Triada sportsmenek

Zaburzenia łaknienia, brak miesiączki i utrata tkanki kostnej to pakiet problemów z którymi coraz częściej zmagają się kobiety uprawiające wyczynowo sport. Restrykcyjny jadłospis, bardzo niska masa ciała, wyczerpujące treningi, to wszystko, aby osiągnąć swój cel sportowy. Niestety coraz częściej prowadzi to do zaburzeń łaknienia. Sportsmenki są również  bardziej narażone na anemię spowodowaną niedoborem żelaza, niż kobiety nieuprawiające sportu.

Amenorrhoea ( brak miesiączki) jest bardzo często skutkiem niedożywienia, niskiego poziomu tkanki tłuszczowej, zbyt małej masy ciała przy ciągłych wyczerpujących treningach o dużej objętości i intensywności i towarzyszącym stresie fizycznym i emocjonalnym. Im więcej jest tych czynników, tym ryzyko wystąpienia zaburzeń menstruacyjnych jest większe. Częściej występuje wśród kobiet uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe i sporty estetyczne. Badania wykazały, że 27% zawodniczek o szczupłej budowie ciała miało zaburzenia menstruacyjne, a 17% kobiet uprawiających sporty o masywniejszej budowie ciała. Uważa się, że zaburzenia odżywiania częściej dotykają zawodniczki uprawiający dyscypliny w których istotna jest niska masa ciała i ważny jest wygląd. Do tych dyscyplin zalicza się m.in.  gimnastykę, balet, łyżwiarstwo figurowe, aerobik wyczynowy, bieganie długodystansowe. Przyczyny zaburzeń łaknienia mają ścisły związek z dyscypliną. Kobiety uprawiające taniec czy gimnastykę wiedzą, że ich sukces zależy od fizycznych umiejętności, ale w dużym stopniu od sylwetki, biegaczki są bardziej narażone na zaburzenia odżywiania z powodu nierozerwalnego związku między wydolnością a niską masą ciała.

Istnieje przekonanie, że sukces sportowy gwarantowany jest przy mniejszej masie ciała.  Liczne badania pokazały, że sportsmenki uprawiające sporty wymagające idealnej sylwetki, są bardziej niezadowolone ze swojej figury i mają zniekształcony obraz własnego ciała niż ogół populacji. Ustalono również, że cechy osobowościowe sportowców  są podobne do cech osób cierpiących na zaburzenia odżywiania: perfekcjonizm, skłonność do obsesji, wewnętrzna motywacja, duch rywalizacji.

Osteoporoza

Intensywne treningi, dieta uboga w wapń, restrykcyjny jadłospis i uciążliwy stres może być powodem redukcji gęstości kości, prowadzić do licznych kontuzji i do osteoporozy.  Badacze z Uniwersytetu z Kolumbii Brytyjskiej w Vancouverze dostrzegli, że biegaczki, u których wystąpiły złamania przeciążeniowe- prowadziły restrykcyjną dietę.

Kanadyjscy naukowcy odkryli, że zaburzenia łaknienia są powiązane z nieregularnym cyklem menstruacyjnym oraz zwiększonym poziomem kortyzolu, czyli czynnikami ryzyka predysponującymi do przeciążeniowych złamań. Udowodniono również, że u biegaczek długodystansowych, które nie miesiączkują, gęstość mineralna kości w lędźwiowej części kręgosłupa, może być aż o 20-30% niższa, niż u biegaczek z regularnym cyklem.

Sportsmenki często cierpią na inne dolegliwości związane z ograniczeniem kalorii, są to: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia w pracy nerek, niskie ciśnienie krwi, osłabienie, ogólną apatię a nawet depresję.

Sportsmenki, aby kontynuować treningi i pokonać zmęczenie emocjonalne i fizyczne sięgają po napoje energetyczne zawierające duże dawki kofeiny, wypłukujące z organizmu cenne związki ,a efekt dodatkowego zastrzyku energii jest chwilowy. Jednak gdy duże zapasy glikogenu i innych substancji odżywczych się wyczerpią pojawiają się problemy zdrowotne, częstsze kontuzje, problemy z układem oddechowym i infekcje, które na dłuższy okres czasu wykluczają z zawodów i treningów.

Zaburzenia menstruacji, mające związek z niskim poziomem estrogenów, są przyczyną utraty giętkości więzadeł, które są bardziej podatne na zerwania, częściej również dochodzi do mikrozłamań , złamań przeciążeniowych, zmniejsza się zdolność do regeneracji po intensywnych treningach. Jednak wraz z powrotem menstruacji, wydolność poprawia się. Zmiana sposobu odżywiania, zbilansowany, dobrany kalorycznie jadłospis, lżejsze treningi   to klucz to sukcesu i zdrowia.

Na podstawie:

1. A. Bean „Żywienie w sporcie. Kompletny przewodnik” :Zysk i S-ka, 2013, s.198-207

Chcesz wiedzieć więcej? Odwiedź sekcję „dietetyka sportowa„