Nudności, biegunka, brak apetytu – zatrucie pokarmowe czy grypa żołądkowa?

Grypa żołądkowa czy zatrucie pokarmowe? Zastanawiasz się, co Ci dolega? Dowiedz się więcej o jelitówce, poznaj objawy grypy żołądkowej i zobacz, jak odróżnić ją od innych zakażeń układu pokarmowego!

Grypę żołądkową wywołują wirusy

Przyczyny

Grypa żołądkowa (grypa jelitowa, jelitówka) i zatrucie pokarmowe mogą przynosić podobne objawy. Są to jednak choroby układu pokarmowego o zupełnie innej etiologii. Grypa żołądkowa to choroba wirusowa, niezwiązana z wirusem grypy, lecz drobnoustrojami z rodziny reowirusów. Jelitówkę u dzieci najczęściej wywołują rotawirusy, u dorosłych także norowirusy. Rotawirus jest odpowiedzialny za większość zachorowań na ostre zapalenie żołądka i jelit na całym świecie. Najbardziej narażone są dzieci poniżej 3. roku życia i osoby starsze, choć zdarza się, że na grypę żołądkową zapadają również dorośli. 

Droga zakażenia

Reowirusy przenoszą się drogą kropelkową i fekalno-oralną. Mają możliwość utrzymywania się na powierzchniach płaskich do 4 godzin i są oporne na działanie wysokiej temperatury. Dlatego do zakażenia może dojść również wtedy, gdy przestrzega się zasad higieny. Sezon na grypę żołądkową przypada na okresy osłabionej odporności – wczesną wiosnę i przesilenie jesienno-zimowe. To choroba wysoce zaraźliwa. Okres zarażania może utrzymywać się jeszcze jakiś czas po ustąpieniu objawów. 

Objawy

Od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów grypy jelitowej mija zwykle od 2 do 4 dni. Jelitówkę może zwiastować złe samopoczucie, wyraźne osłabienie, bóle mięśni, a niekiedy także podwyższona temperatura ciała. W dalszej kolejności pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego – biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha. Objawy grypy żołądkowej utrzymują się przez kilka dni (3-5). Choroba ma charakter samoograniczający się, patogen zostaje wydalany z kałem (w niektórych przypadkach może to trwać nawet kilka miesięcy). Leczenie polega przede wszystkim na działaniu doraźnym i, co bardzo ważne, nawadnianiu! Jelitówka u dziecka jest szczególnie niebezpieczna właśnie ze względu na ryzyko odwodnienia i utraty elektrolitów. Z tego powodu wiele maluchów trafia do szpitala, dlatego gdy pojawia się biegunka infekcyjna, należy zadbać, by stale uzupełniać płyny i elektrolity – choć może to być trudne i nie zawsze efektywne. 

Zatrucie pokarmowe wywołują bakterie lub ich toksyny

Przyczyny

Zatrucie pokarmowe najczęściej jest pochodzenia bakteryjnego. Zaburzenia układu pokarmowego pojawiają się po zjedzeniu produktów spożywczych, na których znajdują się chorobotwórcze drobnoustroje lub wytworzone przez nie toksyny. Zakażenie pokarmowe wywołują m. in.:

• pałeczki Campylobacter jejuni, których rezerwuarem jest drób, niepasteryzowane mleko, nieprzegotowana woda,
• pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), które choć wchodzą w skład mikroflory jelitowej, mogą być inwazyjne,
• pałeczki Salmonelli, często występującej w surowym mięsie i jajach.

Pokarmy czy napoje, będące siedliskiem bakterii, wcale nie muszą nosić oznak zatrucia. Zwykle wyglądają, smakują i pachną normalnie. W dużej mierze takie produkty zostały nieodpowiednio przygotowane – niedogotowane lub niedokładnie umyte. Większą liczbę zatruć pokarmowych odnotowuje się w sezonie letnim – wysoka temperatura sprzyja rozwojowi bakterii. Przyczyną zachorowań jest spożycie nie tylko surowego mięsa czy jaj, lecz także pieczonych ciast (zwłaszcza z kremem i galaretką), potraw typu fast-food, a także wyrobów garmażeryjnych.

Objawy

Od zakażenia do wystąpienia pierwszych dolegliwości zwykle mija od 12 do 48 godzin – a więc znacznie krócej niż w przypadku objawów grypy żołądkowej. Trzeba jednak pamiętać, że okres wylęgania zależy od rodzaju zakażenia i w każdym przypadku może być inny. Na początku choroby może pojawiać się ból brzucha i uczucie niestrawności. W dalszej kolejności biegunka oraz nudności i wymioty. Inne możliwe objawy to osłabienie, podwyższona temperatura ciała (nawet do 40 stopni C), bóle i zawroty głowy, krew lub żółty śluz w stolcu. Ostre zatrucie pokarmowe utrzymuje się 3-7 dni. Zdarza się, że choroba ma charakter przewlekły, wówczas trwa nawet kilka miesięcy. Jeśli dolegliwości nie ustępują po kilku dniach, należy udać się do lekarza. W zależności od rodzaju zakażenia może okazać się, że konieczna jest antybiotykoterapia. 

Jelitówka czy zatrucie?

Grypa żołądkowa i zatrucie pokarmowe objawiają się w bardzo podobny sposób. Przynoszą osłabienie, bóle brzucha, biegunkę i wymioty, przez co wiążą się z ryzykiem odwodnienia. Pewną różnicą, która może być wskazówką w rozpoznaniu, jest czas wystąpienia choroby. Jelitówka jest rozpoznawana głównie w zimnych miesiącach, zatrucie bakteryjne – w ciepłych. To ostatnie schorzenie szybko daje o sobie znać. Dolegliwości zatrucia pojawiają się w krótszym czasie niż pierwsze objawy grypy żołądkowej. Początek choroby o podłożu wirusowym jest też zwykle bardziej gwałtowny i przynosi silniejsze objawy. 

Niezależnie jednak od tego, należy pamiętać, że każde z tych schorzeń jest poważne i niesie realne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego nie należy ich bagatelizować. Chory powinien przejść na lekkostrawną dietę i przyjmować dużo płynów oraz elektrolitów, a przy tym bacznie się obserwować – jeśli dolegliwości nasilają się lub utrzymują dłużej niż kilka dni, trzeba niezwłocznie udać się do lekarza. Szczególną troską należy otoczyć chore dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze i o osłabionej odporności. 

Grypa żołądkowa a zatrucie pokarmowe

Sezonowość

• Jelitówka – czas osłabionej odporności.
• Zatrucia – czas letni.

Okres wylęgania choroby

• Jelitówka 2-4 dni.
• Zatrucia – krótko po spożyciu zakażonych produktów, 1-2 dni.

Początek choroby

• Jelitówka – nagły, ostry.
• Zatrucia – stopniowy, łagodniejszy.