Lwia grzywa. Grzyb do zadań specjalnych

Czym jest Lwia Grzywa? Czy faktycznie ma cudowne właściwości uzdrawiające? Czy jej spożywanie jest w ogóle bezpieczne dla naszego zdrowia? Skąd wzięła się jej niespotykana nazwa?

Czym jest lwia grzywa?

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus) należy do rodziny soplówkowatych (Hericiacae). Ze względu na swój charakterystyczny wygląd, jest również nazywana ,,Lwią Grzywą”, ,,Małpią głową”,  ,,Brodatym jeżem” (,,erinacues” po łacinie oznacza ,,jeż”) , ,,Niedźwiedzią Głową” czy ,,Białą brodą”.  Przeważnie obrasta drzewa liściaste lub martwe drewno. Owocnik ma kształt przyrośniętej do drzewa kępki. Składa się on z miąższu owocnika i miękkich, zwisających kolców, przypominających lwią grzywę [3,11].

Występowanie Lwiej Grzywy w Polsce i na świecie

Mimo swego charakterystycznego wyglądu, w Polsce raczej ciężko jest spotkać soplówkę jeżowatą w lesie, ponieważ jest gatunkiem bardzo rzadkim i wymierającym. Znajduje się na  ,,czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych w Polsce”, co oznacza, że jest pod ochroną, a jej zerwanie wiąże się ze złamaniem prawa [10].

W krajach azjatyckich (np. w Japonii), lwia grzywa jest bardzo popularna i powszechnie wykorzystywana w kuchni.

Jak smakuje lwia grzywa?

Charakteryzuje się delikatnym smakiem przypominającym krewetki i łagodnym aromatem grzybowym. Często dodawana jest do makaronów czy sałatek. Ma właściwości poprawiające funkcje trawienne przewodu pokarmowego, dzięki temu dodanie jej do potraw ułatwia trawienie. Jednak ważniejszym zastosowaniem tego grzyba jest jego wykorzystanie w medycynie i farmacji [4].

Wartości odżywcze

Lwia grzywa posiada wiele składników, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie. Należą do nich:

• polisacharydy, które działają przeciwnowotworowo i immunomodelująco
• hericenony i erinacyny, które stymulują czynnik wzrostu nerwów (NGF), dzięki czemu przyczyniają się do poprawy funkcjonowania mózgu
• aminokwasy, lwia grzywa zawiera około 17-19 różnych aminokwasów, w tym 7 bardzo ważnych dla organizmu ludzkiego. Niektóre źródła sugerują, że dzięki temu sprawdza się idealnie jako zamiennik mięsa w diecie wegetariańskiej
• Składniki mineralne – żelazo, potas, selen, cynk, fosfor [4,15]

Właściwości prozdrowotne

Medycyna chińska

W medycynie chińskiej lwią grzywę stosuje się przede wszystkim przy raku żołądka, nieżycie i wrzodach żołądka, wrzodach dwunastnicy i raku przełyku.

Badania naukowe

Aktualne badania (głównie na zwierzętach) wykazały również pozytywny wpływ spożywania lwiej grzywy w chorobach takich jak: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane, cukrzyca, hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia, a także choroby nowotworowe. Zaobserwowano także polepszenie nastroju i koncentracji. Co więcej, grzyby poprawiają odporność organizmu, działają przeciwzapalnie, a także ułatwiają i skracają proces gojenia się ran.

Działanie przeciwnowotworowe i immunomodelujące

W badaniach wykazano pozytywny wpływ podawania preparatów na bazie lwiej grzywy w leczeniu raka przełyku, jelit, trzustki i raka żołądka. Pacjenci, którym podawano soplówkę jeżowatą w trakcie radio czy chemioterapii zgłaszali znacznie mniej skutków ubocznych związanych z leczeniem. Wyniki wskazywały na działanie przeciwnowotworowe polisacharydów grzyba, których działanie opierało się na aktywacji różnych komórek odpornościowych, ekspresji cytokin (IL-1ß i NF-ß) oraz aktywacji produkcji tlenku azotu (NO) [5].

Poprawa koncentracji i nastroju

Erinacyny i hericenony wyizolowane z owocnika soplówki jeżowatej stymulują syntezę czynnika wzrostu nerwów (NGF). W badaniu przeprowadzonych na kobietach w okresie menopauzy wykazano, że 4–tygodniowe podawanie erinacyny i hericenonu zwiększyło ich zdolność koncentracji. Ponadto znacznie obniżyło uczucie irytacji i niepokoju w grupie badanej [8].

