Grzane piwo, grzane wino. Czy grzaniec jest zdrowy?

Gdy za oknem chłód i wiatr, a wieczory są coraz dłuższe- tęsknimy do letnich, ciepłych dni. Wtedy z pomocą przychodzą nam rozgrzewające napoje: zimowe herbaty, gorące kakao, czy różne wariacje kaw. Jednak nic tak nie rozgrzewa, jak napoje na bazie alkoholu. W tym artykule skupimy się na popularnym „grzańcu”, czyli grzanym winie, oraz grzanym piwie.

Co to jest grzane wino?

Klasyczny grzaniec przygotowywany jest z czerwonego wina. Najlepiej sprawdzi się półsłodkie, natomiast wytrawne wino też jest często używane, ponieważ często grzaniec jest dosładzany. W sklepach można również kupić gotowe wino, które jest specjalnie przygotowane do podgrzewania. [1]

Nie można też zapomnieć o dodatkach, dzięki którym grzane wino zyskuje niepowtarzalny smak i aromat:

• goździki: mają intensywny smak, który uwydatni walory smakowe grzańca [2],
• pomarańcze: dodatek pomarańczy do grzanego wina nadaje charakterystyczny posmak. Ten słodki owoc dodatkowo stanowi cenne źródło witaminy C [3],
• cynamon: nadaje grzanemu winu pikantnego aromatu i korzennego posmaku,
• imbir: zarówno świeży, jak i suszony korzeń będzie dobrym dodatkiem do grzańca, który doda trochę pikanterii. Warto dodać, że imbir wykazuje działanie odkażające, a także przeciwbólowe [4],
• miód: nie zapominajmy również o miodzie, który jest świetnym dopełnieniem dla osób, które wolą słodsze napoje. Miód charakteryzuje się silnym działaniem regeneracyjnym dla organizmu, a także pomaga przy dokuczliwych objawach, takich jak kaszel, czy zapalenie zatok. [5]

Negatywne skutki spożycia zbyt dużej ilości wina

Jak dobrze wiemy, nadmiar alkoholu jest szkodliwy dla naszego organizmu. Wino również nie odchodzi od tej reguły. I to pomimo opinii wielu zwolenników tego trunku. Przyjrzyjmy się zatem negatywnym skutkom, do których prowadzi zbyt duże spożycie wina. Zarówno w formie tradycyjnej, jak i grzańca.

Zwiększone ryzyko śmierci i chorób

Picie dużej ilości wina, co obejmuje już 2-3 razy w tygodniu, może zwiększyć ryzyko zachorowania na  cukrzycę typu 2. [6,7] Spożywanie takiej ilości alkoholu może również doprowadzić do choroby niedokrwiennej serca, a nawet przedwczesnej śmierci. [8]

Przyrost masy ciała

Czerwone wino zawiera dwa razy więcej kilokalorii niż piwo, czy słodkie napoje bezalkoholowe. Nadmierne spożycie może zatem przyczyniać się do dodatniego bilansu energetycznego i powodować przyrost masy ciała. [9,10]

Uzależnienie od alkoholu

Regularne picie wina może z łatwością wymknąć się spod kontroli. Alkohol jest substancją silnie uzależniającą, której nadmiar prowadzi do alkoholizmu. Leczenie uzależnienia od alkoholu jest długotrwałe i wymaga samodyscypliny. [11]

Choroby wątroby

Dzienne spożycie ponad 30 gramów alkoholu (około 2-3 kieliszki wina) zwiększa ryzyko rozwoju chorób wątroby. Szczególnie niebezpieczna jest marskość wątroby, która prowadzi do martwicy hepatocytów, czyli komórek wątroby i w efekcie do zaburzeń jej czynności. [12]

Zwiększone ryzyko depresji

Udowodniono, że osoby pijące intensywnie są znacznie bardziej narażone na depresję niż osoby spożywające umiarkowane ilości lub osoby niepijące. [13,14]

Umiarkowane spożycie wina

Umiarkowane spożycie wina w Europie szacuje się na:

• 1-1,5 szklanki dziennie dla kobiet
• 1-2 szklanki dziennie dla mężczyzn. [15]

Należy pamiętać, że te ilości odnoszą się do całkowitego spożycia alkoholu. Picie takiej ilości czerwonego wina w połączeniu z innymi napojami alkoholowymi może doprowadzić do nadmiernego spożycia. 

