Kurkumina jest naturalnym związkiem otrzymywanym z kłączy ostryżu długiego, zwanego potocznie kurkumą. Ostryż (kurkuma) jest rośliną z rodziny imbirowatych, która na szeroką skalę uprawiana jest w Azji południowo-wschodniej, Chinach oraz Indiach. Powszechnie wykorzystywany jest jako przyprawa nadająca potrawom żółtopomarańczowe zabarwienie oraz charakterystyczny smak i zapach, stanowi składnik popularnej przyprawy curry.
Spis treści:
Kurkuma i jej wartości odżywcze
Kurkuma stanowi bogate źródło energii, 100 g dostarcza ok. 390 kcal. Odznacza się dużą zawartością skrobi (ok. 69,4 %), w mniejszych ilościach białka (ok. 6,3%) oraz tłuszczu (ok. 5,1%). Zawiera także wapń, żelazo, potas, sód oraz witaminy: B1, B2, B3 i C.
Kurkuma poza walorami kulinarnymi, posiada również szereg właściwości prozdrowotnych, dlatego też od tysięcy lat stosowana jest w tradycyjnej chińskiej i hinduskiej medycynie.
Właściwości prozdrowotne
Liczne badania naukowe wykazały, że kurkumina wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe. Z tego powodu może być stosowana w prewencji oraz leczeniu wielu schorzeń, m.in.: astmy, miażdżycy, cukrzycy, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób neurodegeneracyjnych, nowotworów.
Kurkumina może hamować rozwój niektórych chorób ze względu na swoje silne działanie przeciwutleniające, które porównywalne jest z witaminą E oraz C. Jej spożycie neutralizuje w komórce reaktywne formy tlenu, powoduje też zwiększenie poziomu wewnątrzkomórkowego glutationu – związku o silnych właściwościach przeciwutleniających.
Przeprowadzone na zwierzęcych modelach badania wykazały, że kurkumina działa również jako czynnik ochronny przed oksydacyjnym uszkodzeniem lipidów oraz wykazuje istotne znaczenie w ochronie układu krążenia.
Meta-analiza z 2022 roku [5] potwierdziła skuteczność kurkuminy w regulowaniu profilu lipidowego. Tym samym badacze wskazali, że może być ona pomocna przy walce z hipercholesterolemia – przyp. redakcji
Kurkumina wykazuje też przeciwzapalne działanie poprzez hamowanie aktywacji czynnika transkrypcyjnego NF-кB. Czynnik ten reguluje ekspresję genów, których produktami są cytokiny prozapalne. Dodatkowo kurkumina obniża syntezę cyklooksygenazy COX-2 – enzymu biorącego udział w produkcji prostaglandyn. Kurkuminę można więc zaliczyć do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NSAID).
Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się również przeciwnowotworowemu działaniu kurkuminy. Liczne badania wykazują, iż związek ten może hamować wzrost komórek nowotworowych, a także zwiększać działanie niektórych leków przeciwnowotworowych. Kurkumina wykazuje ponadto działanie neuroprotekcyjne w chorobie Alzheimera, spowalniając progresje choroby poprzez hamowanie powstawania i agregację złogów β-amyloidu. Poza tym działa ochronnie na przewód pokarmowy.
Wyniki sportowe
Istnieją także teorie na temat pozytywnego wpływu kurkuminy na wyniki sportowe [6]. Efekt ten ma zawdzięczać działaniu antyoksydacyjnemu i przeciwzapalnemu. W wyniku tego może potencjalnie zwiększać wydajność ćwiczeń oraz zmniejszać bolesność mięśni po wysiłku. Niemniej ten obszar wymaga kolejnych badań – przyp. redakcji
Podsumowanie
Kurkumina, aktywny barwnik kurkumy pomimo tego, iż jest związkiem o niskiej biodostępności wykazuje wielokierunkowe działanie prozdrowotne. Włączenie kurkumy do codziennej diety z całą pewnością wywiera dobroczynne działanie na organizm.
Bibliografia:
- Kołodziejczyk J., Wachowicz B. Kurkumina jako naturalny antyoksydant chroniący układ krążenia. Postępy Fitoterapii 2009, 4: 239-244.
- Manikandan P, Sumitra M, Aishwarya S i wsp. Curcumin modulates free radical quenching in myocardial ischaemia in rats. Int J Biochem Cell Biol 2004; 36:1977-90.
- Przybylska S. Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Problemy Higieny i Epidemiologii 2015, 96(2): 414-420.
- Wei QY., Chen WF., Zhou B. Inhibition of lipid peroxidation and protein oxidation in rat liver mitochondria by curcumin and its analogues. Biochimica et Biophysica Acta 2006, 1760: 70-77.
- Musazadeh, V., Roshanravan, N., Mohammadizadeh, M., Kavyani, Z., Dehghan, P., & Mosharkesh, E. (2022). Curcumin as a novel approach in improving lipid profile: An umbrella meta-analysis. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases.
- Nosrati-Oskouie, M., Aghili-Moghaddam, N. S., Tavakoli-Rouzbehani, O. M., Jamialahmadi, T., Johnston, T. P., & Sahebkar, A. (2022). Curcumin: A dietary phytochemical for boosting exercise performance and recovery. Food science & nutrition, 10(11), 3531–3543. https://doi.org/10.1002/fsn3.2983
- Data pierwotnej publikacji: 7.03.2018
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 12.11.2022
