Picie dwóch lub więcej porcji każdego rodzaju niskokaloryczynych napojów sztucznie słodzonych (tzw. „light”) dziennie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem występowania udaru mózgu, ataku serca i przedwczesnej śmierci u kobiet po 50 roku życia, zgodnie z wynikami nowego badania przeprowadzonego przez American Heart Association i American Stroke Association. Ryzyko to było najwyższe w przypadku kobiet bez chorób serca i cukrzycy w wywiadzie oraz kobiet afroamerykańskich lub otyłych.
Napoje light w dotychczasowych badaniach
Wcześniejsze badania wykazały związek między spożywaniem tego typu napojów a udarem mózgu, stanem otępienia, cukrzycą typu 2, otyłością i zespołem metabolicznym, które mogą prowadzić do chorób serca i cukrzycy.
Skąd ta zależność
„Jest to kolejne badanie potwierdzające związek między napojami light w diecie a ryzykiem naczyniowym. Podczas gdy nie możemy wykazać związku przyczynowego, jest to ostrzeżenie, aby zwracać uwagę na te zależności”, powiedział prezes American Academy of Neurology, dr Ralph Sacco.
Autorzy zastanawiają się co leży u podstaw zależności i czy ma to związek z wykorzystanymi substancjami słodzącymi w czasie produkcji napojów tego typu.
Badanie
Ponad 80 000 kobiet po menopauzie (wiek: 50-79 lat na początku badania) uczestniczących w Women’s Health Initiative, długoterminowych badaniach w USA, zapytano jak często wypijały jeden dietetyczny napój (o danej pojemności – około 355 ml) w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Ich stan zdrowia śledzono przez średnio 11,9 lat. Dane co do spożycia tego typu napojów oraz innych zbierano co 3 lata.
„Wcześniejsze badania koncentrowały się na szerszym obrazie chorób sercowo-naczyniowych” – komentują autorzy. „Nasza analiza skupiała się na najczęstszym typie udaru, udarze niedokrwiennym i jego podtypach, jednym z nich była niedrożność małych naczyń. Inną interesującą rzeczą w naszym badaniu jest to, że analizowaliśmy kto jest w grupie największego ryzyka”.
Wyniki
Po zbadaniu czynników związanych ze stylem życia (w tym palenie tytoniu, wiek, wysokie ciśnienie tętnicze), badanie wykazało, że kobiety, które każdego dnia spożywały dwie lub więcej porcje napojów light, miały o 23% wyższe ryzyko występowania udaru, o 31% wyższe ryzyko udaru niedokrwiennego, o 29% wyższe ryzyko chorób serca, a o 16% wyższe ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny niż kobiety, które piły napoje dietetyczne rzadziej niż raz w tygodniu lub wcale.
Następnie analizowano dane na temat kobiet bez chorób serca i cukrzycy w wywiadzie, które są kluczowymi czynnikami prawdopodobieństwa występowania udaru. Ryzyko wzrosło dramatycznie, jeśli kobiety były afroamerykankami lub z otyłością.
„Otyłe kobiety, które na początku naszego badania nie miały choroby serca ani cukrzycy, były dwukrotnie bardziej narażone na udar niedokrwienny mózgu” – powiedziała prof. Mossavar-Rahmani, jedna z autorów badania. Natomiast afroamerykanki, które wcześniej nie chorowały na serce lub cukrzycę były cztery razy bardziej narażone na występowanie udaru spowodowanego zakrzepem.
Nie zauważono takiego związku między występowaniem udaru a spożyciem napojów light u kobiet z masą ciała w normie lub nadwagą (BMI 25-29,9 kg/m2).
W badaniu oceniano również różne podtypy udaru niedokrwiennego, które lekarze stosują w celu określenia metody leczenia i wyboru leków. Okazało się, że częsty rodzaj udaru spowodowanego zablokowaniem najmniejszych tętnic mózgu, był prawie 2½ razy częstszy u kobiet, które nie chorowały na serce lub cukrzycę, ale spożywały duże ilości napojów dietetycznych. Wynik ten był niezależny od rasy i masy ciała.
