PMS. Jak skutecznie pokonać objawy napięcia przedmiesiączkowego

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) charakteryzuje się występowaniem symptomów na tle zarówno fizycznym, jak i psychicznym. Bardzo często objawy te zaburzają codzienne funkcjonowanie, a niekiedy stają się na tyle dokuczliwe, że przetrwanie tych kilku dni jest z pewnością trudne. Objawy PMS dotyczą niemal 90% kobiet, które miesiączkują. Zazwyczaj przebieg jest łagodny, jednak ocenia się, że około 8% kobiet doświadcza ciężkich objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Symptomy te ustępują krótko po menstruacji [1,2].

Typowe objawy PMS

Do objawów fizycznych PMS należą:

• Zmęczenie.
• Wzdęcie brzucha.
• Ból podbrzusza.
• Ból głowy, mięśni i stawów.
• Bolesność i obrzęk piersi.
• Obrzęki kończyn.
• Wzrost masy ciała.
• Problemy ze spaniem.

Objawy na tle psychicznym PMS to:

• Niepokój.
• Drażliwość.
• Wahania nastroju.
• Wycofanie społeczne.
• Depresja [2,3].

Skąd się biorą dolegliwości związane z okresem przedmiesiączkowym?

Badania sugerują, że za występowanie zespołu napięcia przedmiesiączkowego są odpowiedzialne zmiany hormonalne. Dokładniej winne są wahania stężenia progesteronu i estrogenu w czasie cyklu menstruacyjnego. Same zmiany w stężeniach hormonów płciowych nie mogą w pełni wyjaśniać objawów PMS.

Co mówią na ten temat badania?

Badania sugerują, że u kobiet, u których zdiagnozowano PMS, nie występowało wyższe stężenie estrogenu lub progesteronu w porównaniu do reszty populacji. Z tego powodu brakuje wystarczających wyjaśnień, dlaczego niektóre kobiety mogą być bardziej podatne na wahania tych hormonów płciowych [1].

🔎 Co jednak ciekawe, niska aktywność fizyczna, niezdrowa dieta i palenie papierosów zwiększały w badaniach ryzyko wystąpienia bolesnych miesiączek oraz objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego [6]. Poprawa nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej mogą pomóc w łagodzeniu tych dolegliwości.

Jak radzić sobie z objawami PMS

Metody farmakologiczne

Lekami używanymi podczas bóli miesiączkowych są niesteroidowe leki przeciwzapalne, na przykład Ibuprofen. Pomagają one zmniejszyć zapalenie oraz odczuwany ból w podbrzuszu.

Doustne środki antykoncepcyjne są przydatne w przypadku, jeśli to wahania hormonów płciowych są przyczyną objawów PMS. Zadaniem tych leków jest zapobieganie zmianom stężenia progesteronu i estrogenów.

Antydepresanty natomiast są to selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. W przypadku ciężkich objawów, odbijających się na stabilności psychicznej, lekarz może zlecić przyjmowanie tych leków. Oczywiście należy to robić wyłącznie pod stałym nadzorem specjalisty [1- 3].

Metody alternatywne

Dodatkowo stosowanych jest wiele niefarmokologicznych metod wspierających samopoczucie kobiet w trakcie PMS.

Preparaty ziołowe. Istnieją dowody naukowe, które sugerują skuteczność ziół w redukowaniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Do tych preparatów należą: vitex agnus castus (niepokalanek pospolity) oraz ginkgo biloba (miłorząb dwuklapowy). Istnieje jednak potrzeba dalszych badań w tej sprawie, ponieważ dotychczas opublikowane nie należą do prac wysokiej jakości.

Akupunktura. Przeprowadzona meta analiza dostarczyła obiecujących dowodów na temat odczuwania symptomów PMS u kobiet. Co ważne, nie zauważono żadnych negatywnych skutków tej interwencji. Są to jednak spostrzeżenia, które wymagają dalszych badań.

