry?

Murraya koenigii pochodzi z Indii, a dokładnie ze wschodniej i południowej ich części. Roślina uprawiania jest także w Australii, na wyspach Pacyfiku oraz w niektórych częściach Stanów Zjednoczonych [1]. Wraz z imigrantami dotarła także do Malezji i RPA [1].

Murraya koenigii należy do rodziny rutowatych. Jest to liściasty krzew, który może osiągnąć nawet 6 metrów wysokości. Charakteryzuje się krótkim pniem i gładką korą. Jego liście mają 15-30 cm długości. Każdy z nich składa się z 12-25 drobniejszych listków o nieregularnym ząbkowaniu. Cechą charakterystyczną są także białe kwiaty w kształcie lejka. Owoce występują w zwartych małych gronach [1]. Nasiona rośliny są kruche, dlatego należy obchodzić się z nimi ostrożnie [2].

Okres owocowania trwa od końca czerwca do końca sierpnia. Lipiec uważany jest za szczyt owocowania. W Indiach zbieranie liści odbywa się po około 15 miesiącach od zasadzenia rośliny. Czynność ta powtarzana jest średnio co 2-3 miesiące [2]. Liście mają lekko cierpki, gorzki i słabo kwaśny smak. Zachowują swój smak i właściwości nawet po wysuszeniu. Roślina jest wysoko ceniona ze względu na liście, które są używane do aromatyzowania i przyprawiania potraw.

Tradycyjne wykorzystanie

Historia stosowania rośliny sięga nawet I wieku naszej ery. Już wtedy miały pojawić się pierwsze wzmianki o tym, że ma właściwości lecznicze [2]. Roślina jest stosowana także w wielu indyjskich recepturach ajurwedyjskich [3]. Różne części rośliny, ze względu na zawartość innych składników aktywnych, wykorzystywane były w innym celu.

Kora i korzenie były tradycyjnie używane do leczenia ukąszeń jadowitych zwierząt. Liście były spożywane na surowo jako lek na czerwonkę i biegunkę. Spożywany napar z prażonych liści miał z kolei pomóc w leczeniu wymiotów. Powszechnie stosowano także liście curry w leczeniu bólu żołądka i niestrawności [4].

Głównym składnikiem odpowiedzialnym za aromat i smak jest pinen, sabinen, kariofilen, kadinol i kadinen. Dzięki obecności związków, które nadają roślinie charakterystyczny zapach, często wykorzystywana jest przy produkcji mydeł, balsamów, olejków czy też perfum [3]. 

Kompozycja składników wchodzących w skład rośliny

Liście curry są bogatym źródłem związków bioaktywnych, które mogą wywierać pozytywny wpływ na organizm. Wiele badań wykazało, że roślina zawiera substancje aktywne takie jak alkaloidy, związki fenolowe, flawonoidy. Przeprowadzone badania wykazały także obecność steroli i triterpenów.

W liściach curry w największej ilości występują flawonoidy (7,43 mg/100g). Ich obecność może być korzystna ze zdrowotnego punktu widzenia. Flawonoidy posiadają bowiem zdolność zmiatania wolnych rodników. Jest to istotne, ponieważ wolne rodniki biorą udział w patogenezie wielu chorób. Wśród nich można wspomnieć choroby krążenia i choroby neurologiczne. Oprócz tego flawonoidy mają właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Właściwości przeciwdrobnoustrojowe liście curry zawdzięczają obecności alkaloidów [5].

Kolejnymi cennymi składnikami liści curry są saponiny. Ich zawartość wynosi średnio 2,5 mg w 100 g rośliny. Wśród wielu właściwości saponin, warto wspomnieć o ich działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Ponadto rośliny będące źródłem saponin poprawiają odporność organizmu. 100 g liści curry zawiera także 4,25 mg fenolu. Odgrywa on istotną rolę w prewencji chorób nowotworowych [5].

W świeżych liściach curry wykryto aż 34 związki. Wśród nich można wymienić:

• alfapinen (51,7%),
• sabinen (10,5%),
• beta-pinen (9,8%),
• betakariofilen (5,5%),
• limonen (5,4%) [1].

