Czy wiesz, że około 40% kobiet i mężczyzn uznaje „olśniewająco białe, zdrowe zęby” za najbardziej istotną cechę wpływającą na atrakcyjny wygląd twarzy. Nic więc dziwnego, że zabieg wybielania zębów jest coraz powszechniejszy. Czy taki zabieg jest bezpieczny? Czy samo wybielanie zębów wystarczy? Czy to, co spożywamy, może mieć wpływ na zabarwienie naszego uzębienia? Czym jest biała dieta? Zachęcamy do zapoznania się z treścią artykułu. [2]
Spis treści:
- Wybielanie zębów – o procesie
- Czym jest biała dieta?
- Czy biała dieta działa?
- Jak długo stosować białą dietę?
- Czy biała dieta jest zdrowa?
- Inne metody
- Przykładowe posiłki
- Podsumowanie
- Bibliografia
Trochę o samym procesie wybielania zębów
Estetyczny wygląd zębów stał się bardzo ważny dla pacjentów, ponieważ białe zęby kojarzą się ze zdrowiem i urodą. Ze względu na lepszy standard życia, stomatologia estetyczna staje się coraz bardziej dostępna i popularna.
Trochę historii
Białe i zdrowe zęby to atrybut urody, dobrobytu i awansu społecznego już od dwóch tysięcy lat. W celu wybielenia zębów stosowano mieszaniny różnych związków: roztwory kwasów octowego i szczawiowego, chlorki, nadtlenki, chlor, a nawet i prąd oraz lampę UV. Próbowano też niestety wybielać zęby za pomocą toksycznych substancji, takich jak: cyjanek potasu czy kwas siarkowy.
W latach 60. XX wieku w USA, pewien ortodonta zalecał swoim pacjentom noszenie nakładek na zęby wypełnionych antyseptykiem z 10% karbamidem (mocznikiem) na stan zapalny dziąseł. Okazało się, że taka terapia prowadziła do rozjaśnienia barwy zębów i jest, z pewnymi modyfikacjami, stosowana do dziś. [5, 8, 9]
Czym jest wybielanie współcześnie?
Wybielanie to zwiększanie wizualnej bieli zęba. Proces ten można przeprowadzać w domu lub w gabinecie stomatologicznym na profesjonalnym wybielaniu zębów. Do chemicznego procesu wybielania stosuje się substancje o właściwościach utleniających. Zastosowanie mają nadtlenek karbamidu lub nadtlenek wodoru w różnych stężeniach, zależnych od tego czy preparat stosowany jest samodzielnie przez pacjenta czy przez profesjonalistę w gabinecie.
Należy dodać, że właściwie preparatami wybielającymi można nazwać tylko te o działaniu chemicznym. Na rynku znajdują się również takie preparaty, które usuwają osad, ale nie wpływają na barwę szkliwa: pasty do zębów, gumy do żucia, płyny do płukania.
Czynnikami wpływającymi na zmianę zabarwienia uzębienia są m. in.: wiek, palenie, konsumpcja czerwonego wina, kawy czy czarnej herbaty.
Metody wybielania zębów
Wyróżniamy dwie metody wybielania zębów: chemiczne i mechaniczne (abrazyjne – o działaniu ściernym).
Chemiczne
- w gabinecie stomatologicznym: przy pomocy produktów opartych o nadtlenki karbamidu i wodoru w wysokich stężeniach, które mogą być wzmacniane za pomocą światła lub ciepła;
- do samodzielnego stosowania przez pacjentów: preparaty wybielające (zwalczają przebarwienia wewnętrzne zębów), paski, lakiery, nakładki
Mechaniczne (abrazyjne)
- w gabinecie stomatologicznym: scaling (usuwanie kamienia nazębnego za pomocą ultradźwięków), piaskowanie (usuwanie osadów silnym strumieniem drobin krzemionki), pasty polerskie
- do samodzielnego stosowania przez pacjentów: preparaty rozjaśniające-pasty do zębów, szczoteczki do zębów, płukanki do zębów (zapobiegają/usuwają przebarwienia powstałe w wyniku spożywania np. herbaty, kawy, wina).
Część z metod wybielania zębów, które mogą być wykonywane przez pacjenta w domu, jak np. za pomocą nakładek, muszą być prowadzone pod kontrolą stomatologa.
Należy dodać, że efekt wybielania nie jest trwały i zależy w dużym stopniu od cech osobniczych. Metoda, która sprawdzi się u jednego pacjenta, u innego może okazać się niesatysfakcjonująca [2, 4, 5].
Czy wybielanie jest bezpieczne?
Preparaty do wybielania zębów mogą niestety powodować niepożądane działania oraz skutki uboczne. Stosowany do wybielania nadtlenek wodoru, w wysokich stężeniach, wykazuje działanie mutagenne i kancerogenne.