Terapia poznawczo-behawioralna. Wykazano, że ten sposób okazał się skuteczny w redukcji objawów oraz poprawie funkcjonowania w czasie zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Wpływał na ograniczenie symptomów zarówno pochodzących ze strony fizycznej, jak i psychicznej. Terapia ta skupiała się głównie na ćwiczeniach opartych na skupieniu, relacjach interpersonalnych, metodach relaksu oraz akceptacji i zrozumieniu siebie i swoich emocji. Terapia ta daje możliwość wzmacniania zdolności do identyfikowania rozwiązań problemów. Pomaga również lepiej kontrolować swoje życie. Istnieje jednak potrzeba dalszych badań tego zagadnienia [3- 5].

Dieta i styl życia przy PMS

Jednym z częstszych objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego jest uczucie zmęczenia. Poniżej kilka wskazówek, jak zadbać, aby poziom energii w ciągu dnia nie ulegał wahaniom:

Sen

Zadbanie o dobry sen. Regularne kładzenie się i wstawanie o tej samej porze. Należy również pamiętać o odpowiedniej temperaturze powietrza w sypialni. Ze względu na lekkie podwyższenie temperatury ciała w okresie przedmiesiączkowym, dobrym pomysłem może okazać się obniżenie temperatury pomieszczenia o ok. 0,5- 1 ⁰C.

Dieta

Regularne posiłki. Spożywanie pokarmu co 3-4 godziny pomoże uniknąć wahań stężenia glukozy we krwi. W przypadku dużych, ale rzadkich posiłków glikemia silnie wzrasta, skutkując uczuciem senności. Natomiast w czasie głodu, stężenie glukozy jest niskie, co powoduje brak energii i zmęczenie.

Badacze wskazują, że korzyści może przynieść stosowanie diety roślinnej. Wskazuje się, że korzyści może przynieść żelazo oraz potas.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenia fizyczne wpływają na lepsze samopoczucie, kondycję ciała oraz sen [2].

Podsumowanie

Zespół napięcia przedmiesiączkowego objawia się wieloma symptomami. Istnieją jednak środki, mające na celu złagodzenie tych objawów. Niekiedy PMS staje się tak dokuczliwy, że jedyną formą walki pozostają leki. Co ważne, sięganie po alternatywne środki, czyli zioła, akupunkturę czy terapię poznawczo-behawioralną oraz domowe sposoby również przynoszą efekty.

Należy pamiętać o tym, że jeśli objawy te są bardzo silne, lub pojawiają się w okresie niezbliżonym do menstruacji, albo utrzymują się długo po jej zakończeniu, należy koniecznie wybrać się do lekarza i nie lekceważyć tego.

Bibliografia:

1. Verkaik, S., Kamperman, A. M., van Westrhenen, R., & Schulte, P. F. (2017). The treatment of premenstrual syndrome with preparations of Vitex agnus castus: a systematic review and meta-analysis. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 217(2), 150-166.
2. Sullivan D. What causes period fatigue and how to treat it. Dostęp 17.11.2020 z: https://www.medicalnewstoday.com/articles/period-fatigue#symptoms
3. Hofmeister, S., & Bodden, S. (2016). Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder. American family physician, 94(3), 236-240.
4. Kim, S. Y., Park, H. J., Lee, H., & Lee, H. (2011). Acupuncture for premenstrual syndrome: a systematic review and meta‐analysis of randomised controlled trials. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 118(8), 899-915.
5. Maddineshat, M., Keyvanloo, S., Lashkardoost, H., Arki, M., & Tabatabaeichehr, M. (2016). Effectiveness of Group Cognitive-Behavioral Therapy on Symptoms of Premenstrual Syndrome (PMS)‎. Iranian journal of psychiatry, 11(1), 30.
6. Franco-Antonio C, Santano-Mogena E, Cordovilla-Guardia S. Dysmenorrhea, Premenstrual Syndrome, and Lifestyle Habits in Young University Students in Spain: A Cross-Sectional Study. J Nurs Res. 2025 Feb 1;33(1):e374. doi: 10.1097/jnr.0000000000000657. PMID: 39874525.

• Data pierwotnej publikacji: 3.12.2020
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 3.0.2025