Układ nerwowy

Lwia grzywa ma doskonałe właściwości neuroprotekcyjne. Spożywanie owocników soplówki jeżowatej wzbogaconej erinacyną może zmniejszyć ryzyko demencji i zaburzeń poznawczych we wczesnych stadiach. Substancje aktywne zawarte w tym grzybie mogą także odwrócić pogorszenie się funkcji poznawczych związanych ze starzeniem się.

Stwierdzono, że czynniki wzrostu komórek nerwowych (NGF) zawarte lwiej grzywie, zmniejszają tempo obumierania komórek nerwowych w częściach mózgu zaatakowanych przez chorobę Parkinsona i chorobę Alzheimera. Dzięki temu mogą być przydatne w leczeniu tych chorób [6,7,9]. Sugeruje się również pozytywny wpływ NGF w leczeniu depresji [1].

🔎 Dawka, która w badaniu wykazywała korzyści w zakresie poprawy funkcji poznawczych (czas reakcji, uważność i pamięć) oraz nastroju wynosiła 1 gram suplementu [16].

Układ pokarmowy

Spożywanie lwiej grzywy może korzystnie wpływać na regulację mikroflory jelitowej i sprawność układu odpornościowego. Badania wskazują, że grzyb ten może być przydatny w łagodzeniu nieswoistego zapalenia jelit, objawów refluksu żołądkowo–przełykowego, a także przy wrzodach żołądka i jelit [2,13,15].

Działanie hipoglikemiczne i hipolipemiczne

Grzybnia soplówki jeżowatej zawiera aktywne związki, które przyczyniają się do obniżenia poziomu glukozy, cholesterolu i triglicerydów we krwi [12,14].

Dostępność w Polsce i bezpieczeństwo

Soplówkę Jeżowatą można kupić przez strony internetowe jedynie w postaci suplementu. Sprzedawcy oferują kapsułki z suszoną lub liofilizowaną lwią grzywą, kapsułki z jej ekstraktem lub proszek ze zmielonych owocników. Cena waha się od 30 do 80 zł, w zależności od tego, którą z form wybierzemy. Mieloną soplówkę jeżowatą w formie proszku możemy kupić już za 13 zł (25 g). Za 100 kapsułek lwiej grzywy zapłacimy ok. 40 zł, a cena 100 kapsułek zawierających ekstrakt tego grzyba wynosi ok. 70-80 zł.

Soplówka jeżowata w formie proszku świetnie sprawdzi się jako dodatek do sałatki i innych potraw. Można ją również rozpuścić w wodzie i wypić. Należy jednak pamiętać, że suplementy w Polsce nie podlegają obowiązkowi kontroli, dlatego istnieje ryzyko zanieczyszczeń substancjami, niekoniecznie bezpiecznymi dla naszego zdrowia.

Podsumowanie

Ze względu na działanie neuroprotekcyjne, immunomodulujące oraz przeciwnowotworowe, włączenie lwiej grzywy do swojej codziennej diety wydaje się mieć działanie dietoprofilaktyczne. Udowodniono, że grzyb ten może być stosowany w prewencji chorób takich jak: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stany zapalne przewodu pokarmowego, refluks żołądkowo-przełykowy, wrzody żołądka i jelit, depresja, nowotwory, cukrzyca, hipertriglicerydemia i hipercholesterolemia.

Należy jednak pamiętać, że większość badań lwiej grzywy dotyczyła surowego grzyba (a nie suplementów, które są dostępne np. w Polsce) i najczęściej były one przeprowadzane na zwierzętach doświadczalnych. Aby móc śmiało potwierdzić określone działanie lwiej grzywy w konkretnych jednostkach chorobowych, należałoby przeprowadzić jeszcze wiele badań, przede wszystkim na ludziach.