Picie niewielkich ilości czerwonego wina może zmniejszyć ryzyko chorób serca

Jak już wiemy, zbyt duże spożycie alkoholu nie jest korzystne dla naszego organizmu. Jednak nie powinniśmy od razu skreślać czerwonego wina. Małe ilości tego trunku wiążą się z większymi korzyściami zdrowotnymi niż jakikolwiek inny napój alkoholowy. [16,17] Sporadyczne picie umiarkowanych ilości może zmniejszyć ryzyko chorób serca. Czerwone wino pomaga bowiem zachować „dobry” cholesterol HDL we krwi. [18,19,20,21]

Grzane piwo

Grzaniec piwny to rozgrzewający napój na bazie piwa. Przygotowuje się je poprzez podgrzanie piwa z dodatkiem odpowiednich przypraw. W tej roli doskonale sprawdzą się goździki, cynamon, imbir, czy kardamon. 

To, jakie piwo użyjemy do przyrządzenia grzanego piwa, zależy w dużej mierze od naszych upodobań. W tej roli sprawdzą się zarówno piwa jasne, jak i ciemne. 

Przepis na tradycyjny grzaniec piwny

Składniki:

• 0,5 litra piwa typu lager,
• 5-6 goździków suszonych,
• 1 laska cynamonu,
• 1 łyżeczka miodu.

Sposób przygotowania:

1. Do garnka wlać piwo, włożyć cynamon i goździki.
2. Podgrzewać na małym ogniu, nie doprowadzając do wrzenia. Wyjąć goździki.
3. Przelać do szklanek, które są odporne na wysoką temperaturę.
4. Przed podaniem dodać miód i wymieszać. [22]

Szkodliwość nadmiernej ilości spożycia piwa

Chociaż piwo jest najchętniej spożywanym alkoholem w Polsce, to niestety jego nadmiar jest niezwykle szkodliwy. Poniżej przedstawiamy kilka negatywnych skutków spożycia zbyt dużej ilości piwa.

Zwiększone ryzyko śmierci

Badania wykazały, że osoby pijące zbyt dużą ilość alkoholu, narażone są na większe ryzyko przedwczesnej śmierci niż osoby pijące umiarkowanie, lub osoby niepijące. Co ciekawe- wykonano badanie, w którym stwierdzono, że osoby nadużywające alkoholu żyją krócej o średnio 26 lat. [23,24]

Prowadzi do uzależnienia od alkoholu

Częste spożywanie piwa, nawet jednego dziennie, może prowadzić do uzależnienia. Jak już wcześniej wspominaliśmy, leczenie uzależnienia od alkoholu jest drogą czasochłonną i wymagającą samodyscypliny. [25]

Zwiększa ryzyko raka gardła i jamy ustnej

Badania wykazały, że spożycie alkoholu (w tym piwa) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka, szczególnie raka gardła i jamy ustnej. Udowodniono, że nowotwory związane z nadmiernym piciem alkoholu stanowią prawie 6% wszystkich zgonów z powodu raka na świecie. [26, 27, 28]

Choroby wątroby

Badania sugerują, że codzienne picie ponad 30 gramów alkoholu (taka ilość znajduje się w dwóch butelkach piwa o pojemności 355 ml) może zwiększać ryzyko zachorowań na choroby wątroby. Wśród nich możemy wyróżnić alkoholowe zapalenie wątroby, które charakteryzuje się stanem zapalnym w tym narządzie. Zmiany wywołane przez to schorzenie ustępują dopiero po kilku miesiącach abstynencji. [29, 30]

Korzyści płynące z umiarkowanego spożycia piwa

Należy zaznaczyć, że piwo to nie tylko „zło w czystej postaci”, które prowadzi do szeregu chorób. Udowodniono, że umiarkowane spożycie piwa może pomóc kontrolować poziom cukru we krwi. Kilka badań wykazało, że okazjonalne picie piwa zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zmniejsza oporność na insulinę (czynnik ryzyka cukrzycy). [31,32,33]

Co więcej, wykonano badanie z udziałem ponad 70 500 uczestników, które wykazało, że umiarkowane spożycie alkoholu wiąże się z odpowiednio – 43% i 58% niższym ryzykiem cukrzycy u mężczyzn i kobiet. [34]

Warto jednak pamiętać, że intensywne spożywanie piwa może przeciwdziałać tym korzyściom i znacznie zwiększać ryzyko cukrzycy. [35,36]

Podsumowanie

W ostatecznym rozrachunku możemy stwierdzić, że alkohol jest szkodliwy dla naszego organizmu. Wiąże się to z poważnymi, negatywnymi skutkami zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Warto jednak pamiętać, że okazjonalne wypicie grzanego wina na świątecznym festynie, czy okazjonalne przygotowanie grzańca piwnego w domu, nie spowoduje takich niekorzystnych zmian. Jak mawiał Paracelsus – „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja jest trucizną.”

