Jedną z głównych przyczyn zgonów w Polsce stanowią nowotwory złośliwe. W 2017 roku, według Krajowego Rejestru Nowotworów, odnotowano 165 tys. zachorowań, z czego 99,6 tys. osób zmarło. Liczba zgonów wśród mężczyzn zmniejszyła się o prawie 700 w porównaniu do roku poprzedniego, jednak wśród kobiet wzrosła o 370.
W naszym kraju niemal 1,08 mln osób zmaga się z chorobą nowotworową. Z raportu „Health at a Glance 2019” przygotowanego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, wynika, że w Polsce występuje jeden z najwyższych wskaźników umieralności na nowotwory złośliwe. Poprzez styl życia oraz dietę możemy wpływać na zachorowalność czy przebieg choroby. Tarczyca bajkalska jest jedną z roślin, która wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, w tym przeciwnowotworowych.
Czym jest tarczyca bajkalska?
Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis Georgi) jest rośliną stanowiącą jeden z ponad 300 gatunków należących do rodziny Scutellaria. Charakteryzuje się fioletowymi kwiatami oraz grubym żółto-szarym korzeniem. Występuje na terenie Chin, Korei, Japonii oraz nad jeziorem Bajkał. Korzeń tarczycy wykorzystywany jest od 2000 lat w medycynie chińskiej, a także japońskiej jako lek przeciwgorączkowy, podczas leczenia zapalenia mięśnia sercowego czy reumatyzmu. Ma działanie uspokajające oraz wzmacniające. Ponadto wykorzystywana jest w chorobach przyzębia, astmie, alergii, wspomagająco w terapiach chorób neurodegeneracyjnych oraz w profilaktyce miażdżycy.
Właściwości prozdrowotne
Tarczyca jest źródłem wielu flawonów (m.in. wogonozydu, wogoniny, bajkaleiny czy bajkaliny), dzięki czemu wykazuje działanie przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, cytostatyczne.
![tarczyca bajkalska](https://dietetycy.org.pl/wp-content/uploads/2020/07/100069398_s.jpg)
Choroby nowotworowe często spowodowane są utrzymującym się przez dłuższy czas stanem zapalnym w organizmie, co związane jest ze zwiększoną ilością cytokin prozapalnych. Tarczyca, hamując ich stężenie, działa antynowotworowo. Ekstrakty z tarczycy bajkalskiej zwiększają odporność na nowotwory.
Wogonina, dzięki silnym właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, doprowadza do apoptozy komórek rakowych, a także wspomaga wydzielanie nadtlenku wodoru obecnego w komórkach raka. Z kolei bajkalina hamuje powstawanie tkanki nowotworowej.
Wogonozyd i wogonina działają cytotoksycznie na komórki białaczki szpikowej. Flawonoidy obecne w tarczycy wykazują silne działanie antyoksydacyjne. Ulegają reakcjom z wolnymi rodnikami oraz wspomagają usuwanie metali ciężkich. Wpływają na regulację ciśnienia krwi, hamują zwapnienie tętnic, proces agregacji płytek krwi oraz procesy zapalne w tkance nerwowej i naczyniach krwionośnych. Dodatkowo pochłaniają promieniowania UVA i UVB uznane przez WHO jako czynnik rakotwórczy, dlatego tarczyca bajkalska może być również naturalnym składnikiem kremów przeciwsłonecznych.
Tarczyca bajkalska w badaniach in vitro wykazała zahamowanie wzrostu:
- raka płaskonabłonkowego
- raka gruczołu krokowego
- raka wątroby
- raka okrężnicy
- szpiczaka
- raka sutka
- białaczki szpikowej HL-60
Badania na szczurach genetycznie uwarunkowanych nowotworem złośliwym wykazały, że ekstrakt zawierający wogoninę, prowadzi do zahamowania wzrostu komórek glejaka mózgu. Wogonina wykazuje wybiórczą toksyczność wobec komórek raka, jednocześnie w stosunku do zdrowych komórek odznacza się brakiem cytotoksyczności. Powoduje jedynie apoptozę komórek zmienionych nowotworowo.