Bibliografia:

1. Chong, P. S., Fung, M. L., Wong, K. H., & Lim, L. W. (2019). Therapeutic Potential of Hericium erinaceusfor Depressive Disorder. International journal of molecular sciences, 21(1), 163. https://doi.org/10.3390/ijms21010163
2. Diling, C., Xin, Y., Chaoqun, Z., Jian, Y., Xiaocui, T., Jun, C., Ou, S., & Yizhen, X. (2017). Extracts from Hericium erinaceusrelieve inflammatory bowel disease by regulating immunity and gut microbiota. Oncotarget, 8(49), 85838–85857. https://doi.org/10.18632/oncotarget.20689
3. Domian, G. (2015). Soplówka bukowa i soplówka jeżowata w Puszczy Bukowej koło Szczecina-wstępna ocena trwałości stanowisk. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 17(3 [44]).
4. Karmańska, A. (2012). Skład chemiczny i wartość odżywcza–Buna Shimeji (Hypiszygus tessalatus i sopkówki jeżowatej (Hericium erinaceus).  Chem. Toksykol, 45(4), 1271-1275.
5. Li, G., Yu, K., Li, F., Xu, K., Li, J., He, S., … & Tan, G. (2014). Anticancer potential of Hericium erinaceus extracts against human gastrointestinal cancers. Journal of ethnopharmacology, 153(2), 521-530.
6. Li, I. C., Lee, L. Y., Tzeng, T. T., Chen, W. P., Chen, Y. P., Shiao, Y. J., & Chen, C. C. (2018). Neurohealth Properties of Hericium erinaceusMycelia Enriched with Erinacines. Behavioural neurology, 2018, 5802634. https://doi.org/10.1155/2018/5802634
7. Mori, K., Obara, Y., Hirota, M., Azumi, Y., Kinugasa, S., Inatomi, S., & Nakahata, N. (2008). Nerve growth factor-inducing activity of Hericium erinaceus in 1321N1 human astrocytoma cells. Biological & pharmaceutical bulletin, 31(9), 1727–1732. https://doi.org/10.1248/bpb.31.1727
8. Nagano, M., Shimizu, K., Kondo, R., Hayashi, C., Sato, D., Kitagawa, K., & Ohnuki, K. (2010). Reduction of depression and anxiety by 4 weeks Hericium erinaceus intake. Biomedical research (Tokyo, Japan), 31(4), 231–237. https://doi.org/10.2220/biomedres.31.231
9. Saitsu, Y., Nishide, A., Kikushima, K., Shimizu, K., & Ohnuki, K. (2019). Improvement of cognitive functions by oral intake of Hericium erinaceus. Biomedical research (Tokyo, Japan), 40(4), 125–131. https://doi.org/10.2220/biomedres.40.125
10. Sikora, A. R. K. A. D. I. U. S. Z., & Neubauer, G. R. Z. E. G. O. R. Z. (2015). Nowe stanowiska i występowanie soplówki jeżowatej Hericium erinaceus w Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz, 71, 368-379
11. Thongbai, B., Rapior, S., Hyde, K.D. et al.Hericium erinaceus, an amazing medicinal mushroom. Mycol Progress 14, 91 (2015). https://doi.org/10.1007/s11557-015-1105-4
12. Wang, J. C., Hu, S. H., Wang, J. T., Chen, K. S., & Chia, Y. C. (2005). Hypoglycemic effect of extract of Hericium erinaceus. Journal of the Science of Food and Agriculture, 85(4), 641-646
13. Wang, Z., Luo, D., & Liang, Z. (2004). Structure of polysaccharides from the fruiting body of Hericium erinaceus Pers. Carbohydrate Polymers, 57(3), 241-247.
14. Yang, B. K., Park, J. B., & Song, C. H. (2003). Hypolipidemic effect of an exo-biopolymer produced from a submerged mycelial culture of Hericium erinaceus. Bioscience, biotechnology, and biochemistry, 67(6), 1292-1298.
15. Yang, Y., Zhao, C., Diao, M., Zhong, S., Sun, M., Sun, B., Ye, H., & Zhang, T. (2018). The Prebiotic Activity of Simulated Gastric and Intestinal Digesta of Polysaccharides from the Hericium erinaceus. Molecules (Basel, Switzerland), 23(12), 3158. https://doi.org/10.3390/molecules23123158
16. La Monica, M. B., Raub, B., Ziegenfuss, E. J., Hartshorn, S., Grdic, J., Gustat, A., … & Ziegenfuss, T. N. (2023). Acute Effects of Naturally Occurring Guayusa Tea and Nordic Lion’s Mane Extracts on Cognitive Performance. Nutrients, 15(24), 5018.

• Data pierwotnej publikacji: 20.12.2020
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 15.12.2023