Podsumowanie
To badanie, podobnie jak inne dotyczące związku między konsumpcją napojów light a chorobą naczyniową, jest czysto obserwacyjne, oparte na informacjach zgłaszanych przez uczestniczki oraz nie może wykazać przyczyny i skutku zależności. To poważne ograniczenie, jak twierdzą naukowcy, ponieważ niemożliwe jest ustalenie, czy związek jest spowodowany konkretną substancją słodzącą, rodzajem napoju czy też innym czynnikiem.
„Kobiety po menopauzie mają wyższe ryzyko chorób naczyniowych, ponieważ hormony nie wykazują już ochronnego działania” – jak komentuje dr Kevin Campbell z North Carolina, co jego zdaniem może przyczynić się do zwiększenia ryzyka występowania chorób serca i udaru mózgu.
Inni naukowcy wskazują również na możliwą korzyść z konsumpcji sztucznie słodzonych napojów w przypadku redukcji masy ciała, co jest kluczowym zagadnieniem, biorąc pod uwagę wzrost występowania otyłości w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie.
„Niskokaloryczne substancje słodzące zostały uznane za bezpieczne przez organy regulacyjne na całym świecie” – powiedział William Dermody Jr z
American Beverage Association. „Istnieje wiele badań, które pokazują, że substancje słodzące są przydatnym narzędziem pomagającym ludziom zmniejszyć spożycie cukru”.
„Wspieramy wezwanie WHO do zmniejszania spożycia cukru z dietą, a my wykonujemy swoją część zadania, tworząc innowacyjne napoje z mniejszą ilością cukru, z wyraźnym oznaczeniem wartości energetycznej, właściwymi praktykami marketingowymi i w mniejszych opakowaniach”.
American Heart Association wydało w zeszłym roku zalecenie, że krótkotrwałe stosowanie niskokalorycznych sztucznie słodzonych napojów w celu zastąpienia tradycyjnych słodzonych cukrem może być skuteczną strategią, promującą utratę masy ciała u dorosłych, ale nie u dzieci.
„Wytyczne są skierowane do osób, które mają trudności z przejściem bezpośrednio ze słodkich napojów do wody jako podstawowego napoju w diecie” – powiedziała profesor Uniwersytetu na Hawajach, Rachel Johnson.
„Istnieją podstawy naukowe potwierdzające, że spożywanie słodkich napojów wiąże się z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi, dlatego rozsądne może być ograniczenie ich spożycia, dopóki nie dowiemy się więcej o tym, jak mogą wpływać na ryzyko udaru u ludzi”.
Podczas gdy środowisko naukowe kontynuuje badania, Amerykanie coraz częściej postanawiają pić wodę i inne niskokaloryczne napoje, zgodnie z danymi Beverage Marketing Corporation. W 2016 r. woda stała się najpopularniejszym napojem i nadal dominowała na rynku w 2017 i 2018 r.
„Powinniśmy pić więcej wody i napojów naturalnych, takich jak niesłodzone herbaty ziołowe”, powiedziała Mossavar-Rahmani.
Źródło:
- Yasmin Mossavar-Rahmani , Victor Kamensky , JoAnn E. Manson , Brian Silver , Stephen R. Rapp , Bernhard Haring , Shirley A.A. Beresford , Linda Snetselaar , Sylvia Wassertheil-Smoller , Jacques Rossouw Shari Ludlam Joan McGowan Leslie Ford Nancy Geller Garnet Anderson Ross Prentice Andrea LaCroix Charles Kooperberg Barbara V. Howard Marcia L. Stefanick Rebecca Jackson Cynthia A. Thomson Jean Wactawski-Wende Marian Limacher Jennifer Robinson Lewis Kuller Sally Shumaker Robert Brunner Karen L. Margolis Mark Espeland, Artificially Sweetened Beverages and Stroke, Coronary Heart Disease, and All-Cause Mortality in the Women’s Health Initiative, Stroke, 2019.
- https://edition.cnn.com/2019/02/14/health/diet-soda-women-stroke-heart-attack/index.html
- https://www.eurekalert.org/pub_releases/2019-02/aha-ddm021219.php
