Wapń dla dzieci – normy spożycia, funkcje, źródła

Wapń dla dzieci. Podaż dzieciom przedszkolnym/wczesnoszkolnym mleka i mlecznych produktów, w kontekście zapotrzebowania na wapń.

Normy spożycia, funkcje, źródła wapnia

Wapń stanowi podstawowy materiał budulcowy kości i zębów. Poza układem kostnym, wapń odgrywa kluczową rolę w układzie nerwowym, bierze udział w kurczliwości mięśni, uczestniczy w krzepnięciu krwi, aktywuje niektóre enzymy, wspiera pracę serca i układu naczyniowego.

Dobrym źródłem wapnia jest mleko i produkty mleczne. Duże ilości wapnia znajdują się także w konserwach rybnych (szczególnie, gdy są spożywane wraz z drobnymi/miękkimi ościami). Wapń zawarty w produktach roślinnych przyswajalny jest w najmniejszym stopniu, bo w zaledwie 10-13%, natomiast wapń z mleka i produktów mlecznych przyswaja są w 30%.

Istotny jest fakt, że budowa szczytowej masy kostnej trwa do około 30. roku życia, dlatego niedobór wapnia, szczególnie w diecie dzieci przedszkolnych/wczesnoszkolnych, jest bardzo niebezpieczny, gdyż może prowadzić do powstania kości o osłabionej strukturze, podatnych na złamania i urazy.

W fazie intensywnego wzrostu i rozwoju, należy zadbać o odpowiednie spożycie produktów obfitujących w wapń.

Wapń dla dzieci przedszkolnych/wczesnoszkolnych – normy spożycia wapnia wg RDA

Wiek	Wapń [mg]
1-3	700
4-6	1000
7-9	1000
10-12	1300

Przykładowy jadłospis pokrywający zapotrzebowanie na wapń dla dzieci w posiłkach przedszkolnych/szkolnych

Poniżej znajduje się prawidłowo zbilansowany jadłospis dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat), pokrywający zapotrzebowanie na wapń. Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia, przyjmując, że dziecko spożywa 3 posiłki w przedszkolu, zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze pokryte jest w ok. 75% całodziennego zapotrzebowania [2].

Rodzaj i godzina posiłku	Posiłek	Ilość wapnia [mg]
Śniadanie 9:00	Chleb żytni (50 g), z masłem (10g), pastą jajeczną na jogurcie (40g), szczypiorkiem i pomidorem (5 g+20 g) Kakao (250 ml)	337
Obiad 12:30	Zupa krem z soczewicy na śmietanie z natką pietruszki (250 ml) Miruna panierowana (100 g) z warzywami po grecku (80 g) i ziemniakami (120g), kompot truskawkowy (200 ml)	65
	1 kanapka (chleb graham z masłem, pastą twarogowo-rzodkiewkową, kawa zbożowa	290

Z powyższego jadłospisu wynika, że najwięcej wapnia znajduje się w posiłkach zawierających duże porcje mleka. Nie można zapomnieć o tym, że dziecko przed wyjściem do przedszkola/szkoły musi spożyć śniadanie – najlepiej zawierające mleczne produkty. Zaleca się spożywać 3-4 porcje produktów mlecznych w ciągu dnia.

W przypadku nietolerancji mleka i produktów mlecznych, dobrym źródłem wapnia są wody mineralne, szprotki, fortyfikowane mleko ryżowe.

Niedobór wapnia, nadmiar wapnia

Konsekwencją niedoboru wapnia w diecie dzieci jest krzywica, a w późniejszym okresie życia osteomalacja i osteoporoza. Mała ilość wapnia w organizmie prowadzić może do zwiększenia pobudliwości organizmu, zaburzeń neurologicznych, tężyczki, wzrostu ciśnienia tętniczego krwi.

Hiperkalcemia czyli nadmiar wapnia w standardowej diecie nie występuje. Stosowanie preparatów farmaceutycznych zawierających powyżej 3-4g/d wapnia, może wywołać niepożądane efekty np. choroba nerek (kamica, zespół mleczno-alkaliczny, niewydolność) oraz zaburzone wchłanianie innych składników mineralnych np. cynku, żelaza, magnezu.

Źródła:

[1] Jarosz M., Bułhak- Jachymczyk B., Chabros E., Charzewska J., Chwojnowska Z., Figurska K. i in.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2011.

[2] Kunachowicz H.: Dieta bezglutenowa – co wybrać? Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Wydanie 2, Warszawa 2015.

[3] Cichocka A.,  Jaczewska-Schuetz J., Mojska H.: Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym (śniadania, obiady, podwieczorki) opracowane zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia.  Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2011.

[quiz-cat id=”31550″]