Portulaka warzywna? Brzmi nietypowo, a jednak to warzywo latem możemy znaleźć w sklepie ze zdrową żywnością. Skoro trafiliście na ten artykuł na pewno zastanawiacie się jak smakuje portulaka warzywna i jakie ma właściwości prozdrowotne? Sprawdźmy!
Portulaka warzywna i jej zastosowanie kulinarne
Smak
Portulaka warzywna (Portulaca oleracea L.) ma kwaskowaty, lekko orzechowy smak. Jest odżywcza, bogata w cenne składniki.
🔎 Z rośliny wyizolowano między innymi flawonoidy, alkaloidy, polisacharydy, kwasy tłuszczowe [4]
Zastosowanie
Może okazać się świetnym zamiennikiem popularnych warzyw liściowych. Portulakę można dodać do sałatki, past, twarożku, kanapek. Można ją serwować w postaci ugotowanej bądź na surowo. Dodać do zup, mięsa, tortilli czy potrawek z ryżu.
Wartości odżywcze
Zawiera szereg antyoksydantów. Znajdziemy w niej:
- witaminę C,
- witaminę A,
- witaminy z grupy B ( B1, B2, B3 ),
- wapń,
- żelazo,
- magnez,
- potas.
Właściwości zdrowotne
Portulaka wspomaga mikrobiotę jelitową [5], wspiera pracę wątoby [2] i ma właściwości przeciwzapalne [3].
🔎 Metaanaliza przeprowadzona na randomizowanych kontrolowanych badaniach [1] wykazała, że suplementacja portulaką warzywną istotnie obniża poziom glukozy na czczo, ale nie wpływa znacząco na poziom insuliny, wskaźnik HOMA-IR ani QUICKI. Zdaniem naukowców potrzebne są dalsze badania wysokiej jakości w celu potwierdzenia tych wyników.
Odchudzanie
🔎 Meta-analiza z 2023 roku [6] wskazała, że spożycie portulaki może skutkować istotnym obniżeniem masy ciała, wskaźnika masy ciała (BMI) oraz ciśnienia skurczowego krwi, zwłaszcza u osób o BMI poniżej 30 BMI. Nie stwierdzono istotnego wpływu na obwód talii i ciśnienie rozkurczowe krwi. Badacze zaznaczają, że potrzebne są dalsze badania na zrozumienie i potwierdzenie tego efektu.
Cholesterol
🔎 Badanie opublikowane w „Food Science and Nutrition” [7] wykazało, że spożywanie portulaki ogrodowej (Portulaca oleracea) znacząco obniża poziom trójglicerydów, całkowitego cholesterolu i białka C-reaktywnego, a także zwiększa poziom dobrego cholesterolu (HDL-C). Portulaka nie wpływała jednak na poziom złego cholesterolu (LDL-C). Spożycie do 30 g/dzień portulaki uznane zostało za bezpieczne i korzystne dla zdrowia sercowo-naczyniowego.
Cukrzyca typu 2
🔎 Suplementacja portulaki u pacjentów z cukrzycą typu 2 istotnie obniża poziom glukozy na czczo, cholesterolu całkowitego, triglicerydów oraz LDL-C, a także poziom białka C-reaktywnego (CRP), przy jednoczesnym wzroście HDL-C. Wyniki badań sugerują, że portulaka może wspierać poprawę profilu lipidowego i kontrolę glikemii, choć nie wpływa na insulinę, HbA1c ani HOMA-IR. Potrzebne są jednak dalsze badania wysokiej jakości dla pełniejszej oceny skuteczności tego suplementu [8].
Działanie przeciwwrzodowe
🔎 Badanie na szczurach [9] wykazało, że portulaka warzywna ma właściwości przeciwwrzodowe, skutecznie zmniejszając długość wrzodów, objętość i kwasowość soku żołądkowego wywołanych aspiryną. Szczególnie efektywne okazały się związki takie jak alantoina, kemferol i apigenina, które wykazały działanie ochronne na błonę śluzową żołądka.