Wartość odżywcza

Liście curry są dobrym źródłem węglowodanów. Zawierają natomiast niewielkie ilości tłuszczu. Z tego powodu mogą je stosować nawet osoby zmagające się z zaburzeniami gospodarki lipidowej [5].

Witaminy występują w liściach curry w śladowych ilościach. Na tle pozostałych witamin wyróżnia się niacyna (B₃). Jej zawartość jest stosunkowo wysoka (2,73 mg/100 g). Niacyna jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i hormonalnego. Bierze także udział w regulacji poziomu cholesterolu we krwi. Oprócz niacyny w liściach curry wykryto także obecność innych witamin z grupy B. Wśród nich zaś tiaminę (B1) i ryboflawinę (B2). 

Liście curry zawierają nie tylko witaminy, ale także cenne składniki mineralne. W największych ilościach występuje tam magnez (49,06 mg/100 g). Na kolejnej pozycji umiejscowił się natomiast wapń.

Jak wspomnieliśmy, liść curry może być dobrym źródłem magnezu. Magnez jest aktywatorem wielu układów enzymatycznych i utrzymuje potencjał elektryczny w nerwach.

Wapń z kolei jest niezbędny dla zdrowych i mocnych kości.

Analizując skład liści curry, stwierdzono, że zawartość sodu jest stosunkowo wysoka (16,50 mg/100g).  W mniejszych ilościach w liściach curry występuje również cynk i potas [5].

Świeże liście curry charakteryzują się wilgotnością na poziomie 23,42%. Oznacza to, że ich okres przydatności do spożycia jest krótki. Aby przedłużyć trwałość, liście można konserwować poprzez suszenie. Zabieg ten jednak może wpłynąć na zawartość poszczególnych składników odżywczych [5]. Przeprowadzono zatem badania, które miały na celu porównanie zawartości składników w świeżych i suszonych liściach curry.

Okazuje się, że suszone liście curry zawierają istotnie większą ilość żelaza i wapnia niż świeże liście. Zawartość β-karotenu w świeżych liściach curry wynosiła 7427 µg/100 g. To również znacznie więcej niż w suszonych liściach (5206,33 µg/100 g). Suszone liście zawierają jednak mniej witaminy C niż ich świeże odpowiedniki [6]. Suszone i świeże liście curry wykazują także odmienny skład aminokwasowy. Badacze, oceniając zawartość metioniny i lizyny w curry doszli do wniosku, że zawartość metioniny i lizyna w odwodnionych liściach była wyższa niż w świeżych liściach. [6]. Zawartość poszczególnych składników znajduje się w tabeli poniżej.

Tabela 1. Zawartość składników odżywczych w 100 g liści curry [2,6]

*w 100 g białka

Niektóre właściwości liści curry i ich zastosowanie

Regulacja zaburzeń węglowodanowych i lipidowych

Liście curry zawierają alkaloidy, takie jak mahanimbina, murrayanina i konigina. Substancje te mogą łagodzić objawy cukrzycy i korzystnie wpływać na funkcjonowanie trzustki. Wykazują także pozytywny wpływ na gospodarkę lipidową.

Dineshkumar i in. [7] przeprowadzili badanie, którego celem była ocena wpływu mahanimbiny na stężenie glukozy we krwi i lipidów surowicy u szczurów z indukowaną cukrzycą. 30-dniowa podaż mahanimbiny obniżyła poziom glukozy, triglicerydów, lipoprotein o niskiej gęstości i  bardzo niskiej gęstości. Przeprowadzone badanie wykazało zatem, że mahanimbina ma działanie antyhiperglikemiczne i antylipidemiczne.

Właściwości przeciwwrzodowe

Sharma i in. [8] oceniali aktywność przeciwwrzodową wodnego ekstraktu liści M. koenigii. Uszkodzenia żołądków szczurów zostały indukowane etanolem, aspiryną i podwiązaniem odźwierników. Następnie zwierzętom podawano 200 mg/kg i 400 mg/kg ekstraktu wodnego. Podaż M. koenigii znacząco wpłynęła na zmniejszenie zmian chorobowych. Doszło także do zmniejszenia całkowitego obszaru dotkniętego chorobą w porównaniu z grupą kontrolną. Odkrycia te wskazują, że wodny ekstrakt z liści Murraya koenigii wykazuje działanie przeciwwrzodowe.