Bibliografia:

1. Mulled wine: How 'Christmas in a cup’ went from ancient medicine to an Aussie winter warmer. (b. d.). The Conversation. Pobrano z: https://theconversation.com/mulled-wine-how-christmas-in-a-cup-went-from-ancient-medicine-to-an-aussie-winter-warmer-184447
2. Gosavi, N. S., Koli, S. S., Jire, D. S., & Shaikh, A. Z. (2020). Clove (syzygium aromaticum): A miraculous spice. American Journal of PharmTech Research, 8(5), 1–17.
3. Neves, M. F., Trombin, V. G., Lopes, F. F., Kalaki, R., & Milan, P. (2011). Nutritional benefits of oranges. W The orange juice business (s. 116). Wageningen Academic Publishers.
4. Herbal medicine biomolecular and clinical aspects. (2011). CRC Press.
5. Sarkisova, M. N., & Biriukova, N. V. (2020). Medicinal uses of honey. Interactive Science, (5 (51)), 8–12.
6. Hodge, A. M., English, D. R., O’Dea, K., & Giles, G. G. (2006). Alcohol intake, consumption pattern and beverage type, and the risk of Type 2 diabetes. Diabetic medicine : a journal of the British Diabetic Association, 23(6), 690–697.
7. Van de Wiel A. (2004). Diabetes mellitus and alcohol. Diabetes/metabolism research and reviews, 20(4), 263–267.
8. Ruidavets, J. B., Ducimetière, P., Evans, A., Montaye, M., Haas, B., Bingham, A., Yarnell, J., Amouyel, P., Arveiler, D., Kee, F., Bongard, V., & Ferrières, J. (2010). Patterns of alcohol consumption and ischaemic heart disease in culturally divergent countries: the Prospective Epidemiological Study of Myocardial Infarction (PRIME). BMJ (Clinical research ed.), 341, c6077.
9. Goya Wannamethee, S., & Shaper, A. (2003). Alcohol, overweight, and obesity. W Nutrition and alcohol (s. 365–375). CRC
10. Wannamethee, S. G., & Shaper, A. G. (2003). Alcohol, body weight, and weight gain in middle-aged men. The American journal of clinical nutrition, 77(5), 1312–1317.
11. Dawson D. A. (2000). Alcohol consumption, alcohol dependence, and all-cause mortality. Alcoholism, clinical and experimental research, 24(1), 72–81.
12. Brůha, R., Dvorák, K., Dousa, M., Petrtýl, J., & Svestka, T. (2009). Alcoholic liver disease. Prague medical report, 110(3), 181–190.
13. Gea, A., Beunza, J. J., Estruch, R., Sánchez-Villegas, A., Salas-Salvadó, J., Buil-Cosiales, P., Gómez-Gracia, E., Covas, M. I., Corella, D., Fiol, M., Arós, F., Lapetra, J., Lamuela-Raventós, R. M., Wärnberg, J., Pintó, X., Serra-Majem, L., Martínez-González, M. A., & PREDIMED GROUP (2013). Alcohol intake, wine consumption and the development of depression: the PREDIMED study. BMC medicine, 11, 192.
14. Boden, J. M., & Fergusson, D. M. (2011). Alcohol and depression. Addiction (Abingdon, England), 106(5), 906–914.
15. Alcohol knowledge centre. (b. d.). IAS. Pobrano z: https://www.ias.org.uk/Alcohol-knowledge-centre/
16. Bertelli, A. A., & Das, D. K. (2009). Grapes, wines, resveratrol, and heart health. Journal of cardiovascular pharmacology, 54(6), 468–476.
17. Micallef, M., Lexis, L., & Lewandowski, P. (2007). Red wine consumption increases antioxidant status and decreases oxidative stress in the circulation of both young and old humans. Nutrition journal, 6, 27.
18. Rifici, V. A., Stephan, E. M., Schneider, S. H., & Khachadurian, A. K. (1999). Red wine inhibits the cell-mediated oxidation of LDL and HDL. Journal of the American College of Nutrition, 18(2), 137–143.
19. Greenrod, W., & Fenech, M. (2003). The principal phenolic and alcoholic components of wine protect human lymphocytes against hydrogen peroxide- and ionizing radiation-induced DNA damage in vitro. Mutagenesis, 18(2), 119–126.
20. Szeto, Y. T., & Benzie, I. F. (2002). Effects of dietary antioxidants on human DNA ex vivo. Free radical research, 36(1), 113–118.