Stosowanie
Najczęściej stosowaną formą jest korzeń tarczycy w formie suszu. 5 g należy zalać wrzącą wodą (250 ml) i parzyć przez 5 min. Po takim przygotowaniu napar jest gotowy do spożycia. Można również przyrządzić odwar z ziela. W tym celu 30 g tarczycy zalać 500 ml wody. Po doprowadzeniu do wrzenia gotować przez 15 min. Pić w ilości dwóch filiżanek dziennie. Przed zalaniem surowców wodą, należy zwilżyć je alkoholem w celu zwiększenia ilości składników aktywnych. Tak przyrządzonych preparatów nie powinny spożywać kobiety w ciąży, bądź karmiące piersią. Ostrożność powinny zachować również osoby zmagające się z hipoglikemią, zaburzeniami autoimmunologicznymi czy krzepliwości krwi.
Podsumowanie
Dieta ma znaczenie głównie w profilaktyce i początkowej fazie rozwoju nowotworów. Rośliny bogate w flawony wykazują istotną rolę w terapii. Tarczyca bajkalska, ze względu na liczne właściwości prozdrowotne, może być stosowana jako uzupełnienie leczenia. Jednakże zioła nie mogą być wykorzystywane jako zamienniki leków.
Piśmiennictwo:
- Chmura B., Krauze-Baranowska M., Wilczańska-Barska A., 2012., ,,Dotychczasowy stan badań nad aktywnością farmakologiczną flawonów z rodzaju Scutellaria.’’, Borgis.
- Długosz A., Sawicka E., Średnicka D., 2008., ,,Scutellaria baicalensis Inhibits Lipid Peroxidation Caused by Chromium in Human Erythrocytes.’’, Adv Clin Exp Med, 17, 5, 539–544.
- Zhao Q., Chen X., Martin C., 2016., ,,Scutellaria baicalensis, the golden herb from the garden of Chinese medicinal plants.’’, Sci. Bull., 125-134.
- http://www.czytelniamedyczna.pl/4031,dotychczasowy-stan-bada-nad-aktywnoci-farmakologiczn-flawonlw-z-rodzaju-scutella.html
- http://www.czytelniamedyczna.pl/3819,wlasciwosci-przeciwzapalne-i-przeciwnowotworowe-scutellaria-baicalensis-georgi.html
- https://neuroexpert.org/wiki/tarczyca-bajkalska-scutellaria-baicalensis/
- https://pulsmedycyny.pl/jaka-jest-zachorowalnosc-i-umieralnosc-na-nowotwory-w-polsce-97933
- Ciuba A., Czaderny K., Didkowska J., Olasek P., Wojciechowska U., 2019., ,,Nowotwory złośliwe w Polsce w 2017 roku.”, Centrum Onkologii- Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Krajowy Rejestr Nowotworów.
- Kryczyk A., Muszyńska B., Opoko W., Piotrowska J., 2018., ,,Surowce i substancje pochodzenia naturalnego stosowane w fotoprotekcji.”, Pol J Cosmetol, 21(1), 25-32.
- Błecha K., ,,Potencjał przeciwnowotworowy wybranych substancji roślinnych.”, Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza Sroki.
![Avatar photo](https://dietetycy.org.pl/wp-content/uploads/2019/05/P1020881-172x172.jpg)
Jestem Dietetykiem i Technologiem Żywności. Głównie specjalizuję się w zaburzeniach hormonalnych, niepłodności, żywieniu kobiet w ciąży i karmiących oraz w dietoterapii nadwagi i otyłości. Ciągle pogłębiam swoją wiedzę poprzez udział w wielu szkoleniach i konferencjach z zakresu dietetyki. Strona: dietetyklena.pl