Najczęstszym powikłaniem, występującym u większości pacjentów, jest przejściowa nadwrażliwość zębów (im wyższe stężenie preparatu tym większy stopień nadwrażliwości). Ponadto, zabieg wybielania zębów może prowadzić do pieczenia i oparzenia błony śluzowej jamy ustnej, uszkodzenia tkanek miękkich, zmian morfologicznych zęba, powstawania nadżerek i zmniejszenia mikrotwardości szkliwa, problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym (nakładki) czy większej adhezji bakterii do wypełnień stomatologicznych. Co więcej, niewłaściwe lub zbyt częste stosowanie produktów do wybielania zębów, może powodować rozwój infekcji wirusowych i grzybiczych.
Są jednak też pozytywne skutki wybielania zębów. Substancje stosowane podczas zabiegu, mogą powodować obniżenie liczebności i aktywności drobnoustrojów próchnicotwórczych.
Warto czy nie warto?
Jak z większością, można, ale z umiarem. Nie należy nadużywać zabiegu wybielania zębów, ponieważ niesie to ryzyko wystąpienia powikłań i niepożądanych skutków ubocznych. Dotyczy to w szczególności wybielania z zastosowaniem substancji wybielających o wysokim stężeniu (najczęściej w gabinecie dentystycznym), ponieważ stosowanie preparatów zawierających te substancje o umiarkowanym stężeniu, jest zabiegiem zazwyczaj bezpiecznym. Warto każdy rodzaj wybielania skonsultować ze stomatologiem, gdyż np. nie przy każdym stanie zdrowia zębów jest ono zalecane. [5, 8]
Biała dieta – co to jest?
Jeżeli zdecydujemy się na wybielanie zębów, stomatolodzy zalecają stosowanie tzw. białej diety, w celu utrzymania efektów zabiegu. Dieta ta polega na wyeliminowaniu produktów barwiących, takich jak m. in. kawa, herbata, czerwone wino, czekolada, cynamon, buraki czy ciemne owoce. Podczas białej diety dozwolone jest stosowanie jedynie produktów o jasnej barwie, bądź pozbawionych barwników.
Czy biała dieta działa?
Warto nadmienić, że badacze próbowali również zweryfikować, czy restrykcja kolorowych pokarmów wpływa korzystnie na efekt wybielenia zębów. W szczególności zwrócono uwagę na czerwone wino. Randomizowane badanie kliniczne z 2022 roku [10] nie wykazało różnic na poziomie koloru szkliwa, jednak grupa z restrykcjami była bardziej zadowolona z procedury – przyp.redakcji
Jak długo stosować białą dietę?
Okres stosowania białej diety zaleca stomatolog i zależy on przede wszystkim od metody wybielania zębów oraz indywidualnych predyspozycji organizmu. Po profesjonalnym wybielaniu zębów w gabinecie, zalecane jest stosowanie białej diety przez minimum 7 dni. W przypadku domowego wybielania, za pomocą nakładek, należy stosować białą dietę przez cały okres wybielania (14 dni) i 3 dni po zakończeniu.
Co jeść a czego nie?
| można | nie można |
| Warzywa z małą ilością barwników: ziemniak, ogórek (bez skórki), seler, kalafior, kapusta biała, pietruszka, fasola biała | Warzywa: brokuł, dynia, szpinak, czerwona kapusta, papryka, pomidor, szczaw, burak |
| Owoce: banan, jabłko, gruszka | Owoce: jagody, borówki, porzeczki, truskawki, maliny, wiśnie |
| Produkty zbożowe: płatki owsiane, pieczywo jasne, ryż, kasza, makaron biały | Ciemne produkty zbożowe: pełnoziarniste makarony, pieczywo |
| Nabiał: jogurty, mleko, twaróg, maślanka i kefir naturalne | Nabiał: ser żółty i topiony |
| Mięso drobiowe, ryby | Mięso czerwone (wieprzowe, wołowe), wędliny |
| Jaja bez żółtka | Żółtka jaj |
| Napoje: Woda | Napoje: kawa, herbata (biała i zielona też), soki owocowe, napoje gazowane, napoje energetyczne |
| Blanszowane orzechy | Alkohol – czerwone wino, piwo |
| Przyprawy: sól, biały pieprz | Kolorowe przyprawy: curry, chilli, cynamon |
| Słodycze, kakao | |
| Sosy ciemne, zupy, ocet winny, konfitury | |
| Produkty zawierające sztuczne barwniki |
Czy biała dieta jest zdrowa?
Po usłyszeniu sformułowania „biała dieta” oraz zapoznaniu się z listą zakazanych produktów, można odnieść wrażenie, że jest to mało odżywczy i mało prozdrowotny sposób odżywiania.
Nie można spożywać większości owoców, dużej części warzyw, a produkty zbożowe tylko oczyszczone, niepełnoziarniste. Wyklucza się zatem wiele produktów stanowiących podstawę piramidy zdrowego żywienia. Jednak dieta ta, ma także zalety, do których należy wykluczenie słodyczy, smakowego nabiału, napojów gazowanych i energetycznych oraz czerwonego mięsa, czyli produktów, których powinniśmy ograniczać w naszej codziennej diecie.
Czy zatem taka dieta jest bezpieczna dla naszego zdrowia?