Właściwości poprawiające pamięć

Choroba Alzheimera może być jedną z przyczyn demencji u osób starszych. Jej leczenie skupia się przede wszystkim na zmniejszaniu objawów choroby. Jedną z metod zwiększania przekaźnictwa w układzie nerwowym jest zastosowanie inhibitorów acetylocholinoesterazy. Inhibitory mają zdolność hamowania przez pewien czas rozwoju zmian degeneracyjnych [9].

Podjęto próbę zbadania wpływu ekstraktu etanolowego z liści M. koenigii na pamięć. Podawanie ekstraktu przez 15 dni spowodowało poprawę pamięci u myszy. Sugeruje się zatem, że liście curry mogą działać jak inhibitory acetylocholinoesterazy. Ekstakt hamował bowiem acetylocholinesterazę mózgową i tym samym podwyższał stężenie acetylocholiny w mózgu. Wpłynęło to na poprawę pamięci u myszy. Konieczne jest przeprowadzanie długoterminowych badań, które określą potencjał terapeutyczny liści curry w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera [9].

Właściwości przeciwutleniające

Z liści M. koenigii wyizolowano alkaloidy karbazolowe. Następnie dokonano ich analizy na podstawie wskaźników stabilności oleju i zdolności do wymiatania wolnych rodników. Dwa alkaloidy (mahanimbina i koenigina) wykazały działanie przeciwutleniające. Koenigina wykazała również wysoką zdolność do wymiatania wolnych rodników. Sugeruje się, że istotną rolę odgrywa arylowy podstawnik w pierścieniu karbazolowym [10].

Właściwości przeciwzapalne

Stan zapalny stanowi naturalną obronę organizmu. Pojawia się w sytuacji, w której na organizm zaczyna działać jakiś czynnik uszkadzający. Proces zapalny powinien doprowadzić do usunięcia czynnika uszkadzającego i pozwolić na powrót do stanu fizjologicznego. Jednak długotrwale trwający stan zapalny może być niebezpieczny dla zdrowia, a nawet i życia. Wykazano, że ekstrakt z liści curry ma zdolność do zmniejszania obrzęku łap wywołanego karageniną u szczurów. Ponadto ustalono, że metanolowy ekstrakt z liści ma wyższą aktywność przeciwzapalną w porównaniu z ekstraktem wodnym [4].

Właściwości przeciwnowotworowe

Istnieją badania wskazujące na właściwości przeciwnowotworowe liści curry. Z tego powodu projektowane jest coraz więcej badań, które miałyby potwierdzić słuszność tego stwierdzenia. W jednym z nich wykazano, że ekstrakty z liści mają aktywność cytotoksyczną w stosunku do komórek nowotworowych. W innym badaniu podaż ekstraktu z M. koenigii spowodowało zmniejszenie liczby nowotworów okrężnicy. Dowiedziono także zdolność liści curry do zmniejszania proliferacji komórek raka piersi. Ponadto girinimbina, czyli jeden z kolejnych alkaloidów karbazolowych, wykazała działanie hamujące wzrost komórek raka wątrobowokomórkowego i raka płuca in vitro. Cennym związkiem jest także mehanina, która podobnie jak wcześniej wymienione substancje, wykazuje aktywność przeciwnowotworową [11].

Wykorzystanie w kuchni

Liście curry mogą być wykorzystywane w kuchni w różnej formie. W zależności od potrzeb można użyć świeżych liści bądź też skorzystać ze sproszkowanej wersji. Liście curry nadają charakterystycznego aromatu potrawom, do których są dodawane. Liście komponują się przede wszystkim z potrawami południowej Azji. Jednak świetnie sprawdzą się także jako dodatek do sosów. Dodadzą także charakterystycznego smaku zupom przygotowywanym np. z roślin strączkowych.

