Nutrigenomika – prof. dr hab. Agata ChmurzyƄska [Recenzja]

Avatar photo
nutrigenomika

Czy wiecie, ĆŒe…

  • to, czy pijemy więcej kawy i herbaty, zaleĆŒy od naszej genetycznie uwarunkowanej wraĆŒliwoƛci na smak gorzki?
  • to od naszych genĂłw zaleĆŒy, czy lepiej tolerujemy alkohol, czy teĆŒ nie moĆŒemy go pić zbyt duĆŒo?
  • gen FTO nazywany genem otyƂoƛci w niewielkim stopniu odpowiada za otyƂoƛć i nie utrudnia redukcji masy ciaƂa?

Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w ksiÄ…ĆŒce prof. dr hab. Agaty ChmurzyƄskiej pt. „Nutrigenomika”.

Jest to pierwszy na polskim rynku kompleksowy podręcznik z tej doƛć nowej dziedziny nauki.

TytuƂ: Nutrigenomika
Autor: prof. dr hab. Agata ChmurzyƄska
Wydawnictwo: PZWL
Iloƛć stron: 252
Rok wydania: 2022

O autorze

Pani profesor Agata ChmurzyƄska jest kierownikiem Katedry Ć»ywienia CzƂowieka i Dietetyki na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu oraz czƂonkiem Zarządu GƂównego International Society of Nutrigenetics/Nutrigenomics. Kto jak kto, ale Pani profesor na nutrigenomice zna się ƛwietnie. 

Co to jest nutrigenomika?

Nutrigenomika bada, jak skƂadniki pokarmowe wpƂywają na funkcjonowanie naszych genĂłw. Odziedziczone po przodkach geny pozostają oczywiƛcie niezmienne, ale sposĂłb odĆŒywiania ma wpƂyw (korzystny lub nie) na ich aktywnoƛć. Czy spoĆŒywanie duĆŒej iloƛci tƂustego mięsa faktycznie pogorszy kondycję naszego organizmu? A dieta bogata w zielone warzywa sprawi, ĆŒe będziemy ĆŒyć dƂugo i szczęƛliwie?

Komu warto polecić tę ksiÄ…ĆŒkę?

KsiÄ…ĆŒka prof. Agaty ChmurzyƄskiej „Nutrigenomika” nie jest jednak poradnikiem, a podręcznikiem. Nie znajdziemy tam przepisĂłw ani jadƂospisĂłw, a takĆŒe autorytarnych zaleceƄ „jedz codziennie 3 liƛcie saƂaty, a schudniesz”. To ƛwietny podręcznik dla studentĂłw kierunkĂłw medycznych i przyrodniczych, dietetykĂłw i lekarzy. To takĆŒe ksiÄ…ĆŒka dla osĂłb ciekawych ƛwiata, ktĂłre chciaƂyby zgƂębić tajniki tego, co się dzieje w naszym organizmie.

Nawet czytelnik, ktĂłry nie miaƂ wczeƛniej stycznoƛci z genetyką, będzie w stanie ją zrozumieć. Autorka prowadzi odbiorcę za rękę od spraw najprostszych do bardziej skomplikowanych. PodrĂłĆŒ zaczynamy od biologii komĂłrki, budowy kwasĂłw nukleinowych, syntezy biaƂek i podstaw dziedziczenia cech.

Co moĆŒna znaleĆșć na kartach ksiÄ…ĆŒki?

Te początkowe rozdziaƂy są niezbędne do zrozumienia dalszej częƛci ksiÄ…ĆŒki (chyba ĆŒe ktoƛ caƂkiem niedawno zdaƂ dobrze egzamin z genetyki). Dowiemy się, ĆŒe aktywacja naszych – „danych raz na zawsze” – genĂłw moĆŒe przebiegać w rĂłĆŒny sposĂłb i dawać odmienne efekty. Ta sama osoba – w zaleĆŒnoƛci od sposobu odĆŒywiania i stylu ĆŒycia moĆŒe być zarĂłwno szczupƂa, jak i otyƂa. Z ksiÄ…ĆŒki dowiemy się rĂłwnieĆŒ, czy „otyƂoƛć mamy w genach” i czy faktycznie odmienne warianty genĂłw mogą utrudniać (lub uƂatwiać?) redukcję masy ciaƂa.