Jeżeli odpowiednio ułożymy jadłospis to będzie on odżywczy i zbilansowany. Należy też pamiętać, że białą dietę stosujemy przez niedługi czas, więc nawet jeśli nie udałoby nam się prawidłowo skomponować jadłospisu, nie powinno to spowodować uszczerbku na zdrowiu.
Stosowanie się do zaleceń może przyczynić się do powstania zdrowych nawyków żywieniowych, dzięki planowaniu posiłków, kontroli tego, co jemy oraz wyeliminowaniu słodyczy, czerwonego mięsa czy napojów gazowanych.
Co jeszcze warto zastosować poza białą dietą?
- nie pal papierosów, które mogą spowodować przebarwienia na świeżo wybielonych zębach;
- nie spożywaj zimnych i gorących posiłków podczas pierwszych dni po zabiegu (wybielanie zębów często powoduje ich nadwrażliwość);
- nie zażywaj suplementów zawierających żelazo;
- stosuj, do dwóch tygodni po zabiegu, łagodną, jasną pastę wybielającą;
- wybieraj gotowanie, duszenie i pieczenie bez tłuszczu, do obróbki cieplnej posiłków;
- spożywaj posiłki bogate w wapń, w celu zapewnienia prawidłowej mineralizacji zębów;
- po okresie białej diety, staraj się pić barwiące napoje (kawa, herbata, cola, soki) przez słomkę, w celu jak najdłuższego zachowania efektu wybielania;
- w przypadku spożycia produktu zakazanego w białej diecie, przepłucz jamę ustną i po 30 minutach, umyj zęby delikatną pastą wybielającą.
[3, 6, 7]
Przykładowe posiłki na białej diecie
Śniadanie:
- owsianka na mleku z bananem i orzechami nerkowca
- jajecznica z białek jaj z pieczarkami i cebulą z jasnym pieczywem
- naleśniki z twarożkiem i jabłkiem
Obiad:
- zupa krem z kalafiora / fasoli białej / cukinii
- pierś z indyka / tofu z ryżem i frytkami pieczonymi z selera
- makaron w sosie jogurtowo-czosnkowym z tuńczykiem / kurczakiem / ciecierzycą
Kolacja:
- wrapy z serkiem śmietankowym, kurczakiem i ogórkiem bez skórki
- tosty z serem mozzarella
- biała sałatka z kurczakiem, białą fasolą, jajkami, mozzarellą i pieczarkami
Deser:
- budyń śmietankowy
- koktajl z kefiru, wiórek kokosowych i banana
Podsumowanie
Jeżeli chcemy mieć piękny, biały uśmiech możemy rozważyć i skonsultować ze stomatologiem wykonanie wybielania zębów. Gdy zdecydujemy się na taki proces, zaleca się m.in. stosować białą dietę w celu zachowania na jak najdłużej efektów wybielania.
Biała dieta oznacza brak barw na talerzu, ale nie musi oznaczać braku smaku i wartości odżywczych. A jeżeli bardzo zatęsknimy za którymś, z niedozwolonych na tej diecie, produktów to po czasie być może docenimy go bardziej :)
Bibliografia:
- Chłapowska, J., Pawlaczyk-Kamieńska, T., Borysewicz-Lewicka, M. (2010). Narażenie na czynniki wywołujące ubytki pochodzenia niepróchnicowego – badania ankietowe studentów . Dent. Med. Probl. 47 (3), s. 350–358
- Chrobak, M., Kaczmarek, U. (2009). Wpływ wybielania zębów nadtlenkiem wodoru na mikrotwardość szkliwa. Dent. Med. Probl, 46 (1),s. 63–68
- Dobroń, A., (2019). Biała dieta – co można jeść, a jakich produktów unikać po wybielaniu zębów? https://zdrowie.tvn.pl/a/biala-dieta-co-mozna-jesc-a-jakich-produktow-unikac-po-wybielaniu-zebow
- Epple, M., Meyer, F., & Enax, J. (2019). A Critical Review of Modern Concepts for Teeth Whitening. Dentistry Journal, 7(3), 79. doi:10.3390/dj7030079
- Kasiak, M., Kasiak, M. (2010). Wybielanie i rozjaśnianie zębów – przegląd piśmiennictwa. Farm Pol, 66(1), s. 62-67.
- Rojek, M. (2018). Biała dieta – co jeść po wybielaniu zębów – lista produktów, jadłospis. https://wylecz.to/diety/biala-dieta-co-jesc-po-wybielaniu-zebow-lista-produktow-jadlospis/
- Rosiak-Jankowska, R. Zalecenia po wybielaniu zębów. DentalOrto.
- Słotwińska, S., Majkowski, M.. (2011). Wybielanie zębów a środowisko jamy ustnej. Nowa Stomatologia, 3, s. 115-118.
- Zakrzewski, J., Tymczyna B. (2002). Wpływ wybielania zębów preparatem 10% nadtlenku mocznika na tkanki jamy ustnej. Dent Med Probl, 39, 1, 85–88.
- Dahl, J. E., & Pallesen, U. (2003). Tooth bleaching—a critical review of the biological aspects. Critical Reviews in Oral Biology & Medicine, 14(4), 292-304.
- Data pierwotnej publikacji: 11.05.2021
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 21.08.2022