Jedną z możliwości wykorzystania liści curry jest przygotowanie tadka indyjskiego. W tym celu zmielone przyprawy podsmaża się krótko na maśle klarowanym lub oleju, który jest odporny na wysokie temperatury. Podczas smażenia wydzielają się olejki eteryczne, które zwiększają intensywność smaku i aromatu. Oprócz liści curry w skład tadka wchodzą np. cynamon, kumin, kolendra i kardamon. Tadka dodaje się do potraw na początku gotowaniu lub na sam koniec procesu. Można stosować je do większości dań z warzyw, ryżu i mięsa [12,13,14].

Liście curry w pytaniach i odpowiedziach

Podsumowanie

Przeprowadzone badania pokazują, że liście curry zawierają pokaźną liczbę związków aktywnych, których właściwości lecznicze również zostały potwierdzone badaniami. Z uwagi na łatwość stosowania, liście curry mogą być cennym narzędziem, wspomagającym leczenie wielu jednostek chorobowych. Liście curry wykorzystywane są w naszych domach znacznie rzadziej niż pieprz czy tymianek. Jednak ze względu na swoje cenne właściwości, które mogą korzystnie wpływać na nasze zdrowie, warto pomyśleć o tym, by wprowadzić je na stałe do swojego jadłospisu.

Bibliografia:

1. Gahlawat, D. K., Jakhar, S., & Dahiya, P. (2014). Murraya koenigii (L.) Spreng: An ethnobotanical, phytochemical and pharmacological review. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 3(3), 109-119.
2. Jain, M., Gilhotra, R., Singh, R. P., & Mittal, J. (2017). Curry leaf (Murraya koenigii): A spice with medicinal property. MOJ Biol Med, 2(3), 00050.
3. Singh, S., More, P. K., & Mohan, S. M. (2014). Curry leaves (Murraya koenigii Linn. Sprengal)-a mircale plant. Indian Journal of Scientific Research, 4(1), 46-52.
4. Nishan, M., & Subramanian, P. (2015). Murraya koenigii (curry leave)-A review on its potential.  J. Pharm Tech Res, 7(4), 566-572.
5. Igara, C. E., Omoboyowa, D. A., Ahuchaogu, A. A., Orji, N. U., & Ndukwe, M. K. (2016). Phytochemical and nutritional profile of Murraya koenigii (Linn) Spreng leaf. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 5(5), 7.
6. Lal, M., & Kaur, N. (2019). Effect of processing on nutritional and antinutritional composition of curry leaves (Murraya koenigii). International Journal of Home Science, 5(3), 186-190.
7. Mitra, A., & Mahadevappa, M. (2010). Antidiabetic and hypolipidemic effects of mahanimbine (carbazole alkaloid) from Murraya koenigii (rutaceae) leaves. International journal of phytomedicine, 2, 22-30.
8. Sharma, P., Vidyasagar, G., Bhandari, A., Singh, S., Ghule, S., Agrawal, A., … & Panwar, M. S. (2011). antiulcer activity of leaves extract of Murraya Koenigii in experimentally induced ulcer in rats. Pharmacologyonline, 2, 818-824.
9. Tembhurne, S. V., & Sakarkar, D. M. (2010). Beneficial effects of Ethanolic Extract of murraya koenigii Linn. Leaves in cognitive deficit aged mice involving possible anticholinesterase and cholesterol lowering mechanism. International Journal of PharmTech Research, 2(1), 181-188.
10. Handral, H. K., Pandith, A., & Shruthi, S. D. (2012). A review on Murraya koenigii: multipotential medicinal plant. Asian Journal of pharmaceutical and clinical research, 5(4), 5-14.
11. Balakrishnan, R., Vijayraja, D., Jo, S. H., Ganesan, P., Su-Kim, I., & Choi, D. K. (2020). Medicinal profile, phytochemistry, and pharmacological activities of Murraya koenigii and its primary bioactive compounds. Antioxidants, 9(2), 101.
12. https://www.czteryfajery.pl/2019/10/co-to-jest-tadka-indyjska.html
13. https://www.masterclass.com/articles/what-are-curry-leaves-how-to-use-curry-leaves-in-cooking#4-ways-to-use-curry-leaves-in-cooking
14. https://www.medicoverhospitals.in/curry-leaves-benefits-and-uses
15. Mankar, S. D., Bhosale, M. S., Shelke, M., & Sonawane, P. (2021). A review on Murraya koenigii: For hair growth promoter. Research Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 13(1), 39-43.