21. Ruidavets, J. B., Ducimetière, P., Evans, A., Montaye, M., Haas, B., Bingham, A., Yarnell, J., Amouyel, P., Arveiler, D., Kee, F., Bongard, V., & Ferrières, J. (2010). Patterns of alcohol consumption and ischaemic heart disease in culturally divergent countries: the Prospective Epidemiological Study of Myocardial Infarction (PRIME). BMJ (Clinical research ed.), 341, c6077.
22. undefined. (2021, 18 stycznia). Grzane piwo w różnych stylach: Spróbuj ich w nowej odsłonie! Oficjalny sklep internetowy huty szkła w Krośnie | e-sklep Krosno Glass S.A. Pobrano z: https://krosno.com.pl/blog/grzane-piwo-w-roznych-stylach.html
23. Westman, J., Wahlbeck, K., Laursen, T. M., Gissler, M., Nordentoft, M., Hällgren, J., Arffman, M., & Ösby, U. (2015). Mortality and life expectancy of people with alcohol use disorder in Denmark, Finland and Sweden. Acta psychiatrica Scandinavica, 131(4), 297–306.
24. Plunk, A. D., Syed-Mohammed, H., Cavazos-Rehg, P., Bierut, L. J., & Grucza, R. A. (2014). Alcohol consumption, heavy drinking, and mortality: rethinking the j-shaped curve. Alcoholism, clinical and experimental research, 38(2), 471–478.
25. Becker H. C. (2008). Alcohol dependence, withdrawal, and relapse. Alcohol research & health : the journal of the National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, 31(4), 348–361.
26. Connor J. (2017). Alcohol consumption as a cause of cancer. Addiction (Abingdon, England), 112(2), 222–228. https://doi.org/10.1111/add.13477
27. Betts, G., Ratschen, E., Opazo Breton, M., & Grainge, M. J. (2018). Alcohol consumption and risk of common cancers: evidence from a cohort of adults from the UK. Journal of public health (Oxford, England), 40(3), 540–548.
28. Choi, Y. J., Myung, S. K., & Lee, J. H. (2018). Light Alcohol Drinking and Risk of Cancer: A Meta-Analysis of Cohort Studies. Cancer research and treatment, 50(2), 474–487.
29. Bruha, R., Dvorak, K., & Petrtyl, J. (2012). Alcoholic liver disease. World journal of hepatology, 4(3), 81–90.
30. Rehm, J., Taylor, B., Mohapatra, S., Irving, H., Baliunas, D., Patra, J., & Roerecke, M. (2010). Alcohol as a risk factor for liver cirrhosis: A systematic review and meta-analysis. Drug and Alcohol Review, 29(4), 437–445.
31. Joosten, M. M., Beulens, J. W., Kersten, S., & Hendriks, H. F. (2008). Moderate alcohol consumption increases insulin sensitivity and ADIPOQ expression in postmenopausal women: a randomised, crossover trial. Diabetologia, 51(8), 1375–1381.
32. Suarez, E. C., Beckham, J. C., & Green, K. T. (2017). The Relation of Light-to-Moderate Alcohol Consumption to Glucose Metabolism and Insulin Resistance in Nondiabetic Adults: the Moderating Effects of Depressive Symptom Severity, Adiposity, and Sex. International journal of behavioral medicine, 24(6), 927–936.
33. Lee, D. Y., Yoo, M. G., Kim, H. J., Jang, H. B., Kim, J. H., Lee, H. J., & Park, S. I. (2017). Association between alcohol consumption pattern and the incidence risk of type 2 diabetes in Korean men: A 12-years follow-up study. Scientific reports, 7(1), 7322.
34. Holst, C., Becker, U., Jørgensen, M. E., Grønbæk, M., & Tolstrup, J. S. (2017). Alcohol drinking patterns and risk of diabetes: a cohort study of 70,551 men and women from the general Danish population. Diabetologia, 60(10), 1941–1950.
35. Lee, D. Y., Yoo, M. G., Kim, H. J., Jang, H. B., Kim, J. H., Lee, H. J., & Park, S. I. (2017). Association between alcohol consumption pattern and the incidence risk of type 2 diabetes in Korean men: A 12-years follow-up study. Scientific reports, 7(1), 7322.
36. Polsky, S., & Akturk, H. K. (2017). Alcohol Consumption, Diabetes Risk, and Cardiovascular Disease Within Diabetes. Current diabetes reports, 17(12), 136.