Zioła w chorobach wątroby

Zastosowanie ziół w chorobach wątroby

Wiele jest ziół, które wykazują korzystne działanie w schorzeniach wątroby, jak i w czasie rekonwalescencji. Po konsultacji z lekarzem, warto wzbogacić dietę o ziołowe napary. Przedstawione poniżej zioła lecznicze mają szerokie spektrum działania, zarówno przy chorobach wątroby, jak i innych narządów: trzustki, pęcherzyka żółciowego i jelit.

Zioła na wątrobę – przewodnik

Babka szerokolistna

Roślina wykazująca działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Polecana w schorzeniach układu pokarmowego. W przewlekłych schorzeniach wątroby zaleca się sporządzenie naparu z suszonych lub świeżych liści babki, pokruszonych bądź pokrojonych (jedna łyżeczka na szklankę wrzątku).

Bez czarny

Stosowany jest w przeziębieniach jako środek napotny, łagodzi obrzęki, wspomaga leczenie cukrzycy i wrzodów żołądka. W problemach z wątrobą należy przygotować napar z owoców i kwiatów bzu (jedna łyżka na szklankę wrzącej wody).

Borówka brusznica

Jej liście działają antybakteryjnie i moczopędnie, łagodzą też przewlekłe schorzenia wątroby. Jedną łyżkę liści borówki zalewa się szklanką wrzątku, zaparza i pije 3 razy dziennie po jednej łyżce.

Brzoza biała

Liście, pąki oraz sok z brzozy mają właściwości dezynfekujące, żółciopędne i moczopędne. Znalazły zastosowanie w chorobach dróg żółciowych oraz w dolegliwościach pojawiających się na skutek powiększenia wątroby. Dwie łyżki pąków lub liści brzozy zalewa się szklanką wrzącej wody, zaparza i przyjmuje po dwie łyżki napary, trzy razy dziennie.

Dziurawiec pospolity

Stosowany jest jako środek antydepresyjny, zatrzymujący krwotoki, łagodzący bóle głowy, jelit, żołądka, redukujący wzdęcia i żółtaczkę. W chorobach wątroby polecany jest sok lub napar z kwiatów i liści dziurawca. Jedną łyżkę zalewa się szklanką wrzątku i pije dwa razy dziennie po pół szklanki. (Uwaga: u osób leczonych dziurawcem pojawić się może reakcja uczuleniowa na słońce.)

Fiołek trójbarwny

Stosowany jest w chorobach skórnych, oczyszcza krew i wspomaga czynność wątroby. Jedną łyżeczkę ziela zalewa się szklanką wrzącej wody. Skuteczniejsze działanie uzyskuje się łącząc ziele fiołka z bzem czarnym.

Jarzębina pospolita

Jej owoce zbiera się po pierwszych przymrozkach, które niwelują ich specyficzną gorycz. Napar z owoców jarzębiny wspomaga leczenie chorób pęcherzyka żółciowego i wątroby, oraz biegunek. Jedną łyżkę owoców zalewa się szklanką wrzątku, parzy cztery godziny. Zaleca się picie pół szklanki naparu dwa bądź trzy razy dziennie.

Mniszek lekarski

To roślina stosowana w chorobach trzustki, wątroby (szczególnie, jeśli współwystępują z cukrzycą), nerek, śledziony, jak również w problemach skórnych. Wywar sporządza się z suszonego korzenia mniszka – szklanką wrzątku zalewa się jedną łyżeczkę korzeni.

Ostropest plamisty

Jego owoce i nasiona pomagają w wielu schorzeniach wątroby, poprawiając jej czynność i sprzyjając regeneracji hepatocytów. W aptekach dostępne są specyfiki z nasion ostropestu, na przykład Sylimarol. Samodzielnie przygotować można leczniczy wyciąg: jedną łyżkę rozgniecionych nasion ostropestu zalewa się szklanką wrzątku i gotuje ok. sześciu minut. Wyciąg należy pić po jedzeniu, dwa razy dziennie.

Rumianek pospolity

To roślina znajdująca szerokie zastosowanie w leczeniu różnych dolegliwości i chorób: wrzodów żołądka i dwunastnicy, wzdęć, nieżytów żołądka i jelit, bolesnych menstruacji, problemów skórnych, a także schorzeń wątroby. Jedną łyżkę rozkwitniętych koszyczków kwiatowych zalewa się szklanką wrzątku – napar należy pić kilka razy dziennie, po kilka łyżek.

Pozostałe

Poza wymienionymi ziołami, dobroczynnie na wątrobę (szczególnie w WZW) wpływają: bukwica zwyczajna, chaber bławatek, chmiel, cykoria podróżnik, drapacz lekarski, dymica pospolita, dziewanna wielokwiatowa, głóg dwuszyjkowy, jałowiec pospolity, jarząb pospolity, kocanka piaskowa, koper ogrodowy, koper włoski, krwawnik pospolity, kurzyślad polny, mięta pieprzowa, nagietek lekarski, owoc kminu, pokrzywa zwyczajna, poziomka pospolita, rzodkiew czarna, szałwia lekarska, tysiącznik pospolity, wiesiołek.

