Zioła od A do Z – właściwości i zastosowania lecznicze

Zioła są z nami od wieków. Dawna sztuka kulinarna i medyczna nie mogły istnieć bez ziół. Tradycyjna kuchnia była ich pełna. Zapach jej to korzenne przyprawy, na drewnianym stole na pewno musiał leżeć pęk suszonych ziół – rozmaryn, tymianek, szałwia. Dobra gospodyni nie tylko używała ich do doprawiania pieczeni, ale także wiedziała jak przygotować leczniczy wywar dla chorego dziecka. W tamtych czasach zioła były zarówno skarbnicą smaku, jak i podstawą domowej apteki. Dziś, choć świat medycyny znacznie się rozwinął, zioła wciąż fascynują swoją wszechstronnością i bogactwem zastosowań.

Spis treści:

Jak stosować zioła – praktyczne wskazówki

Przed zastosowaniem ziół, szczególnie w przypadku osób z chorobami, należy skonsultować się z lekarzem. Wiele spośród ziół wykazuje silne interakcje z lekami. Spożywanie wielu ziół jest również niedozwolone w ciąży oraz u dzieci.

Forma ziół – świeże czy suszone?

Mistrzowie kuchni ale i specjaliści ziołolecznictwa poświęcają wiele czasu, by zyskać wiedzę na temat zastosowań ziół w kuchni i terapii. Świeże i suszone nadają aromat i wzbogacają smak, a przy okazji mogą wspierać zdrowie. Są jednak między nimi pewne różnice.

Świeże zioła (np. bazylia, koperek, kolendra) dodawaj pod koniec gotowania. Pozwoli to zachować ich intensywny aromat.
Suszone zioła (np. oregano, tymianek, majeranek) sprawdzają się w daniach duszonych i pieczonych. Ich smak uwalnia się podczas dłuższej obróbki termicznej. Ta forma jest też wykorzystywana do tworzenia herbatek i naparów.
Mieszanki ziołowe (np. prowansalskie) mogą zastąpić sól, co jest szczególnie ważne dla osób, które cierpią na nadciśnienie. Są też bardzo często spotykane w przepisach kulinarnych.
Suplementy – w sproszkowanej formie zioła często stanowią kluczowy składnik suplementów diety oraz leków.
Kosmetyki – część osób stosuje zioła również w formie kosmetyków. Można je przygotować w domu. Ich szeroki wybór jest też dostępny w drogeriach o sklepach zielarskich

Jak przygotować napar ziołowy?

Najlepiej sprawdzić specyfikę danego zioła. Zazwyczaj wystarczy zalać łyżeczkę suszonych ziół szklanką wrzątku. Czas parzenia pod przykryciem jest dłuższy niż herbaty i jest to przeciętnie 5–10 minut. Przed spożyciem odcedź i pij świeżo przygotowany.

Gdzie i jak kupować zioła? Jak je uprawiać?

Zioła lecznicze w różnych formach dostępne są zarówno w aptekach, Internecie, jak i sklepach zielarskich.

Możliwe jest także uprawianie ziół we własnym ogrodzie i na balkonie. Piszemy o tym w tym artykule.

Sprzedażą ziół mogą zajmować się osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Istnieje wręcz zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy pod numerem 323012 – zielarz fitoterapeuta.

Należy poszukiwać sprawdzonych źródeł z uwagi na możliwe domieszki i kluczową jakość surowca. Niektóre zioła źle przetworzone mogą być wręcz szkodliwe dla zdrowia. Tylko niektóre zioła mogą być stosowane w ciąży. Dlatego zwracajmy uwagę na kraj pochodzenia, markę lub osobę sprzedającą oraz opinię. Pamiętajmy, że na rynku niestety operuje wiele osób, która stosuje zioła w celach, które nie mają potwierdzenia naukowego. ZIOŁA W WIĘKSZOŚCI CHORÓB NIE ZASTĘPUJĄ TERAPII LEKAMI. Służą one często jako wsparcie leczenia farmakologicznego. Dlatego w razie wątpliwości najlepiej skonsultować się ze swoim lekarzem.

Zastosowania ziół w chorobach

Zioła od wieków odgrywają istotną rolę w łagodzeniu objawów różnych schorzeń i wspieraniu zdrowia. Dzięki swoim naturalnym właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym czy uspokajającym znajdują zastosowanie zarówno w medycynie tradycyjnej, jak i nowoczesnych terapiach. Poniżej znajdziesz listę najczęściej wykorzystywanych ziół wraz z ich właściwościami i zastosowaniami w leczeniu wybranych dolegliwości.

W artykułach, do których linki znajdziesz w treści, szczegółowo opisujemy zastosowania poszczególnych ziół w świetle współczesnych badań naukowych.

Zioła przy nadciśnieniu

Stosowanie naturalnych przeciwutleniaczy skutkuje zmniejszeniem stresu oksydacyjnego w organizmie. Leki roślinne od zarania dziejów były wykorzystywane w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Ziołolecznictwo w połączeniu z dietoterapią znajdują zastosowanie w terapii nieprawidłowych wartości ciśnienia. Więcej o zasadach leczenia przeczytasz w tym artykule.

Zioła w chorobach wątroby

Zioła, takie jak ostropest plamisty, karczoch czy korzeń mniszka lekarskiego, mogą wspierać regenerację i funkcjonowanie wątroby dzięki właściwościom ochronnym i detoksykacyjnym. Ich stosowanie należy omówić z lekarzem, szczególnie w przypadku poważnych schorzeń wątroby lub przyjmowania innych leków. Więcej przeczytasz w tym artykule.

Zioła przy zakrzepicy

Zioła mogą wspierać leczenie zakrzepicy, działając przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo i poprawiając krążenie krwi, np. dzięki takim roślinom jak czosnek, imbir czy miłorząb japoński. Przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć interakcji z lekami przeciwzakrzepowymi. Więcej przeczytasz w tym artykule.