Programy telewizyjne ze zdrową żywnością w roli głównej mogą być kluczowym czynnikiem zachęcającym dzieci do podejmowania zdrowszych wyborów żywieniowych w dzieciństwie i w okresie dorosłości. Nowe badanie w „Journal of Nutrition Education and Behavior” wykazało, że dzieci, które oglądały dziecięce programy kulinarne ze zdrowym jedzeniem, były 2,7 razy bardziej skłonne do wyboru zdrowych pokarmów niż te, które oglądały inny odcinek tego samego programu z niezdrowymi pokarmami. Badania przeprowadzono na Tilburg University w Holandii.
Chociaż większość społeczeństwa zdaje sobie sprawę z negatywnych konsekwencji niezdrowego odżywiania się, duża liczba badań konsekwentnie wykazała, że wzorce spożycia przez dzieci i młodzież są nadal słabe i nie spełniają międzynarodowych standardów żywieniowych.
Przebieg badania
Naukowcy poprosili 125 dzieci w wieku 10-12 lat, za zgodą rodziców, w pięciu szkołach w Holandii, aby obejrzały 10 minut holenderskiego programu przygotowanego dla dzieci, a następnie zaoferowali im przekąskę jako nagrodę za udział w badaniu. Dzieci, które oglądały program ze zdrowymi pokarmami, znacznie częściej wybierały właśnie takie jedzenie – jabłko lub kilka kawałków ogórka – niż jedną z niezdrowych opcji – porcję frytek lub garść solonych mini-precli.
Wyniki tego badania wskazują, że programy kulinarne mogą być obiecującym narzędziem promowania pozytywnych zmian w preferencjach, postawach i zachowaniach dzieci w zakresie odżywiania.
Badanie zostało przeprowadzone w szkołach, co może stanowić obiecującą alternatywę dla dzieci uczących się zdrowych zachowań żywieniowych. Wcześniejsze badania wykazały, że młodzież jest bardziej skłonna do spożywania pokarmów bogatych w składniki odżywcze, w tym owoców i warzyw, jeśli była zaangażowana w przygotowywanie potraw.
Współczesny duży udział w diecie gotowych potraw i brak angażowania młodego pokolenia przez rodziców do pomocy przy przygotowywaniu posiłków doprowadziły do spadku umiejętności kulinarnych wśród dzieci. Zamiast tego zapewnianie edukacji żywieniowej w środowisku szkolnym może mieć istotny pozytywny wpływ na wiedzę, postawy, umiejętności i zachowania dzieci.
Ponadto zaobserwowano, że wspólne gotowanie przez rodziców i dzieci zwiększa spożycie warzyw przez dzieci.
W ramach badania skonstruowano dwie 10-minutowe kompilacje klipów wideo z tego samego programu na potrzeby ekspozycji eksperymentalnej. Jedna koncentrowała się wyłącznie na zdrowej żywności (pomidory, cebula, brukselka, rzodkiewki, ogórki, melon, fasola, czerwona papryka, kapusta i jabłka), druga na niezdrowej żywności (hamburger, frytki z majonezem, rogaliki). Określenie tych produktów jako zdrowych lub niezdrowych oparto na zaleceniach Holenderskiego Centrum Żywienia Dla Dzieci. Uczestnicy próbowali także niektórych z tych potraw. Na przykład w niezdrowym stanie jedzenia uczestnicy wideoklipu zostali poproszeni o posmakowanie talerza frytek z majonezem, a następnie listę wszystkich składników, które według nich były potrzebne do przygotowania dania. A zatem, klipy wideo zawierały informacje o (i pokazały faktyczne spożywanie) zdrowej lub niezdrowej żywności.
Wnioski
To badanie wskazuje na widoczność zdrowszych opcji zarówno pod względem wyboru jedzenia, jak i wielkości porcji w programach kulinarnych, co powoduje, że młodzi widzowie pragną zdrowszych wyborów, a następnie reagują na te pragnienia.
Ważne są też inne aspekty. Na przykład dzieci, które nie lubią próbować nowej żywności, rzadziej wykazują silniejsze pragnienie zdrowszych wyborów po obejrzeniu programu telewizyjnego. Jednak z wiekiem zaczynają czuć się bardziej odpowiedzialne za swoje nawyki żywieniowe i mogą polegać na informacjach, których nauczyły się wcześniej.
Szkoły stanowią najskuteczniejszy sposób dotarcia do dużej części ważnej grupy docelowej, która obejmuje zarówno dzieci, jak i personel szkolny. Pozytywne modelowanie zachowań dzieci i nauczycieli może zachęcić uczniów do wypróbowania nowych potraw, dla których wcześniej wykazywali niesmak. Złe nawyki żywieniowe w dzieciństwie i okresie dojrzewania mają wiele negatywnych skutków dla wielu wskaźników zdrowia.
Podsumowanie
Prawdopodobieństwo spożywania owoców i warzyw wśród młodzieży i dorosłych jest ściśle związane z umiejętnością przygotowania potraw. Bardziej zaawansowane umiejętności gotowania wśród dzieci mogą pozytywnie wpłynąć na spożywanie owoców i warzyw w sposób, który utrzyma się w wieku dorosłym.
Źródło: Frans Folkvord, Doeschka Anschütz, Marieke Geurts. Watching TV Cooking Programs: Effects on Actual Food Intake Among Children. Journal of Nutrition Education and Behavior, 2019.