Znaczenie w medycynie ludowej
Znana jest głównie w rejonach śródziemnomorskich, natomiast starożytni Egipcjanie pili napar z liści portulaki, gdy mieli problemy z układem moczowym. Przypisuje się jej właściwości łagodzące objawy zgagi.
Bibliografia:
- Abbasi, S., Mashatan, N., Farmani, E., Khodashenas, M., Musazadeh, V., Ahrabi, S. S., … & Faghfouri, A. H. The effects of purslane (Portulaca oleracea) on glycemic indices: A GRADE‐assessed systematic review and meta‐analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy Research.
- Farkhondeh, T., Samarghandian, S., Azimi-Nezhad, M., & Hozeifi, S. (2019). The Hepato-protective Effects of Portulaca oleracea L. extract. Current Drug Discovery Technologies, 16(2), 122-126.
- Ebrahimian Z, Razavi BM, Mousavi Shaegh SA, Hosseinzadeh H. Effects of Portulaca oleracea L. (purslane) on the metabolic syndrome: A review. Iran J Basic Med Sci. 2022 Nov;25(11):1275-1285. doi: 10.22038/IJBMS.2022.63264.13967. PMID: 36474567; PMCID: PMC9699952.
- Zhou YX, Xin HL, Rahman K, Wang SJ, Peng C, Zhang H. Portulaca oleracea L.: a review of phytochemistry and pharmacological effects. Biomed Res Int. 2015;2015:925631. doi: 10.1155/2015/925631. Epub 2015 Jan 26. PMID: 25692148; PMCID: PMC4321094.
- Yi S, Jin X, Liu B, Wu P, Xiao W, Chen W. Portulaca oleracea extract reduces gut microbiota imbalance and inhibits colorectal cancer progression via inactivation of the Wnt/β-catenin signaling pathway. Phytomedicine. 2022 Oct;105:154279. doi: 10.1016/j.phymed.2022.154279. Epub 2022 Jun 16. PMID: 35963192.
- Narimani B, Amini MR, Sheikhhossein F, Akhgarjand C, Gholizadeh M, Askarpour M, Hekmatdoost A. The effects of purslane consumption on blood pressure, body weight, body mass index, and waist circumference: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled. J Nutr Sci. 2023 Dec 27;12:e129. doi: 10.1017/jns.2023.115. PMID: 38155802; PMCID: PMC10753486.
- Jafari N, Bahreini N, Dehghani A, Lak Y, Mirmohammadali SN, Samavat S, Shami A, Karimizand M, Goudarzi MA, Asbaghi O. The effects of purslane consumption on lipid profile and C-reactive protein: A systematic review and dose-response meta-analysis. Food Sci Nutr. 2023 Aug 7;11(11):6728-6748. doi: 10.1002/fsn3.3555. PMID: 37970383; PMCID: PMC10630813.
- Donglin G, Birjandi R, Esfandabadi FM, Haedi A, Fujiang C. The effects of purslane (Portulaca oleracea) on C-reactive protein, lipid profile, and glycemic control in patients with type 2 diabetes mellitus: a GRADE-assessed systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Prostaglandins Other Lipid Mediat. 2024 Oct 23:106917. doi: 10.1016/j.prostaglandins.2024.106917. Epub ahead of print. PMID: 39454818.
- Bakr, E. S. H., Al-Ghamdi, A., Al-Amri, R., Al-Otaibi, M., Al-Saad, N., Al-Matrafi, G., … & Almuraee, A. A. (2024). Antiulcer Effect of Genus Symphytum L. and Portulaca oleracea L. as Investigated on Experimental Animals. Journal of Nutrition and Metabolism, 2024(1), 9208110.
- Data pierwotnej publikacji: 8.08.2015
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 1.12.2024
