Wysokie spożycie sodu sprzyja zachorowaniom na cukrzycę

Naukowcy sugerują, że wysokie spożycie sodu może zwiększyć ryzyko występowania cukrzycy typu 2 i cukrzycy typu LADA u dorosłych. Głównym źródłem sodu w diecie jest sól (chlorek sodu). Każde 2,5 g spożywanej soli odpowiada 1 g sodu.

Cukrzyca typu 2 i cukrzyca typu LADA

Zdaniem Centers for Disease Control and Prevention (CDC), cukrzyca jest powszechnym stanem, który dotyka ponad 29 milionów osób w Stanach Zjednoczonych. Cukrzyca typu 2 stanowi aż 95% wszystkich zdiagnozowanych przypadków. Ten typ cukrzycy jest najczęściej rozpoznawany u osób w średnim wieku i starszych. Kolejny stan metaboliczny zwany utajoną cukrzycą autoimmunologiczną u dorosłych (LADA) często błędnie diagnozuje się jako cukrzycę typu 2. Cukrzyca typu LADA pojawia się także w wieku dorosłym. Jest to cukrzyca z autoagresji o powolnym przebiegu. Niszczenie komórek ß wysp trzustkowym przebiega stopniowo. Rozpoznawana jest u osób szczupłych po 35 roku życia jako cukrzyca typu 2. Początkowo chorzy są leczeni lekami doustnymi, następnie musi być wprowadzona insulinoterapia. Cukrzyca typu LADA należy do cukrzycy typu 1 u dorosłych (przebiegającej pod maską cukrzycy typu 2).

Badanie [1] przeprowadzone przez dr Bahareh Rasouli z Institute of Environmental Medicine w Karolinska Institutet w Sztokholmie – we współpracy z badaczami z innych instytucji szwedzkich i fińskich – analizuje wpływ spożycia sodu na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i cukrzycy typu LADA. Naukowcy przedstawili swoje wnioski podczas dorocznego spotkania Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Cukrzycą  (EASD, ang. European Association for the Study of Diabetes), które odbyło się w Lizbonie.

Istniejące badania sugerowały już, że sód, który zwykle absorbujemy z codziennego spożycia soli, może znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Zespół wyjaśnia, że sód wpływa na insulinooporność, ale także dlatego, że nadmiar soli może prowadzić do nadciśnienia i nadwagi. Istnieją dane na temat związku między spożyciem sodu  a ryzykiem cukrzycy typu 2.Jednak dotychczas nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu spożycia sodu na ryzyko występowania cukrzycy typu LADA.

Badania na temat spożycia sodu

Dr Rasouli i inni naukowcy wykorzystali dane z badania epidemiologicznego czynników ryzyka dla cukrzycy typu 2 i cukrzycy typu LADA, będącym dużym badaniem kohortowym w Szwecji. Zespół przeanalizował dane 355 osób, u których rozpoznano cukrzycę typu LADA i 1136 osób z cukrzycą typu 2, porównując wyniki tej analizy z wynikami zdrowej grupy 1 379 osób (grupa kontrolna). Do zbierania informacji o sposobie codziennego odżywienia się uczestników wykorzystano kwestionariusz. Dane te umożliwiły zespołowi obliczanie całkowitego dziennego spożycia kalorii, składników odżywczych i sodu dla każdego uczestnika. Analizowano także wpływ genetyki na ryzyko cukrzycy, przy czym pacjenci dzielili się na dwie grupy: „wysokie ryzyko” lub „inne” według ich genotypu HLA. Uwzględniono inne czynniki ryzyka, takie jak: wiek, płeć, BMI, palenie tytoniu, aktywność fizyczna, historia zachorowań na cukrzycę w rodzinie czy spożywanie alkoholu.

Naukowcy odkryli, że każdy dodatkowy gram sodu (lub 2,5 g soli) dziennie wiązał się z 43% wzrostem ryzyka występowania cukrzycy typu 2. W przypadku cukrzycy typu LADA każdy dodatkowy spożyty gram sodu prowadził do 73% wzrostu ryzyka zachorowań. Uczestników podzielono na trzy grupy, w zależności od spożycia sodu. Były to: „niskie spożycie” (dla poniżej 2,4 g sodu dziennie lub do 6 gramów soli), „średnie spożycie” (2,4 do 3,15 g sodu lub do 7,9 gramów soli) oraz „wysokie spożycie” (więcej niż 3,15 g sodu dziennie lub więcej niż 7,9 grama soli). Zauważono, że badani, którzy znaleźli się w grupie wysokiego spożycia, mieli 58% większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 niż osoby z grupy o niskim zużyciu. Osoby z wysokim ryzykiem genetycznym cukrzycy, które miały również wysokie dzienne spożycie sodu, były prawie czterokrotnie bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę typu LADA niż osoby z niskim dziennym spożyciem sodu.

Autorzy potwierdzili związek między spożyciem sodu i cukrzycą typu 2 oraz to, że wysokie spożycie sodu może być czynnikiem ryzyka zachorowań na cukrzycę typu LADA, zwłaszcza u nosicieli genotypów HLA wysokiego ryzyka. Dalsze badanie interakcji między dietą a czynnikami genetycznymi w kontekście cukrzycy może ujawnić sposoby prewencji tego schorzenia. Ciekawe jest badanie ryzyka wystąpienia cukrzycy typu LADA i cukrzycy typu 2 w związku z interakcją między spożyciem soli w diecie a czynnikami genetycznymi. Warto byłoby również przeanalizować w kontrolowanych badaniach klinicznych czy zmniejszenie zawartości soli w diecie wpływa korzystnie na prewencję zachorowań na cukrzycę typu 2 i cukrzycę typu LADA.

🔎 Celem kolejnego badania [3] było zbadanie związku pomiędzy częstością dodawania soli do jedzenia, co jest pośrednim wskaźnikiem długoterminowego spożycia sodu, a ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2. W badaniu przeanalizowano dane 402 982 uczestników z UK Biobank, którzy na początku badania nie mieli cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, raka ani chorób sercowo-naczyniowych i podali informacje na temat dodawania soli do potraw. Wnioski z badania wskazują po raz pierwszy, że częstsze dodawanie soli do jedzenia, będące pośrednim wskaźnikiem długoterminowych preferencji smakowych i spożycia soli przez osobę, jest związane z wyższym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2.

Bibliografia:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/319434.php
2. https://www.sciencedaily.com/releases/2017/09/170914210621.htm
3. Wang, X., Ma, H., Kou, M., Tang, R., Xue, Q., Li, X., … & Qi, L. (2023, November). Dietary Sodium Intake and Risk of Incident Type 2 Diabetes. In Mayo Clinic Proceedings (Vol. 98, No. 11, pp. 1641-1652). Elsevier.

• Data pierwotnej publikacji: 3.10.2017
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 7.11.2023