Autorka wskazuje rĂłwnieĆŒ geny, ktĂłre mogą przyczynić się do powstania cukrzycy typu 2. Podkreƛla jednak, ĆŒe poza chorobami monogenowymi – najwaĆŒniejsza jest interakcja genotyp – ƛrodowisko. Jednym sƂowem — naszym stylem ĆŒycia, skƂadnikami pokarmowymi i aktywnoƛcią fizyczną moĆŒemy zmodyfikować to, co dali nam nasi przodkowie.

Bardzo ciekawy jest rozdziaƂ o programowaniu pƂodowym. Dzięki badaniom z dziedziny nutrigenomiki wiemy juĆŒ – w jaki sposĂłb status metaboliczny przyszƂej matki (i ojca!) wpƂywa na status metaboliczny dziecka. Z ksiÄ…ĆŒki dowiemy się, jak zbyt wysoka oraz zbyt niska masa ciaƂa matki przed ciÄ…ĆŒÄ… moĆŒe ksztaƂtować zawartoƛć tkanki tƂuszczowej w organizmie rozwijającego się dziecka.

Chyba ĆŒadna mama nie chce „skazywać” dziecka na większe ryzyko rozwoju otyƂoƛci i cukrzycy typu 2 w przyszƂoƛci. Tym bardziej ĆŒe ĆŒyjemy w ƛwiecie nadmiaru ĆŒywnoƛci i  dziecko na kaĆŒdym kroku kuszone jest lodami, batonikami i jogurcikami peƂnymi cukru.

Zobacz rĂłwnieĆŒ
arsen w ĆŒywnoƛci

Personalizowane ĆŒywienie

Ostatni rozdziaƂ ksiÄ…ĆŒki to opowieƛć o personalizowanym ĆŒywieniu, czyli sedno caƂej ksiÄ…ĆŒki.
Coraz częƛciej moĆŒemy spotkać się z reklamami firm, ktĂłre oferują badanie genetyczne i na podstawie wynikĂłw opracowują indywidualne zalecenia ĆŒywieniowe.

Czy faktycznie warto zainwestować niemaƂe pieniądze w badanie wƂasnych genĂłw? Czy firmy proponujące taką usƂugę są rzetelne? Czy mamy juĆŒ wystarczająco wiele dowodĂłw naukowych, na to, ĆŒe poznanie wƂasnego genotypu sprawi, ĆŒe weĆșmiemy odpowiedzialnoƛć za wƂasne zdrowie? Czy moĆŒe odwrotnie – uznamy, ĆŒe skoro mamy „zƂe geny” to ĆŒadna zmiana diety i stylu ĆŒycia nam nie pomoĆŒe?

Podsumowanie

Podręcznik prof. Agaty ChmurzyƄskiej jest ƛwietnym kompendium na temat nutrigenomiki, opartym na najnowszych badaniach z tej dziedziny. KaĆŒdy rozdziaƂ poparty jest bibliografią, na wypadek, gdyby ktoƛ pragnąƂ zdobyć jeszcze więcej wiedzy na konkretny temat.

Nie jest to jednak ksiÄ…ĆŒka do przeczytania w „jedną noc”, to pozycja na „dƂugie zimowe wieczory” dla osĂłb, ktĂłre lubią myƛleć i wyciągać wnioski. Nie zniechęcajcie się liczbą występujących w ksiÄ…ĆŒce genĂłw o skomplikowanych nazwach, fachowym sƂownictwem i niezrozumiaƂymi na pierwszy rzut oka rycinami. Przeczytajcie „od deski do deski”. A potem jeszcze raz. Warto!

KsiÄ…ĆŒka dostępna w księgarniach oraz na stronie wydawnictwa PZWL: https://pzwl.pl/Nutrigenomika,178727168,p.html