Zioła na wątrobę – dwa przepisy na mieszanki

Najkorzystniej jest przyrządzać mieszanki z wykorzystaniem różnych ziół. Oto dwie propozycje Ojców Bonifratrów:

• Składniki: ziele dziurawca, krwawnika, mięty pieprzowej, kora kruszyny, koszyczki rumianku.

Przygotowanie: zioła zmieszać w równych proporcjach. Jedną łyżeczkę mieszanki zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i zaparzać 30 minut. Przecedzić. Po pół szklanki naparu pić na czczo i przed snem.

• Składniki: owoc jałowca, bez czarny, liść rozmarynu, znamię kukurydzy.

Przygotowanie: mieszankę zemleć na proszek. Zażywać dwa razy dziennie po jednej łyżce, popijając płynem.

Zakończenie

Niniejszy artykuł jest już ostatnim z cyklu poświęconego dietoterapii chorób wątroby. Osoby cierpiące na schorzenia wątroby powinny pamiętać nie tylko o właściwym odżywianiu się, lecz także o prowadzeniu ogólnie zdrowego trybu życia, którego zbilansowana dieta jest elementem. Ważne, by pacjenci zdawali sobie sprawę, w jak dużym stopniu stan ich zdrowia zależy od nich samych. Przez odpowiednie postępowanie mogą zarówno przyspieszyć proces leczenia, jak i zapobiec powikłaniom. Konieczne jest regularne poddawanie się kontroli lekarskiej, pamiętanie o systematycznym wykonywaniu zaleconych badań i przestrzeganie zaleceń lekarza, które są uzależnione od rodzaju choroby, jej przebiegu, długości trwania, występujących objawów i ogólnego stanu pacjenta.

Osoby z chorobami wątroby winny wieść spokojny tryb życia, codziennie znaleźć czas na relaks, unikać stresu (a gdy się już pojawi, umieć odpowiednio reagować, by zminimalizować negatywne skutki jego działania) i dużego wysiłku. Nie mogą zaniedbywać regularnej aktywności fizycznej, jednak o jej rodzaju i stopniu intensywności musi zdecydować lekarz prowadzący.

Pamiętać należy, że jako taka wątroba nie boli. Ból w nadbrzuszu pojawia się dopiero wtedy, gdy ulega ona powiększeniu, a tym samym uciska na inne narządy. Między innymi dlatego często schorzenia wątroby wykrywane są już w zaawansowanym stadium. Objawy, jakie im towarzyszą zazwyczaj się nieswoiste, więc także od razu nie wskazują na zaburzenia pracy tego organu. A nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby – prowadząc do wielu zmian w metabolizmie – ma niekorzystny wpływ na cały organizm.

Stara mądrość: „Lepiej zapobiegać niż leczyć” stosuje się także do schorzeń wątroby. Wielu z nich można uniknąć chociażby dzięki:

• przestrzeganiu zasad higieny, m. in. mycia rąk, niejedzenia brudnych owoców i warzyw, a także surowego i półsurowego mięsa, unikania spożywania posiłków w miejscach, w których warunki sanitarne pozostawiają wiele do życzenia;
• szczepieniom ochronnym;
• nienadużywaniu napojów alkoholowych;
• racjonalnemu odżywianiu;
• nienadużywaniu lekarstw i przestrzeganiu zalecanego ich dawkowania;
• dbaniu o zachowanie prawidłowej masy ciała;
• unikaniu substancji toksycznych, na przykład nadpleśniałych produktów spożywczych, jedzenia nieznanych grzybów;
• badaniom profilaktycznym (USG jamy brzusznej, określanie poziomu transaminaz we krwi);
• przestrzeganiu zaleceń lekarskich w istniejącej już chorobie wątroby.

Piśmiennictwo:

1. Chomicka E., Wątroba, Wydawnictwo Buchman, Warszawa 2006.
2. Hryniewiecki L, Żywienie w chorobach wątroby, [w:] J. Hasik, J. Gawęcki, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 197-186.
3. Krygier T., Zawistowska Z., Żywienie w chorobach wątroby, PZWL, Warszawa 1984.
4. Macku J, Krejca J., Atlas roślin leczniczych, tłum. A. Rymkiewicz, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1989.
5. Müller S.-D., Właściwe i smaczne żywienie korzystne dla wątroby i dróg żółciowych, tłum. B. Michałowska-Stoeckle, PZWL, Warszawa 2004.
6. Wieczorek-Chełmińska Z., Żywienie w chorobach wątroby, dróg żółciowych i trzustki, PZWL, Warszawa 2009.